بن بست NPT و راهکارهای تهران

بصیرت:1-از شب گذشته کنفرانس بازنگری NPT که هر 5 سال یکبار برگزار می شود، در مقر سازمان ملل آغاز شده و تا 7 خرداد ادامه خواهد داشت. پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی که از 40 سال قبل منعقد شده و کشورهای زیادی از جمله ایران به آن پیوسته اند، 3مأموریت مهم برعهده آژانس بین المللی انرژی اتمی گذارده است؛ خلع سلاح کشورهایی که اقدام به تولید بمب اتمی و ذخیره سازی آن کرده اند، جلوگیری از اشاعه سلاح اتمی و فراهم سازی بستر مناسب و کمک به کشورهای عضو برای دستیابی به فناوری انرژی هسته ای.
اما در نتیجه اعمال نفوذ قدرتهای استعماری و مدیریت های ضعیف و تحت سلطه آژانس، طی 40 سال گذشته نه خلع سلاحی صورت گرفته، نه از اشاعه و توسعه آن جلوگیری شده و نه کشورهای در حال توسعه توانسته اند از حق قانونی خود به منظور بهره برداری صلح آمیز از این انرژی پاک و تولید سوخت هسته ای، استفاده کنند.
بدون تردید تولید و انباشت سلاح های اتمی بزرگترین تهدید برای امنیت جهانی به حساب می آید. بیش از 60 سال است که تهدید اتمی بخش معظمی از مناسبات جهانی را تحت تأثیر شدید خود قرار داده است. امروزه بمب اتم به عامل زورگویی و زیاده خواهی برخی از قدرت های جهانی تبدیل شده و آنان به بهانه جلوگیری از اشاعه سلاح اتمی فشارهای مختلفی بر کشورهای مستقل و غیر وابسته وارد می کنند.
در این میان آژانس نیز در به ثمر رساندن مأموریت های خود توفیقی به دست نیاورده و شاید به همین دلیل است که کشورهای عضو تلاش می کنند در بازنگری های ادواری، مسیر را برای تحقق اهداف NPT هموار نمایند.
در بازنگری سال 1995، معاهدهNPT به طور نامحدود تمدید شد. از جمله شرایطی که آن سال برای تمدید نامحدود NPT در نظر گرفته شد، خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای و فعالیت کمیته خلع سلاح قدرتهای اتمی بود. این دو خواسته از سال 1995 تا کنون که 15 سال از آن می گذرد همچنان مسکوت مانده و محقق نشده است.
در کنار بی توجهی به خواسته های کشورهای غیرهسته ای، برخورد آمریکا با NPT از زمان ریاست جمهوری بوش باز هم نارضایتی اعضاء تحت این پیمان را به همراه دارد. آمریکا تلاش می کند تا کشورهای غیر هسته ای از دسترسی به این فناوری محروم شده و همچنان وابسته به قدرتهای بزرگ باقی بمانند و از سوی دیگر برخلاف معاهده NPT، امکان خروج از آن را هم نداشته باشند. در حالی که ماده 10 این پیمان به اعضاء خود این حق را داده است که در صورتی که نخواستند و یا احساس کردند یکی از مواد NPT با منافع ملی آنها همخوانی ندارد، از ذیل آن خارج شوند.
در نقطه مقابل کشورهای دارای سلاح اتمی نه تنها کلاهک های هسته ای خود را کاهش ندادند بلکه به بند عدم اشاعه نیز عمل نکرده و برخلاف معاهده NPT سلاح هسته ای به اسرائیل منتقل کردند.
2-جمهوری اسلامی ایران به دلیل اهمیت زیادی که برای استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی برای همه قایل است و استفاده از سلاحهای هسته ای را برای هیچکس جایز نمی داند، با بالاترین سطح در اجلاس نیویورک شرکت کرده و پیشنهادهای مأثر و عملی برای تحقق اهداف NPT ارایه داده است.
اعلام حضور احمدی نژاد در این اجلاس واکنش مقامات آمریکایی و صهیونیستی را به دنبال داشت. بیانیه های عوامل رژیم صهیونیستی در دستگاه سیاست خارجی و مجالس آمریکا طی روزهای گذشته این نگرانی را آشکارا بیان می کند. در این بیانیه صراحتاً از دولت آمریکا تقاضا می شود که مانع ورود احمدی نژاد به این نشست شود چرا که وی «کنفرانس بازنگری NPT را به یک میدان دیگر برای حمله به اسرائیل در صحنه جهانی تبدیل خواهد کرد».
