احزاب سیاسی ایران (بخش صد و چهل و پنچم)

ج- سیاست‌های انتخاباتی
سیاست های انتخاباتی مجمع در دوره های مختلف، از عملکرد انتخاباتی آن ـ که در جای خود به آن خواهیم پرداخت ـ قابل استخراج است. در مجموع با توجه به انگیزه های تأسیس و مبانی و اهداف، «روحانیون مبارز» بر مشارکت در انتخابات گوناگون تأکید می کنند و تا انتخابات دهم ریاست جمهوری، سیاست تحریم انتخابات و موضع متضاد با آن نداشته اند، اما متناسب با شرایط، مواضع مختلفی اعم از شرکت فعال، حاشیه نشینی و انزوا یا مشارکت کم رنگ در پیش گرفته اند. هرگاه شورای نگهبان نامزدهای مورد نظر آنان را تأیید صلاحیت کرده و جو سیاسی مناسب بوده است با دلگرمی فعالانه مشارکت کرده اند، اما هرگاه رد صلاحیت شده یا فضای جامعه را به ضرر خود دیده اند، سیاست انزوا برگزیده اند. نمونه مشارکت فعال آنها انتخابات سوم مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری هفتم و هشتم است.
سیاست انزوا و حاشیه نشینی- و نه تحریم- نیز در انتخابات مجلس پنجم و ششم ریاست جمهوری دیده می شود.
می توان درباره سیاست های انتخاباتی مجمع روحانیون مبارز به نکات ذیل اشاره کرد:
1- از زمان تأسیس مجمع روحانیون مبارز تاکنون، این تشکل سیاسی هر گاه با رد صلاحیت اعضا، حامیان و دوستانش از سوی شورای نگهبان و هیئت اجرایی مواجه شده، صحت انتخابات، شورای نگهبان و ... را زیر سوال برده است، تا حدی که مجمع در انتخابات مجلس چهارم، از وزارت کشوری که وزیرش عبدالله نوری، چهره نزدیک به مجمع بود، به دلیل رد صلاحیت حدود هشتاد نفر از طرفداران جناح چپ به شدت انتقاد کرد. این در حالی است که اگر مجمع به دو نهاد قانونی شورای نگهبان و هیئت اجرایی اشکالی می داشت، می باید آن را از مجرای قانونی حل و فصل می کرد، اما مجمع به قانون گرایی در این مورد اعتقاد عملی نداشت.
از هنگام تشکیل مجمع روحانیون و در گذر زمان، شکاف فزاینده ای بین دو تشکل روحانی مجمع و جامعه در امر انتخابات اعم از: کیفیت رد و تأیید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی، انتشار فهرست مشترک و ائتلاف با یکدیگر در صحنه انتخابات و نظارت بر نحوه برگزاری، شمارش آرا و تأیید اصل صحت و سقم برگزاری انتخابات به وجود آمده است.
در حالی که مجمع، نظارت استصوابی شورای نگهبان را به شدت زیر سوال می برد، جامعه روحانیت مبارز از آن دفاع می کرد. همچنین، در حالی که برخی اعضای جامعه روحانیت در بعضی دوره ها، برای ارائه فهرست مشترک و ائتلاف با مجمع روحانیون ابراز تمایل نسبی نشان داده اند، برخی اعضای مجمع روحانیون مبارز به شدت با آن مخالفت کرده اند.
در انتخابات مجلس ششم- انتخاباتی که بعد از انتخابات دوم خرداد 1376برگزار شد- در حالی که جامعه روحانیت نظارت و یا در بعضی موارد ابطال آرای برخی صندوق ها و یا رد اصل انتخابات و برخورد شورای نگهبان با تخلفات انتخاباتی را تأیید کرد،مجمع روحانیون به شدت علیه این اقدام شورای نگهبان موضع گیری انتقادی از خود بروز داد.
2- مجمع روحانیون مبارز پس از دوم خرداد 1376 با گروه ها و تشکل های نوظهور جبهه دوم خرداد در انتشار فهرست نامزدها و ائتلاف در اصل انتخابات هماهنگ و گاه در لیست انتخابات، ناهماهنگ بوده اند. به عنوان مثال در حالی که جبهه دوم خرداد از قرار دادن نام محسن رضایی در فهرست نامزدهای انتخابات خود در دوره ششم مجلس امتناع ورزید، مجمع روحانیون مبارز نام وی را در لیست خود قرار داد.
