صفحه نخست >>  عمومی >> آخرین اخبار
تاریخ انتشار : ۰۱ آذر ۱۳۸۸ - ۱۱:۲۷  ، 
کد خبر : ۱۳۱۴۳۱
گفتگو با حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل عنوان شد

ریگی؛ مهره ائتلاف غربی‌ها و سلفی‌ها

حمزه شکیب مقدمه: کشورهای استکباری از زمانی که انقلاب اسلامی در ایران شکل گرفته همواره درصدد آن بوده اند تا به انحای مختلف این انقلاب مردمی را در وهله اول با شکست مواجه کنند و در صورت عدم تحقق آن حداقل مشکلاتی را در مناطق مختلف کشور ایجاد کنند. بدین ترتیب وقتی افغانستان توسط آمریکا و متحدانش اشغال شد و حضور آنها در پاکستان و افغانستان افزایش یافت، ناامنی ها در مناطق شرقی کشورمان بویژه در منطقه سیستان و بلوچستان بواسطه حمایت آمریکا از گروهک های تروریستی، نسبت به گذشته روند صعودی یافت که آخرین آن شهادت سردار سرافراز اسلام نورعلی شوشتری و همراهان آن در طی یک عملیات انتحاری فرد وابسته به گروهک تروریستی عبدالمالک ریگی بود. از این رو برای اینکه ابعاد این اقدام تروریستی بیشتر روشن شود گفت وگویی را با «حسن هانی زاده»، کارشناس مسایل سیاسی انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد.

* به عنوان سوال اول بفرمایید که گروهک موسوم به ریگی چگونه شکل گرفته است؟
** گروهک ریگی به عنوان ابزار نیروهای سیاسی برخی کشورهای عرب منطقه که صرفاً نگاه طایفه ای نسبت به مسایل ایران دارند به منظور بهره برداری های بیشتر سیاسی، شکل گرفته است و اعضای آن با حمایت برخی از تندروهای وابسته به سازمان اطلاعات ارتش پاکستان، آموزش های لازم نظامی را فراگرفته اند. همان طور که می دانید سازمان اطلاعات ارتش پاکستان در حقیقت تحت نظر سلفی ها و وهابی های سعودی آموزش عقیدتی دیده اند. به همین دلیل نگاه برخی از افراد موجود در بدنه ارتش، مخصوصاً در سازمان اطلاعات پاکستان یک نگاه صرفاً طایفه ای نسبت به مسایل مرزی بویژه سیستان و بلوچستان، است. از این رو آنها پس از سال ها تلاش، فرد ماجراجویی به نام «عبدالمالک ریگی» را پیدا کردند و به او آموزش های لازم را دادند. بدین ترتیب ریگی هم با استفاده از فضای موجود در سیستان و بلوچستان، توانست برخی از جوانان ناآگاه این منطقه را تحت تأثیر عقاید خود قرار دهد و آنها را جذب تشکیلات خرابکارانه خود کند تا بوسیله این افراد اقدام های ایذایی علیه مردم و مسئولان استان انجام دهد. در حقیقت به دلیل بافت فرهنگی اجتماعی منطقه، در بعضی از مناطق این استان گروهک های ریگی( جندالله ) از یک نفوذ معنوی برخوردارند که همین عامل باعث شده تا در طول چند سال گذشته بتوانند یکسری عملیات های تخریبی انجام دهند.
با توجه به این موضوع سپاه پاسداران مأموریت یافت تا با جدیت مانع توسعه اقدامات گروهک های خرابکار شود. البته اقدام سپاه در منطقه نه با هدف سرکوبگرانه بلکه با هدف ایجاد امنیت پایدار با استفاده از اهالی بومی بود، تا از این طریق علاوه بر ایجاد ثبات، مانع ایجاد اختلاف توسط گروهک هایی مانند گروهک ریگی در میان شیعیان و سنی های ساکن در سیستان و بلوچستان شوند.