رژیم صهیونیستی با کمک کشورهای غربی که خود مدعی عدم اشاعه سلاح های هسته ای هستند! نه تنها پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی را نپذیرفت بلکه زرادخانه عظیمی از سلاحهای هسته ای ایجاد کرده است. این رژیم تاکنون به بازرسان آژانس اجازه بازرسی از تأسیسات هسته ای خود را نداده و به خاطر آنکه NPT را امضاء نکرده است در کنفرانس بازبینی این پیمان نیز شرکت نمی کند. ایران و بسیاری از کشورهای منطقه با مطرح کردن ایده صلح آمیز «خاورمیانه عاری از تسلیحات اتمی» خواستار نابودی سلاحهای هسته ای رژیم صهیونیستی شده اند. آیا این پیشنهاد یک گام بلند برای تحقق دنیای بدون تسلیحات اتمی نیست؟
از سوی دیگر جمهوری خواهان نیز در اقدامی مضحک خواستار عدم صدور روادید برای رئیس جمهوری ایران و هیات همراه وی شده بودند. سناتورهای جمهوری خواه به خوبی می دانند که دولت آمریکا به عنوان کشور میزبان براساس قراردادی که با سازمان ملل دارد ملزم به صدور روادید برای سران و هیات های کشورهای عضو این سازمان جهانی است، اما چرا این 14سناتور چنین تقاضایی را مطرح می کنند؟
علت این امر را باید در اعاده حیثیت سیاسی این حزب جستجو کرد. جمهوری خواهان بیش از آنکه نگران حضور احمدی نژاد در آمریکا باشند، انتظار دارند تا این نامه نگاریها، وجهه شکست خورده آنان در انتخابات اخیر ریاست جمهوری این کشور را احیا نماید. تازه ترین نظرسنجی ها درباره انتخابات میان دوره ای کنگره در ایالت های مختلف آمریکا نشان می دهد که جمهوری خواهان تنها با اختلاف یک درصد از رقیب خود جلو هستند و معلوم نیست که طی ماههای باقیمانده و تا زمان برگزاری این انتخابات بتوانند فاصله موجود را به نفع خود حفظ کرده و بهبود ببخشند.
3- تحلیل گران نشست نیویورک را میدانی برای محک صداقت اوباما در طرح شعارهای خلع سلاح جهانی ارزیابی می کنند. اوباما بیش از دیگر روسای جمهوری آمریکا چنین ادعایی را مطرح کرده و طبیعتا مورد سؤال جدی تر و بیشتری قرار خواهد گرفت. وی آخرین بار در پراگ که در واقع ادامه سخنان وی در آوریل 2009 در جمهوری چک بود، خواستار جهان عاری از بمب های اتمی شده بود. مضافا اینکه در ماه آوریل سال جاری نیز وی میزبان کنفرانس امنیت هسته ای بود. این موارد به خودی خود می تواند حساسیت نشست نیویورک را بالا ببرد.
حال جهان منتظر است ببیند آیا اوباما به وعده های خود برای خلع سلاح عمل می کند و یا تلاش خواهد کرد تا گفته خود را توجیه نماید؟همچنین آیا آمریکا حاضر است برای تشکیل خاورمیانه بدون سلاح هسته ای به متحد دیرینه خود یعنی رژیم صهیونیستی فشار بیاورد؟
پاسخ این سؤالات برای مردم دنیا روشن است چرا که حافظه تاریخی آنان به یاد ندارد قدرتهای بزرگ- خصوصا آمریکا- منافع سلطه جویانه و زیاده طلبانه خود را فدای چیز دیگری کرده باشند!
از سوی دیگر قدرتهای اتمی تلاش می کنند تا در این نشست اذهان اعضا را از توجه به چارچوب اصلی مباحث دور ساخته و حق توسعه فناوری هسته ای برای استفاده صلح آمیز را محدود در چند کشور نمایند. به عبارتی دیگر آنها دنبال انحصاری کردن فناوری چرخه سوخت و تولید آن برای خودشان هستند.
سالهاست که این کشورها با طرح ایده هایی چون ایجاد باشگاه قدرتهای اتمی برای تامین سوخت هسته ای، ممنوعیت غنی سازی برای دیگر اعضا و یا حتی منع خروج از NPT ، دنبال انحصار هسته ای هستند.
هرچند تحقق خواسته های قدرتهای غربی با توجه به مخالفت جهانی- خصوصا کشورهای عضو عدم تعهد- شدنی به نظر نمی رسد، اما غربی ها و در راس آنها آمریکا با طرح مکرر این موضوعات تلاش می کنند تا سمت و سوی کنفرانس نیویورک را از تهدید اصلی که وجود 20هزار کلاهک هسته ای در دنیا است، منحرف کنند. آن هم سلاحهایی در دست دولتهای غیرمسئولی چون رژیم صهیونیستی و خود آمریکا که اولین مجرم اتمی دنیا به شمار می رود.
براساس گزارش های رسمی با پلوتونیوم موجود در دنیا می توان 220هزار کلاهک اتمی- یعنی 11برابر کل بمب های هسته ای فعلی جهان- ساخت. این یک فاجعه بزرگ برای بشریت است. اگر آژانس توان خلع سلاح اتمی جهان را ندارد، لازم است سازمانی مستقل که می تواند تحت فشارها و حاشیه های کشورهای سلطه طلب قرار نگیرد، این وظیفه انسانی را برعهده گیرد. دنیای امروز خواهان صلح و احساس امنیت است.
حمید امیدی