رتبه چهارم تولید علم در جهان

بر اساس سند چشم انداز ایران در افق 1404 دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه‌
آسیای جنوب غربی(شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی و ... می باشد. این هدف امروز که حدود 13 سال به افق چشم انداز زمان باقی مانده است محقق شده و هدف بعدی ایران تک رقمی شدن رتبه کشور در جریان تولید علم در فضای بین المللی است.بر اساس پیش بینی پایگاه علمی "سایمگو"(SCIMAGO) ایران با ادامه روند رشد فزاینده تولیدات علمی خود تا سال 2018 با 15 رتبه صعود در جایگاه چهارم تولید علم جهان قرار خواهد گرفت.به گفته دکتر " سید مهدی سیدی"، معاون علمی و پژوهشی معاون علمی و فناوری رئیس جمهور؛ بر اساس این گزارش تحلیلی که در سال 2012 و با بررسی وضعیت 50 کشور برتر دنیا در تولید علم درسال های 2003 تا 2010 میلادی، صورت گرفته پیش بینی شده که جمهوری اسلامی ایران در صورت ادامه روند سال های گذشته با سرعت و شتاب فعلی با 15 رتبه صعود نسبت به سال 2010، در سال 2018 به رتبه چهارم دنیا خواهد رسید، این در حالی خواهد بود که ایران همچنان در رتبه نخست منطقه قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس داده های این پایگاه در سال 2010، ده کشور اول تولید کننده علم به ترتیب آمریکا، چین، انگلستان، آلمان، ژاپن، فرانسه، کانادا، ایتالیا ، هند و اسپانیا بودند که ایران در این رتبه بندی در جایگاه نوزدهم تولید علم دنیا قرار داشت؛ اما بر اساس این پیش‌بینی، 10 کشور اول تولید کننده علم دنیا در سال 2018 به ترتیب کشورهای چین، آمریکا، انگلستان،ایران، آلمان، هند، فرانسه، ژاپن، کانادا و کره جنوبی خواهند بود.
جغرافیای تولید علم در هزاره سوم دستخوش تغییرات شگفت آوری شده است.آسیا با سرعتی بیش از حد تصور رشد کرده و اروپا در حال حفظ موقعیت خود است. کشور چین که در سال 2010 رتبه دوم جهان را داشته در این پیش بینی به جایگاه اول تولید علم جهان در سال 2018 صعود خواهد کرد و شمار تولیدات علمی این کشور در آن سال به یک میلیون و 385 هزار و 288 مقاله خواهد رسید. در گذشته تولید و توزیع علم در اختیار چند کشور محدود در قاره آمریکا، اروپا و آسیای شرقی بود به گونه ای که سهم سالانه تولید علم در ژاپن 45/9 درصد، آمریکا 33/5 درصد و انگلیس 43/9 درصد بوده است که این رقم در سال 2009 به ترتیب به 75/6 ، 28/5 و 68/8 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که از سال 2009 عمده سهم تولید علم در جهان بر دوش ایران و ترکیه قرار گرفته است. طبق گزارش بنیاد آمریکایی نشنال‌ساینس در سال 2010، طی سال‌های 1995 تا 2007، تولیدات فناوری‌های پیشرفته در اروپای مرکزی و آسیا، دوبرابر میانگین رشد جهانی بوده و روسیه و ترکیه بیشترین میزان این رشد را داشته‌اند. در خاورمیانه نیز رژیم اشغالگر قدس و ایران جزء برترین‌ها بوده‌اند.پایگاه اطلاعاتی Web of Science در گزارشی از سرعت خیره‌کننده‌ رشد علمی ایران خبر داده و می‌نویسد: «شاید در چین سالِ 2010 سال ببر باشد، اما به لحاظ علمی سال ایران است. رشد علمی کشور ایران 11برابر سریع‌تر از متوسط جهانی و سریع‌تر از هر کشور دیگری در دنیا بوده است. بررسی فهرست انتشارات علمی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science نشان می‌دهد که رشد در خاورمیانه و بویژه در ترکیه و ایران، نزدیک به چهاربرابر سریع‌تر از متوسط جهانی بوده است.»
این موفقیت اگر چه بسیار بزرگ است اما چنانچه تغییر جغرافیای تولید علم در سالهای آغازین هزاره سوم به مسئله تولید ثروت در کشورهایی نظیر ایران و ترکیه پیوند نخورد نه تنها منافع این کشورها را تامین نمی‌کند بلکه صرفا اکتفا به مقالات نمایه شده در ISI نوعی بیگاری علمی به منظور رفع مشکلات غرب در عرصه علم و پژوهش تلقی می شود. در این پروسه دانشگاه تنها برای غرب تولید علم می کند و کاری به مسائل بومی در کشور خود ندارد. دانشگاه به جای آنکه مسئله تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی در شرایط کنونی کشور را حل کند به ماشین تولید مقاله ای تبدیل می شود که اعتبار آن تنها با مقالات نمایه شده در ISI سنجیده می شود. در واقع اگر تغییر جغرافیای تولید علم به تغییرات ژئو اکونومیکی نینجامد کمترین نفع را برای کشور به همراه خواهد داشت. تولید مقاله در شبکه های علمی بین المللی چنانچه توامان با افزایش ظرفیت های تولید ثروت در یک کشور گردد می تواند زمینه های تحقق این روایت را که «العلم سلطان» - علم، قدرت است - «من وجده صال به و من لم یجده صیل علیه» یعنی اگر به این علم دست پیدا کردید دست برتر خواهید داشت و اگر آن رانیافتید دیگران برشما دست برتر دارند، را محقق کند. امروز کشور ما در شرایط خاص محاصره اقتصادی توسط جبهه کفر و نفاق است. در این شرایط خاص ضرورت پیوند دانش با ثروت بیش از هر زمان دیگری احساس می شود. یکی از مولفه های اصلی اقتصاد مقاومتی که رهبر معظم انقلاب به عنوان راهبرد مقابله با تهاجم اقتصادی دشمن عنوان فرمودند تولید ثروت از دانش آن هم از طریق حلقه های وصلی مانند شرکت های دانش بنیان است. معظم له در دیدار اخیر جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از راههای عبور از مقطع حساس و سرنوشت ساز کنونی را، جدی گرفتن اقتصاد مقاومتی خواندند و تأکید کردند: یکی از بهترین مظاهر و مؤثرترین مؤلفه های اقتصاد مقاومتی، شرکتهای دانش بنیان است که می‌توانند اقتصاد مقاومتی را پایدارتر کنند.رسالت