آسیب شناسی فتنه 88 در مقایسه روند تاریخی سکوت برخی نخبگان سیاسی (بخش اول)

بیش از یک سال از فتنه 88 می گذرد. حادثه ای که از مدت ها پیش انتظار آن می رفت همانطور که ورق های تاریخ باز هم منتظر رویدادی بود که هر از گاهی تکرار می شود.
بیش از یک سال سپری شد اما هنوز هیچ اتفاقی نتوانسته مهر سکوت برخی خواص را بشکند. خواصی که در ادبیات سیاسی جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده اند و هر گذرگاه تاریخی به منزله قضاوتی بر عملکرد آنها در برهه های مختلف محسوب می شود.
مروری گذرا به فتنه های طول تاریخ این ادعا را ثابت می کند که جبهه حق مهلک ترین ضربه ها را از سکوت خواص بی بصیرت خورده است که از ترس از دست دادن بستر راحت خود در مقابل هر جریانی سکوت کرده اند، تن به زندگی زیر هر علمی داده اند و در نهایت مردم را با خود همراه کرده اند تا مطامعشان را حفظ کنند و به قولی سیره امثال شیخ فضل الله ها را در سر به دار شدن زیر پا گذارده و سر بر حضیض ذلت کفر و خروج از مسیر ولایت نهاده اند.
هرچند همه خواص سیاسی در این شمار جای نمی گیرند اما نمی توان از انتظار مردم نسبت به همین خواص معدود غافل شد ضمن آنکه می توانستند نقش موثری در هدایت دیگران داشته باشند.
مردم: نیازی به خواص بی بصیرت نداریم
پخش مجموعه تلویزیونی مختارنامه بهانه ای است تا به میان مردم، مسئولان و کارشناسان سیاسی برویم و قیاس حوادث تاریخی را با وقایع روز جامعه به ویژه فتنه 88 از زبان آنها مرور کنیم.
البته با روایت این موضوع که سلیمان ابن صرد خزاعی از بزرگان کوفه به جای حمایت از پسرعموی امام حسین(ع) جنگ با ابن زیاد را مکروه دانست تا اینکه مسلم در میان کوچه پس کوچه های کوفه تنها ماند و در نهایت به شهادت رسید و این تنهایی میراثی بود که در خاندان پیامبر اعظم(ص) سینه به سینه منتقل و به شهادت معصومان (ع) منجر شد.
مریم امیری دبیر یک مدرسه دخترانه قیاس حوادث تاریخی جهان اسلام با اتفاقات امروز را یک نیاز ضروری می داند و در همین رابطه به مقایسه فتنه سال 88 و حوادث تاریخی سال 60 هجری پرداخته و اینطور توضیح می دهد: طی سال های اخیر مردم به این بینش رسیده اند که نباید در حوادث مختلف منتظر اقدامی از سوی برخی خواص باشند.
وی در ادامه به خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: تاکید بر نقش خواص به خاطر نقشی است که این قشر از جامعه در هدایت یا شاید جهالت مردم دارند.
در شرایط فتنه نقش خواص حفظ یکپارچگی و اتحاد در برابر دشمن بود اما بعضی از آنها طوری عمل کردند که اعتماد مردم نسبت به این اشخاص کمرنگ شد.
حاجی خلیلی هم از دبیران دبیرستان پسرانه در تهران با تاکید بر نقش کلیدی خواص معتقد است: مردم در حوادث بعد از انتخابات ثابت کردند دیگر نیازی به این خواص سیاسی که هر ازگاهی موضع خود را تغییر می دهند، ندارند.
وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان اظهار می دارد: نخبگان سیاسی در شرایطی که فتنه ای رخ دهد باید به روشنگری جامعه بپردازند چون سکوت و کنار کشیدن آنها به جریان فتنه کمک می کند.
سودابه خنجی هم دانشجویی که در خوابگاه دانشجویی پای صحبت هایش می نشینیم مهار فتنه را آزمایش ملت ایران می داند.
وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان با مثبت خواندن روند مجموعه تلویزیونی مختارنامه در بصیرت افزایی مردم تصریح می کند: مرور تاریخ صدر اسلام و حوادثی که به شهادت خاندان رسول خدا و معصومان منجر شده است به ویژه با کمک آثار هنری جذاب می تواند کمک موثری در مواجهه با حوادث زمان حاضر باشد. چون حق همان و باطل هم چیزی است که دشمنان آن را دنبال می کنند. بنابراین می توان گفت دوستان و دشمنان ائمه معصومین علیهم السلام هیچ تفاوت بارزی با دوستان واقعی و دشمنان امروزی ندارند.
استقلال مردم بصیر از برخی خواص
گذر از فتنه 88 نظام جمهوری اسلامی ایران را به عنوان نظام الهی، آزاد، ظلم ستیز، مقتدر، رهایی بخش و مردمی معرفی کرد چرا که حوادث سال 78 و فتنه 88 به فرموده رهبر معظم انقلاب نمونه برنامه ریزی بلندمدت جبهه دشمنان اسلام و انقلاب است و تجدید حیات دوباره برای برنامه های دشمن و آزمونی دشوار برای ملتی که می بایست بار دیگر در عرصه حضور پیدا می کردند بدون آنکه مانند دیگر برهه های زمانی در انتظار خواص بمانند.
فاطمه رهبر عضو هیات رییسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ضمن تاکید بر جایگاه تاریخ در عبرت آموزی و قضاوت عملکرد خواص در برهه های مختلف تصریح می کند: از مقایسه تاریخی فتنه سال 88 و حوادث پیش از قیام امام حسین(ع) به این نکته می رسیم که مردم از برخی خواص که بصیرت نداشتند جلوافتاده اند.
وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: ملت ایران در مراحل تاریخی بارها ثابت کرده اند می توانند پیشرو خواص باشندهمانطور که در برهه های مختلف طی سه دهه پیروزی انقلاب سکوت نکرده اند و همیشه در صحنه حضور داشته اند. حتی اگر امروز ببینند برخوردی که باید با سران فتنه بشود، نشده خودشان تکلیف آنها را مشخص خواهند کرد.
وکیل مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در ادامه اضافه می کند: تاریخ نشان داده است که پیروی عوام از برخی خواص در بعضی از برهه ها اتفاقات ناگواری برای معصومان(ع) پدیده آورده است. اما این موضوع در میان ملت ایران به شکل دیگری است. پیروزی انقلاب اسلامی ایران از زمان قیام مردم قم در سال 1342 با روشنگری امام راحل و پای مجالس درس ایشان آغاز شد و مردم در همین جلسات بصیرت یافتند و پس از رحلت ایشان، رهبر معظم انقلاب این مسئولیت را برعهده گرفتند.
نقش سلیمان در عدم همراهی مسلم و اقدام شریح قاضی در فتنه و از بین بردن هانی و شکست مسلم بی بدیل است. چون مردم به جایگاه آنها اعتماد داشتند و شاید به همین علت بود که فریب آنها را خوردند.
در فتنه سال 88 هم چهره هایی که سال ها امین بودند تلاش می کردند بذر تردید و دودلی را در میان مردم بیفکنند و به جای هدایت گری جهالت را برای جامعه، بهتر می پسندیدند.
اما بصیرت مردم به درجه باروری رسید که نمونه آن را در راهپیمایی نهم دی ماه می توان دید و مردم نشان دادند پیرو ولی فقیه هستند و منتظر برخی خواص بی بصیرت نمی مانند.
چرا برخی خواص سکوت می کنند؟
سکوت خواص در برابر فتنه به منزله حمایت از آن است.
این موضعی است که تکلیف بسیاری از خواص را روشن می کند و ماهیت واقعی عملکرد آنان را در انظار عمومی هویدا می سازد.
اما موضوع این است که چرا در برخی شرایط خواص سکوت می کنند؟ و چرا این نخبگان سیاسی که در دیگر عرصه ها پیشگام توده های مردمی و هدایت گر بوده اند در برخی شرایط حاضر سکوت خود را مقدم بر نفع جامعه می دانند؟
رضا سراج کارشناس مسایل سیاسی نتیجه وقوع فتنه را در جامعه بحران حقانیت می داند و در پاسخ به این پرسش به گزارشگر کیهان می گوید: این نوع بحران خواص را دچار تشکیک و تردید می کند و همین تردید از خواص به جامعه تسری داده می شود. در این حال بلوا و آشوب ایجاد شده وجامعه را به سمت بی ثباتی سوق می دهد.
