تطبیق‌پذیری محور تولد واقعیت جدید

رضا گرمابدرى
اشاره:
تخاصم درازمدت استکبار و ایران در بیش از سه دهه گذشته برای دو طرف تجربه های فراوانی به همراه داشته است. این تجربه ها محصول پیکار و ستیز در اصلی ترین حوزه های زندگی بشری بوده و وضعیت موجود بر دستاوردهای آن قرار گرفته است. به میزانی که بر تجربه تهاجمی استکبار و شیطان بزرگ افزوده شده، تجربه های دفاعی و ایستادگی ایران نیز تقویت شده و رشد کرده است.
این حرکت موازی به معنای برابر بودن سود و زیان های دو طرف و حفظ موقعیت های گذشته نیست. با بررسی و مطالعه سطحی هم معلوم می شود در غالب دوره ها پیروز مرحله ای و تدریجی و در نهایت پیروز در سر جمع برخوردها و فراز و نشیب ها، ایران اسلامی بوده است. در این باره مراجعه به شاخص های کلان مانند: نتیجه جنگ تحمیلی، سرنوشت رژیم بعث عراق و موقعیت فعلی آن کشور، تحولات ناشی از بیداری اسلامی، وضعیت و جایگاه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، موقعیت منطقه ای و جهانی جمهوری اسلامی، پیشرفت های داخلی در عرصه های مختلف و... به درک بهتر این مهم کمک می کند.
مهم تر از تمام موارد فوق که به نوعی برآمده از تمام آن ها است پا برجا و مستحکم بودن جمهوری اسلامی پس از 34 سال جدال بی وقفه برای حفظ همه اصول، آرمان ها و مواضع انقلاب اسلامی است. افزایش دشمنی های دشمنان نظام اسلامی از زنده و پویا، تأثیرگذار و رشد یابنده بودن انقلاب اسلامی نشئت می گیرد.
از این رو آنها در هر برهه ای با علم کردن سیاست جدید از عرصه ای خاص و قرار دادن سیاست سایر عرصه ها در خدمت آن سیاست جدید از نو فشار بر جمهوری اسلامی ایران را می آزمایند. در آخرین گام پس از ناکام ماندن سیاست تهدید بوش پسر و روی کار آمدن باراک اوباما، سیاست تشدید تحریم ها علم شد و امکانات سایر عرصه ها در خدمت تقویت این سیاست قرار گرفت.
اعمال این سیاست که با همراهی بسیاری از کشورهای غربی و تحت فشار قرار دادن برخی از کشورهای دیگر بود، برای شیطان بزرگ چنان اهمیتی داشت که با وجود بحران اقتصادی در غرب و لطمات جدی که تحریم ایران در این وضعیت به آنها وارد می کرد، اوباما به اجرای آن اصرار می ورزد.
از این رو به نظر می رسد، لازم است تا نظام اسلامی نیز با در نظر گرفتن اهمیت این مهم برای دشمن که یقیناً اهمیت مضاعفی نیز برای ایران دارد، جدی تر و هوشمندانه تر و با لحاظ جوانب گسترده تر مسئله به آن بپردازد تا بتواند این مرحله را نیز با موفقیت پشت سر گذارد. نوشتار حاضر به چگونگی یکی از روش های مهم برای مواجهه با این وضعیت پرداخته است.
الف- خاستگاه مفهومی بحث
هر منازعه ای بر مبنای مطالبه مشخصی شکل می گیرد و با افزوده شدن زمان منازعه امکان تغییر مطالبه نیز افزایش می یابد. مطالبه مورد منازعه هرچه باشد، ذاتش «تبعیت پذیری» است؛ یعنی یکی از دو طرف منازعه تلاش می کند تا طرف مقابل را تابع نظر و خواسته خودش کند که اگر این اتفاق بیفتد به مفهوم تسلیم و شکست است و چنانچه دو طرف به میزانی در مطالبه دخل و تصرف کنند و از آن سهم ببرند «تبعیت پذیری دوطرفه» شکل می گیرد که با ملاحظه و تسامح و در نظر گرفتن سهمی که نصیب هر یک می شود، می توان از آن به بازی برد : برد یاد کرد. اصل «تبعیت پذیری» که جایگاه اصلی آن در ادبیات و سیاست کشورهای زورگو و قدرتمند است، معمولاً با این هدف به کار گرفته می شود که کشور قدرتمند کاملاً بر کشور ضعیف تر غلبه و تمام منویاتش را بر آن تحمیل کند.
با اینکه کشورهای سلطه گر پس از نشان کردن هدف که کشور (الف) است آنچنان همه جانبه و پر حجم به آن یورش می برند که نتواند راه را بر «تبعیت پذیری» که خواسته کشور سلطه گر است، ببندد و یا با ایجاد موانعی پیامدهای آن را به حداقل برساند، اصل «تبعیت پذیری» متأثر از عوامل مختلف می تواند آنچنان تغییر یابد و مخدوش شود که در نهایت مصادیق روشنی که آن را تأیید و تصدیق کند، وجود نداشته باشد. یکی از این عوامل اصلی و بسیار تأثیرگذار شناخت زیرفصل های اصل «تبعیت پذیری» و یافتن راه هایی برای مقابله با آن است که با ایده و اصل «تطبیق پذیری» قابل اجراست.