* عبدالمالک ریگی از چه زمانی کار تشکیلاتی خود را شروع کرد؟
** پس از حضور اشغالگران آمریکایی و متحدانش به افغانستان، اشغالگران به این فکر افتادند که تشکیلاتی را در جنوب شرق ایران ایجاد کنند تا مانع توسعه و امنیت پایدار شوند، بر این اساس به کمک سعودی ها گروهک ریگی را از سال 2004 میلادی سازماندهی کردند که به دنبال آن پشتیبانی مالی و رسانه ای هم صورت می گرفت، به نحوی که شاهد هستیم شبکه تلویزیونی «العربیه» عربستان سعودی به عنوان تنها شبکه تلویزیونی با عبدالمالک ریگی تماس برقرار می کند و فیلم و نوارهای صوتی این تروریست را بدون هیچ محدودیتی، پخش می کند. به عبارت دیگر سعودی ها کمک مالی و تبلیغاتی و آمریکا و برخی عناصر وابسته به سازمان اطلاعات ارتش پاکستان کمک اطلاعاتی و لجستیکی در اختیار تروریست یاد شده قرار می دهند.
* آیا عبدالمالک ریگی با قبیله ریگی که در سیستان و بلوچستان ساکن هستند، ارتباطی دارد؟
** قبیله ریگی، قبیله بزرگ و پرنفوذی است که در سیستان و بلوچستان اقامت دارد و حتی در میان آنها برخی شیعیان نیز وجود دارند. یعنی در این قبیله شیعه و سنی های آن با یکدیگر زندگی می کنند، اما متأسفانه در چنین قبیله ای که حدود 40-30 هزار نفر جمعیت دارد آدم منحرفی چون عبدالمالک ریگی پیدا شده که با استفاده از نام قبیله خود، علیه جمهوری اسلامی ایران دست به عملیات خرابکارانه و ایذایی می زند و خود را در خدمت بیگانگان قرار می دهد. حتی به گفته برادرش «عبد الحمید ریگی» وی، در خانواده و قبیله شان هم جنایاتی را مرتکب شده اند. بنابراین باید میان قبیله ریگی و شخص عبدالمالک ریگی و افرادش فاصله ای را قایل شویم.
* اقدامات ریگی از نظر تاکتیکی تا چه حد اهمیت دارد؟
** سیستان و بلوچستان منطقه محرومی است که توزیع مواد مخدر در آنجا به راحتی صورت می گیرد. علاوه بر این بی کاری زیاد جوانان و پایین بودن سطح ارائه خدمات رفاهی که ریشه در حکومت خان ها و ملاکین گذشته دارد از یک سو و از سوی دیگر هم مرزی با افغانستان و پاکستان بی ثبات موجب شده تا به طور طبیعی تأمین امنیت منطقه و ایجاد توسعه پایدار در این استان به کندی صورت گیرد. در همین راستا، طی سالیان اخیر به دلیل درگیری های مرزی میان مرزداران کشورمان در این منطقه با قاچاقچیان موادمخدر، جمهوری اسلامی ایران هزینه سنگین انسانی و مالی برای حفظ امنیت استان پرداخت کرده است ولی با این وجود طبیعت سیستان و بلوچستان به گونه ای است که خیلی به سختی می توان امنیت آنجا را تأمین کرد. به همین علت اقدامات ریگی و دار و دسته اش در ایجاد ناامنی یک تاکتیک پیچیده نظامی نیست. چون همان گونه که اشاره شد به جهت وجود عارضه های طبیعی، به راحتی می توانند وارد خاک کشورمان شوند و پس از انجام عملیات خرابکارانه مجدد به کشور پاکستان بازگردند. البته در این میان نباید نقش کشورهایی همچون آمریکا، انگلیس و عربستان سعودی و نیز برخی از اعضای سازمان اطلاعات پاکستان را نادیده بگیریم. زیرا این کشورها ( به غیر از آمریکا) به جهت ارتباطاتی که در ایران دارند، اطلاعات لازم از داخل کشور و استان سیستان و بلوچستان را به همراه تدارکات لجستیکی در اختیار ریگی قرار می دهند و وی نیز با استفاده از اطلاعات و امکانات داده شده برای انجام عملیات ایذایی در سیستان و بلوچستان استفاده می کند. در این رابطه برخی ها هم از روی ناآگاهی و غفلت و برخی دیگر بواسطه فقرمالی جذب این گروهک می شوند تا در عملیات هایی که صورت می گیرد، ریگی را همراهی کنند.