وی ادامه می دهد: پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) جامعه دچار فتنه شد و تا شهادت حضرت علی(ع) و امام حسن مجتبی (ع) تا دعوت از سیدالشهدا(ع) به کوفه فتنه هایی شکل گرفت که جامعه را تحت تاثیر قرار داد.
این تحلیلگر مسایل سیاسی در بیان علت سکوت خواص می گوید: دنیازدگی یکی از دلایلی است که خواص را دچار تزلزل در تصمیمات می کند و آنها را به تردید و عدم اقدام به موقع سوق می دهد. البته ممکن است بعضا تشخیص دهند اما اقدام نمی کنند. گرچه نباید از باندبازی و تقدم یافتن خطگرایی در چنین سکوتی غافل بود.
سراج در بیان علت دیگر به باندبازی و قبیله گرایی و تقدم یافتن خط و خط گرایی اشاره مفصل تری دارد و می گوید: در فتنه سال 88 هم عده ای خط و جناح خود را به اصول و ریشه های انقلاب ترجیح دادند. اما عدم بصیرت اشکال دیگر خواص بود که حق را با افراد و عناصر یک جریان و جناح سنجیدند و دچار انحراف شدند. در حالی که حق را باید با محور ولایت بسنجند.
وی همچنین اضافه می کند: فتنه سال گذشته یکی از پیچیده ترین فتنه هایی بود که صحنه گردانان خارجی با عوامل داخلی در داخل کشور خواب هایی برای این ملت دیدند. همانطور که به فرموده رهبر معظم انقلاب دشمنان از 15 سال قبل پیش بینی این کار را کرده بودند و فردا که قلم های غربی ها به کار بیفتد خواهید فهمید که چه توطئه های خطرناکی برای این نظام طراحی شده بود، می خواستند ایران را تسخیر کنند.
نقش خواص در هدایت یا جهالت
برخی خواص در مقابل ظلم سکوت کردند اما پیام مردم در حماسه 9 دی این بود که اگر از آرمان های امام دور شده و از رهبری حمایت نکنند از آن ها فاصله خواهند گرفت.
فتنه گران نتوانستند در فتنه های خود موفقیتی کسب کنند و چهره حقیقی آن ها مشخص شد اما به راستی چرا بعضی از خواص بیدار نمی شوند و در مقابل شعارهای ساختارشکنانه علیه انقلاب، ولایت فقیه و امام حسین(ع) سکوت کرده و آن ها را محکوم نمی کنند.
همانطور که آیت الله خاتمی امام جمعه موقت تهران نیز با ابزار تاسف از سکوت برخی خواص در فتنه 88 طی گفت و گویی تصریح می کند: این گلایه از برخی خواص هست که در فتنه پس از انتخابات امتحان خوبی ندادند. برخی از خواص با جریان فتنه همسو شدند و بعضی با سکوت فتنه گران را راهنمایی کردند. نکته اول بصیرت است به این معنا که خواص باید بدانند، دشمن در چه جایگاهی است و چه هدفی را دنبال می کند.
وی البته بصیرت را دارای معانی مختلفی می داند اما عقیده دارد که مهم بصیرت دشمن شناسی است و اولین وظیفه خواص نیز همین دشمن شناسی است. روشنگری در این عرصه و ساکت نبودن در فضای فتنه هم از وظایف خواص است زیرا در فضای فتنه چراغ لازم است و چراغی که فضا را روشن کند، تا درست از نادرست نشان داده شود و اساسا خواص در این فضا باید چراغ صراط مستقیم باشند.
در این میان می توان سومین وظیفه خواص را استقامت در مسیر حق به شمار آورد به این معنا که از غوغاسالاری نهراسند و آنچه را که تکلیف می دانند با شجاعت بیان کنند.