3- به رغم آنکه مجمع روحانیون مبارز ادعا می کند که در برخورد با برخی تشکل ها بنا بر اصل تسامح و تساهل ارتباط برقرار کرده است، ولی همچنان بر عدم پذیرش و معرفی نامزدهای گروه هایی که در تفکر امام(ره) و در نظر مقام معظم رهبری، مورد تأیید نیستند، تأکید می ورزد.
به عنوان نمونه کروبی دبیر کل قبلی مجمع در آستانه انتخابات دوره ششم مجلس شورای اسلامی ابراز داشت: «چه بسا ما موافق ورود افراد ملی-مذهبی به جریان انتخابات مجلس ششم باشیم، ولی مجمع روحانیون آنان را در فهرست خود قرار نمی دهد.»(1 )
بنابراین مجمع روحانیون مبارز از سال 1376 بیش از آن که عنصر اصلی در هدایت گروه های دوم خرداد باشد، اغلب در حاشیه و متأثر از دیگر گروه های اصلاح طلب بوده است.
د- سیاست خارجی
در زمینه سیاست خارجی، مجمع روحانیون مبارز به تبعیت از امام خمینی(ره)، در ابتدا بر همان سیاست نه شرقی، نه غربی، تأکید داشت. آنان معمولاً بازگوکننده سخنان امام خمینی(ره) در این باره بوده اند. بر همین اساس دشمنی با استکبار جهانی و در رأس آن شیطان بزرگ آمریکا، نامشروع دانستن رژیم صهیونیستی، مخالفت با انگلستان و تاختن به ارتجاع منطقه و دولت های وابسته به ایالات متحده در خلیج فارس مانند رژیم آل سعود در خط مشی خارجی آنان دیده می شود. علاوه بر این، حمایت از محرومان و مستضعفان و جنبش های اسلامی مانند حزب الله لبنان و جنبش اسلامی مردم فلسطین و حتی حمایت از ملت های محروم غیر مسلمان مانند مردم پاناما- در تجاوز نظامی آمریکا- نیز در کارنامه مواضع خارجی روحانیون مبارز وجود دارد.
بیانیه 12 تیر 1367 در محکوم کردن سقوط هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو آمریکایی که به شهادت حدود سیصد تن منجر شد، بیانیه چهارم شهریور 1368 مبنی بر دشمنی آشتی ناپذیر ایران با آمریکا، بیانیه چهارم دی 1368 در محکومیت تجاوز نظامی آمریکابه پاناما و بیانیه 13 اردیبهشت 1369 در اعلام حمایت از مواضع قاطع مقام معظم رهبری،حضرت آیت الله خامنه ای در نفی امکان برقراری رابطه با آمریکا، نمونه هایی از مواضع ضدآمریکایی و ضداستکباری روحانیون مبارز است. بیانیه های مجمع به مناسبت روز قدس و دعوت از مردم مسلمان برای حضور در راه پیمایی علیه رژیم صهیونیستی و دفاع از حقوق ملت فلسطین، خط مشی ضداسرائیلی آنان را نشان می دهد. موضع ضد انگلیسی روحانیون مبارز در بیانیه های 26 بهمن 1367 و یک اسفند 1367 و 16 اسفند 1367 درباره انتشار کتاب موهن آیات شیطانی و ضرورت قطع رابطه با انگلیس دیده می شود. آنان در بیانیه های 15 مرداد 1367به مناسبت شهادت علامه عارف حسینی و دوم بهمن 1367 درباره درگیری های بین جنبش امل و حزب الله لبنان و هشتم مرداد 1368 در محکومیت ربودن امام جمعه شهرک «جبشیت» لبنان، دغدغه های خود را نسبت به جنبش های اسلامی و حمایت از بیداری جهان اسلام آشکار کرده اند.با وجود این، سیاست خارجی روحانیون مبارز در گذر زمان انقلابی باقی نماند. باروی کار آمدن سیدمحمد خاتمی این سیاست با توجه به راهبرد تنش زدایی و گفت وگوی تمدن هابه صورت کم رنگ و حتی انفعالی درآمد. البته مواضع آنان نسبت به رژیم اشغالگر قدس تاکنون ثابت مانده است.