*‌ پس شما عقیده دارید بافت اجتماعی منطقه، قبیله ای بودن و وجود محرومیت رفاهی و خدماتی باعث شده تا بعضاً عده ای نسبت به دیدگاه های افرادی مانند ریگی، گرایش پیدا کنند؟
** البته مجموعه افراد کمی هستند که نسبت به عقاید ریگی گرایش پیدا می کنند. به همین دلیل دولت باید توجه بیشتری نسبت به تأمین نیازمندی های منطقه سیستان و بلوچستان ، مخصوصاً تولید کار برای جوانان در راستای کاهش ورود مواد مخدر و فعالیت گروهک های تروریستی به منظور افزایش ثبات و پایداری، انجام دهد. در این رابطه ایجاد اشتغال از طریق تشکیل تعاونی ها و همچنین سپردن امنیت به دست افراد بومی مورد اطمینان راه حلی برای ایجاد امنیت پایدار در سیستان و بلوچستان است.
* چند روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه تعدادی از مرزبانان کشورمان غفلتاً در تعقیب قاچاقچیان مواد مخدر وارد پاکستان شدند و آنجا توسط مرزبان پاکستانی دستگیر می شوند. حال این سوال مطرح است اگر پاکستانی ها تا این حد بر مرزهایشان کنترل دارند، چگونه افرادی مانند ریگی به راحتی به کشورمان نفوذ می کنند تا عملیات خرابکارانه انجام دهند؟
** در پاسخ باید گفت که پاکستان نسبت به تأمین امنیت مرزهای مشترک خود با ایران کوتاهی می کند و در این میان برخی از افراد ارتش پاکستان هم مایل هستند آسیب هایی به جمهوری اسلامی ایران وارد شود. دلیل آن هم وجود نگاه طایفه ای و عقیدتی آنها نسبت به مسایل داخلی ایران است که این برخاسته از امتداد تفکر عقیدتی آنها به سلفی ها و وهابی ها است. این افراد به دلیل اینکه سال ها از نظر ایدئولوژیکی تحت تأثیر سلفی ها بوده اند، نگاه خاصی به ایران شیعه دارند به همین جهت برای ورود عوامل ریگی به داخل کشورمان و انجام عملیات های ایذایی کمک های لازم را انجام می دهند.
* آیا دولت مرکزی پاکستان هم با این افراد همراه است یا اینکه توان مقابله با آنها را ندارد؟
** وجود ناامنی ها و درگیری های قبیله ای، فعالیت پایگاه ها و برخی مولفه های اختلاف انگیز بین مردم، موجب شده تا این کشور دچار ناامنی شود. انفجارهایی که در این کشور به وقوع می پیوندد، نشان می دهد دولت مرکزی توان تأمین امنیت پاکستان را ندارد. در این بین آمریکایی ها هم تلاش می کنند تا پاکستان به نوعی تضعیف شود. لذا این مجموعه عوامل باعث شده پاکستانی ها بیشتر توجه خود را به سمت مسایل داخلی کشورشان معطوف کنند و از تأمین امنیت مرزها بویژه مرزهای مشترک با ایران غافل بماند. گر چه ممکن است در بدنه ارتش پاکستان تعدادی باشند که تمایل داشته باشند ناامنی ها به ایران منتقل شود ولی در مجموع دولت مرکزی تمایل زیادی دارد تا همکاری امنیتی، نظامی و سیاسی با جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. در همین رابطه قول های وزیر کشور و نخست وزیر پاکستان در دیدار با هیئت ایرانی اعزامی به پاکستان، امیدوارکننده بود و امید می رود در آینده آنها با جدیت بیشتری گروهک های تروریستی را دستگیر کنند و تحویل ایران دهند.