در برخی از موضوعات اگر «تطبیق پذیری» درست و دقیق اجرا شود، قادر است «تبعیت پذیری» را به کلی منتفی کند و به شکست بکشاند. یکی از جایگاه هایی که «تطبیق پذیری» می تواند، حساب شده و قدرتمندانه به مصاف «تبعیت پذیری» بیاید و قاطعانه آن را از میدان به در کند، در زیر فصل کنونی شیطان بزرگ علیه ایران یعنی «تحریم و فشار اقتصادی» است.
ب- عناصر سه‌گانه
در تخاصم ایران و آمریکا سه عنصر اصلی با موضع و موقعیت خاص وجود دارد:
1- دشمن؛ دشمن در اینجا به معنی تمام کشورها و گروه هایی است که طی دوران پس از انقلاب علیه انقلاب اسلامی تلاش کرده اند که آن را براندازند و یا تضعیف و ذلیل کنند و در رأس آنها شیطان بزرگ قرار دارد. دشمن از ابتدا علیه انقلاب موضع تهاجمی داشته و پس از آزمودن راه ها و روش های مختلف و شکست های مکرر در حال حاضر با اتخاذ سیاست «تحریم و فشار اقتصادی» تلاش می کند ایران را وادار به سازش و تسلیم کند.
2- نظام؛ نظام اسلامی با وجود تحمل ناملایمات و معضلات بسیار سخت و طاقت فرسا در سه دهه گذشته مصمم است همچنان به مقاومت و ایستادگی در برابر شیطان بزرگ ادامه دهد و به هیچ وجه با آن سر سازش ندارد. امام خامنه ای(مدظله العالی) هفته گذشته در دیدار نخبگان جوان در این باره فرمودند:
«ملت ایران هیچ گاه تسلیم فشارها نشده و نخواهد شد و علت عصبانیت دشمن نیز همین موضوع است.» معظم له همچنین تأکید کردند: «ملت ایران با تکیه بر ثروت طبیعی و انسانی مستعدی که در اختیار دارد، از گردنه های دشوار و گذرگاه های سخت عبور خواهد کرد و به توفیق الهی، به قله سعادت دنیا و آخرت و آرامش و آسایش خواهد رسید.» 3- جامعه؛ در حال حاضر جامعه ایران، هم میدان اصلی درگیری است و هم از منظری موضوع درگیری و هم نقطه امید دشمن.
پس از یک دوره چند ساله که دشمن بی پرده و مستقیم تمام ایران را با اجزای تشکیل دهنده اش مورد حمله قرار داد و مدام شکست خورد با تغییر سیاست و روش تلاش کرد از حمله مستقیم و خشن به جامعه دست بردارد و با اتخاذ راهکارهای نو همراه با متحول ساختن جامعه آن را از نظام دور کند. در سنجش فتنه 88 مشخص شد که مردم آگاهانه در کنار نظامند و جبهه دشمن را خوب تشخیص می دهند، به سبب اهمیت بسیار موضوع، دشمن از طمع ورزی به جامعه و هدف قرار دادن آن دست نکشید و در بحث تحریم ها به تحولات اجتماعی در ایران بیشتر امید بست.
ج- زیرفصل اقتصادی
رفتارهای حمایتی مردم و جامعه از نظام اسلامی بیشتر ناشی از عرق و اعتقادات دینی آنها است. عنصر دین کانون و استوانه اصلی ایستادگی مردم ایران در برابر زورگویی های شیطان بزرگ و همه دشواری ها و ناملایمات بوده و بی نتیجه بودن ترفندهای دشمن برای تضعیف این استوانه آنها را بر آن داشت تا محرومیت های معیشتی و اقتصادی را که یکی از اصلی ترین زیرفصل های اصل «تبعیت پذیری» است، در برابر این استوانه ستبر و با صلابت قرار دهند.
به گمان آنها «تحریم ها و فشار اقتصادی» رفته رفته با تأثیرگذاشتن بر معیشت زندگی مردم با تضعیف کردن عنصر دین آنها را به وادار ساختن نظام به «تبعیت پذیری» سوق می دهد. مقاومت شیطان بزرگ در برابر فشار رژیم صهیونیستی برای حمله نظامی به ایران، با همین تحلیل است. به اعتقاد آنها تشخیص شان درست است و این روش می تواند با هزینه ای کمتر از هزینه نظامی آنها را به هدف شان برساند.
د- واقعیت مقدمه تطبیق‌پذیری
به نظر می رسد در وضعیت حاضر یکی از بهترین روش های مقابله با «زیرفصل اقتصادی» دشمن که در شکل «تحریم و فشار اقتصادی» در حال اجرا است، استفاده از راهکار و ایده «تطبیق پذیری» باشد. این ایده به تناسب زیرفصل دشمن شکل می گیرد. دشمن در حال بر هم زدن نظم اقتصادی کشور و نابسامان کردن آن و درگیر کردن مردم با موضوع نگران کننده معیشت و اینکه «فردا چه خواهد شد» است ابزار اصلی دشمن در این معرکه خطرناک نیز «ارز» است. یعنی کمبود ارز و یا ایجاد احساس خطر از کمبود ارز. بر اساس ایده «تطبیق پذیری» باید وضعیت را با صحنه و آرایشی که دشمن ایجاد کرده تطبیق داد.
