پایگاه بصیرت: تلاشهای شرکتهای خودروسازی برای افزایش قیمت بینتیجه نماند. قیمت خوردوهای داخلی بهطور رسمی در نمایندگیهای فروش با افزایش 2 تا 16 میلیونی همراه بود. خبر افزایش ۱۸ تا ۲۰ درصدی محصولات سایپا و ۱۰ درصدی محصولات ایران خودرو از سوی این دو شرکت کشورمان اعلام شد.
کاهش عرضه محصولات از راههای مختلف
خودروسازان از طریق کاهش عرضه محصولات و همچنین عرضه خودرو به دلالان و بعضی نمایندگیهای فروش بهصورت خاص باعث ایجاد فاصله زیادی در قیمت فروش، بین نمایندگیهای فروش و حاشیه بازار شدهاند و این اهرم یعنی کاهش عرضه، تاکنون کارایی خود را در بازار انحصاری خودرو ایران به ثبت رسانده است. اخیراً مشاهده شده که برخی از نمایندگیهای فروش در تابلو فروش خود دو نرخ رسمی و بازاری را درج کردهاند. درحالی که طبق قانون نمایندگیها میبایست فقط معاملات خودرو را بر اساس نرخ مصوب انجام دهند.
کاهش 36درصدی تولید خودرو، کاهش عرضه و تحویل خودرو توسط نمایندگیهای مجاز شرکتهای خودروسازی موجب گرانی و اختلاف فاحش قیمت خودرو در حاشیه بازار شده است. غلامرضا شافعی، رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران توجیه این افزایش قیمت را ناشی از کاهش بهرهوری شرکتهای خودروسازی میداند و معتقد است مسئله کاهش تولید باعث افزایش هزینههای سربار شده در نتیجه هزینه سربار به ازای هر واحد خودرو نرخ بالایی میشود که با پایین آمدن بهرهوری همراه است و بهنظر میرسد تنها راه افزایش بهرهوری را در افزایش قیمت میبینند. حال آنکه خودروسازان نوسانات نرخ ارز را از عوامل دیگر افزایش هزینههای تولید وکاهش بهرهوری میدانند.
راه افزایش بهرهوری در افزایش قیمت نیست
بر فرض درست بودن موضوع کاهش بهرهوری (با توجه به تعریف بهرهوری)* در شرکتهای خودرو سازی، راهکار افزایش قیمت از مخربترین اصول برای افزایش بهرهوری در یک بازار رقابتی است. آیا بهتر نیست که کاهش بهرهوری را با افزایش تولید که منجر سرشکن شدن هزینههای سربار در کالاهای تولیدی میشود، جبران کنیم. اگر بخواهیم بازاری مانند خودرو را در ایران که بازاری انحصاری است اینطور تقویت کنیم پس چه کسی باید از مصرفکننده حمایت کند، سازمانی که در این افزایش قیمت تاکنون سکوت اختیار کرده و برخی از خودروسازان نیز از اعلام رضایت این سازمان نسبت به افزایش قیمت اخیر سخن به میان آوردهاند... و اگر باز در این چنین بازاری مجبور به افزایش قیمت بودیم باید این افزایش قیمت با بالارفتن کیفیت و امکانات تولیدات همراه باشد.
ولی اگر فرض دوم یعنی نوسانات نرخ ارز منجر به این افزایش قیمت برای خودروهای داخلی شده است، چرا داعیهداری تولید بومی 98 درصدی را در برخی خوردروها و همچنین قطعهسازی بومی برای شرکتهای خودروسازی را داریم؟!
فاصله صنعت خودرو با سند چشمانداز
در پایان یادآور میشود که با این سیاستهایی که برای صنعت خودرو اعمال میگردد از یک طرف هزینههای اضافی را به مردم تحمیل میکنیم که نتیجهای جز نارضایتی اجتماعی در برندارد و از طرف دیگر صنعت خودرو راهی کاملاً در خلاف جهت اهداف سند چشمانداز در پیش گرفته است، سندی که مطابق آن ایران باید در سال ۱۴۰۴ به رتبه اول تولید خودرو در منطقه، رتبه پنجم در آسیا و رتبه یازدهم در جهان از طریق رقابتپذیری مبتنی بر توسعه فناوری به آن دست یابد.
* تعریف بهرهوری: بهدست آوردن حداکثر سود ممکن، با بهرهگیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و... بهمنظور ارتقای رفاه جامعه.