* جانشین فرمانده کل سپاه خبر داد که پاکستانی ها ریگی را دستگیری و پس از یک ساعت بازداشت او را آزاد کرده اند، این خبر را چطور ارزیابی می کنید؟
** این حوادثی که اتفاق افتاد و ناامنی هایی که بوجود آمد، هم چنین دستیگری و آزادی عبدالمالک ریگی نشان می دهد برخی عوامل تأثیرگذار در بدنه ارتش پاکستان مایل نیستند با ایران همکاری کنند. اما همان گونه که گفته شد، دولت اسلام آباد تلاش می کند روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران در سطح عالی حفظ کند.
* قوانین بین المللی در قبال این گونه اقدامات چه می گوید؟
** قوانین بین المللی مانند قوانین ژنو، وین و منشور سازمان ملل متحد، روابط کشورها را به خوبی تعریف کرده است. اگر به روابط کشورها نگاهی بیندازیم متوجه می شویم در پاره ای از موارد اتفاق می افتد که یک کشور به دلیل آسیب پذیری از کشور دیگر مجبور می شود عناصر ایجاد ناامنی و تروریست ها را در خاک کشور همسایه تعقیب کند. مانند اقدامی که ارتش ترکیه در تعقیب گروهک های پ.ک.ک با ورود به خاک عراق انجام داد و الان هم عربستان سعودی به بهانه اصابت گلوله ای به داخل خاک کشورش این حق را به خود داده تا وارد خاک یمن شده و اقدام به سرکوب شیعیان یمن موسوم به «الحوثی ها» کند. بنابراین دولت پاکستان اگر از تکرار اینگونه حوادث جلوگیری نکند، جمهوری اسلامی ایران این حق را برای خودش قایل می داند که وارد خاک پاکستان شود و این گروهک های تروریستی را تحت تعقیب قرار دهد. به عبارت دیگر چنانچه گروهک های تروریستی از خاک پاکستان برای مقاصد خرابکارانه در ایران استفاده کنند و این کشور هم نتواند مانع آنها شود، بطور طبیعی کشورمان ناچار خواهد شد که رأساً از طریق نظامی وارد خاک پاکستان شود و افراد یاد شده را دستگیر و سرکوب کند.
* ارتباط گروهک ریگی با القاعده چگونه است؟
** عبدالمالک ریگی تحت تأثیر افکار سلفی ها و القاعده قرار دارد. این افکار برخاسته از محیط جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی جزیره العرب است. القاعده بواسطه نبودن دمکراسی در عربستان شکل گرفت و گسترش یافت و این امر موجب شد تا آمریکایی ها در اوایل دهه 80 میلادی از آنها برای مبارزه با شوروی سابق استفاده کند. اما بعدها به دلیل وجود اختلاف دیدگاه ها، آمریکا و القاعده، رو در روی یکدیگر قرار گرفتند. با این حال آمریکایی ها دورا دور تلاش می کنند تا القاعده و سلفی ها برای مقابله با شیعیان همچنان حضور و حیات داشته باشند. لذا با توجه به نوع دیدگاهی که ریگی در تحت تأثیر وهابی ها دارد، ارتباط عقیدتی و فکری یکسویی با القاعده دارد. زیرا القاعده هم به دنبال دامن زدن به اختلاف میان شیعه و سنی به هر شیوه ای است.