تطبیق به خودی خود ممکن نیست و به مقدمه مهمی به نام تشخیص واقعیت نیاز دارد. تشخیص درست واقعیت در فرایند از «تبعیت پذیری» تا «تطبیق پذیری» موجب می شود تا پس از رویت واقعیت ها در این فرایند در این فرایند با شناخت جایگاه هر کدام به این نتیجه مهم رسید که چگونه و با چه جابه جایی و دخل و تصرف در این واقعیت ها می توان «تطبیق پذیری» موفق تری را طراحی کرد. در این میان نکته مهم اینکه در برخورد با واقعیات به سبب تلخ بودن آنها نه باید آنها را انکار کرد و نه به سبب شیرین و یا حمایت شدن از آنها تسلیم شان شد؛ بحث مهم در اینجا تأمل و مدیریت واقعیت ها است.
هـ - پرهیز از ساخت واقعیات منفی
در بیشتر مواقع واقعیت ها با مرور زمان و در نتیجه برخوردها، حوادث و تعاملات مختلف ساخته و تثبیت می شود و پس از آن در تصمیم گیری نقش آفرینی می کند. دوست و دشمن به اقتضای هوش، استعداد و ماهیت برنامه ها و اهداف شان از این واقعیات استفاده می کنند؛ اما واقعیت هایی نیز وجود دارند که به دلایلی ساخته می شوند و منفی هستند و پیش از ورود به مرحله تثبیت و گذراندن دوره ای مشخص برای ارزیابی ویژگی های شان با فراهم آوردن فرصت های طلایی، دشمن از آن استفاده های خطرناک می کند که باید در هر زمان و مکان مراقب بود تا چنین واقعیت های منفی ساخته نشود.
در این باره برای نمونه می توان به موضوعاتی اشاره کرد که در روزهای اخیر مسائلی را برای کشور به همراه داشت که مانند حلقه های زنجیر با هم ارتباط داشتند 1- در گرفتن بحث رابطه با آمریکا که کاملاً برخلاف سیاست های اساسی و کلان نظام است، این موضوع آنچنان مهم است که انعطاف در لحن پرداختن به آن می تواند منجر به ساخت واقعیت منفی شود که شد. 2- مصاحبه هفته گذشته رئیس جمهور با رسانه ها که دشمن به آن طمع ورزید. 3- اقدام اعتراضی برخی از کسبه بازار در هفته گذشته به عدم ثبات قیمت ها و ورود تعدادی از اراذل و اوباش که یقیناً با برنامه ریزی و حمایت های خاص و ترسیم واقعیتی منفی به میدان آمد که بلافاصله با سوءاستفاده دشمنان و از جمله هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا مواجه شد که فرصت طلبانه از این واقعیت های منفی استفاده کرد و گفت: «تحریم ها تأثیرات خود را داشته است؛ اما آنها باید به یاد داشته باشند در صورتی که دولت ایران برای همکاری با گروه 1+5 و بقیه جامعه بین الملل به شیوه ای صادقانه ابراز تمایل کند، تحریم ها برداشته می شود.»
و : تولد واقعیت جدید
وجود همیشگی واقعیت های طبیعی و واقعیت های منفی یافتن شیوه خاصی از برخورد و مقابله را ایجاب می کند که محور آن «تطبیق پذیری» است. در این روش با در نظر گرفتن سیاست «تحریم و فشار اقتصادی» دشمن و لحاظ واقعیت های طبیعی و منفی باید برای تولد واقعیت جدیدی که در راستای «تطبیق پذیری» است دست به پالایش زد.
یعنی نیازهای عمومی را پالایش کرد و با حذف نیازهای کاذب و غیرضروری آن را به نیازهای کاملاً اساسی محدود کرد. این عمل باعث می شود تا انتظارات عمومی نیز محدود شود و بار سنگین آن از دوش دولت و ارز برداشته شود، این اقدام دقیقاً در نقطه مقابل سخنان کلینتون است که در فحوای کلامش که پیشتر به آن اشاره شد، تحریک افکار عمومی مردم ایران و ایجاد حرص و اشتیاق مصرف گرایی و گسترش دامنه انتظارات مادی در وضعیتی دیده می شود که سیاست های خصمانه اقتصادی آمریکا سبب کاهش درآمد ارزی ایران شده است. ذخایر موجود ارزی ایران و قابلیت های سرزمینی و ملی و مردمی آن در حد و سطحی است که ایران بتواند وضعیت بسیار سخت تری را تحمل کند. به نظر می رسد پیکار نهایی اقتصادی با شیطان بزرگ در میانه راه است و باید با استفاده از فرصت موجود و ایده «تطبیق پذیری» که ابعاد و زوایای متعددی دارد برای نبرد نهایی آمادگی لازم را کسب کرد. ان‌شاءالله