* با توجه به این امر چطور می توان از ایجاد تنش منتهی به رو در رویی دو کشور ایران و پاکستان که خواسته برخی کشورهای عرب منقه و حتی آمریکا و انگلیس است، جلوگیری کرد؟
** ممکن است کشورهایی که همجوار هستند بواسطه یکسری مسایل با یکدیگر اختلافات سیاسی و مرزی داشته باشند و این شاید امری طبیعی باشد. به همین جهت از طریق گفت وگو و رفت و آمدهای سیاسی می توان بر خیلی از مشکلات فایق آمد همانند اعزام هیأتی از سوی ایران به پاکستان به منظور رسیدگی هر چه سریعتر دولت پاکستان به سوءاستفاده هایی که تروریست ها از خاک آن کشور علیه مردم کشورمان انجام می دهند.
* ارزیابی شما از اینکه گفته می شود گروهک ریگی قرار است تشکیلات خود را از پاکستان به امارات منتقل کند، چیست؟
** این موضوع بیشتر یک بلوف سیاسی - نظامی است. زیرا ریگی نمی تواند تشکیلات خود را به امارات منتقل کند. علت این هم باز می گردد به این موضوع که آنها به دنبال جایی هستند تا از آن طریق آسیب پذیری کمتری متوجه آنها شود. از این حیث حضورشان در پاکستان سطح آسیب پذیر آنها را بواسطه ویژگی های طبیعی منطقه افزایش داده است و این ویژگی در امارات وجود ندارد. علاوه بر این فاصله زیاد امارات نسبت به پاکستان با ایران امکان فعالیت به شکل فعلی را از آنها سلب می کند.
از این رو طرح چنین مواردی که هر از گاهی از سوی چنین گروهک هایی مطرح می شود بیشتر برای ایجاد اهرم فشار با پشتیبانی کشوری مانند عربستان سعودی است.
* حال برای اینکه بخواهیم از فعالیت گروهک هایی مانند ریگی در منطقه سیستان و بلوچستان جلوگیری کنیم، چه باید کرد؟
** شهید شوشتری با توجه به تجربه ای که در سیستان و بلوچستان داشت، ارائه خدمات خوبی را آغاز کرده بود. زیرا این شهید بزرگوار به خوبی ضعف مردم منطقه که نشأت گرفته از کمبود خدمات رفاهی است را شناخته بود. بواسطه همین امر تلاش داشت تا به موازات فعالیت های امنیتی و نظامی، خدمات رفاهی و معیشتی هم برای اهالی منطقه انجام دهد که موفقیت هایی هم به دست آورد اما متأسفانه عوامل خارجی که منافع خود را در ایجاد اختلاف میان شیعه و سنی می دیدند ، از گروهک ریگی برای رسیدن به اهداف پلید خود استفاده کردند و توانستند سردار نورعلی شوشتری طراح وحدت شیعه و سنی در سیستان و بلوچستان را به همراه تعداد دیگری از فرماندهان سپاه و سران قبایل منطقه به شهادت برسانند. اما به این نکته هیچ گاه فکر نمی کنند که با چنین اقداماتی نه تنها اختلافات را بیشتر نمی کنند بلکه باعث نزدیکتر شدن سران قبایل شیعه و سنی سیستان و بلوچستان به یکدیگر می شوند. بنابراین راه تأمین امنیت استان سیستان و بلوچستان ادامه طرح ها و راهبردهای شهید نورعلی شوشتری در منطقه است. فرماندهان جدید منطقه باید راهکارهای لازم را با استفاده از طرح های شهید شوشتری اجرایی کنند و با استفاده از ظرفیت های محلی و بومی این عناصر منحرف تروریستی را تحت تعقیب قرار داده تا آنها به سزای اعمال ننگین شان برسند. انجام همزمان فعالیت های فرهنگی، خدماتی، عمرانی و نظامی می تواند امنیت را در استان پایدار کند.

نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات