ایران تحمل می‌کند آمریکا تحمل نمی‌کند

1- نگرانی از توانمند‌ شدن رقیب دیرینه آمریکا؛ روسیه در سال 2012 به عنوان بزرگ ترین تولید کننده نفت خام جهان، جلو تر از عربستان سعودی ظاهر شده است. با توجه به داده های بررسی زمین شناسی ایالات متحده (USGS)، عربستان سعودی تا سال 2011 در صدر نمودار روزانه 5/10 میلیون بشکه نفت تولید می کرده، در حالی که تولید روسیه 1/10 میلیون بشکه در روز بوده است.
امسال روسیه در سایه افزایش تولید شرکت روس نفت به بزرگ ترین تولید کننده نفت خام در جهان تبدیل شده است که تولید خود را به روزانه 46/10 میلیون بشکه افزایش داده است، تحریم نفتی ایران این فرصت را برای روسیه فراهم کرده است تا به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده انرژی به منابع ارزی قابل توجهی دست یابد.
روی کارآمدن پوتین، ذخیره ارزی بالا و واگرایی از آمریکا در برخی از مسائل جهانی و منطقه ای باعث شده بعضی از کارشناسان راهبردی آمریکا به این نکته توجه کنند که تداوم این وضعیت در درازمدت برای آمریکا که روسیه را به عنوان یک رقیب راهبردی تلقی می کند، خطرناک خواهد بو
2- هشدار نسبت به عواقب دیپلماتیک تحریم‌ها؛ جمعی از مقامات سابق آمریکا با ارسال گزارشی به باراک اوباما درباره هزینه های دیپلماتیک تحریم ایران هشدار دادند. به گزارش انرژی تریبون، گروهی متشکل از کارشناسان امنیتی- ملی به همراه قانون گذاران سابق آمریکا به «باراک اوباما» هشدار دادند که «تشدید تحریم های بین المللی علیه ایران که از سوی آمریکا رهبری می شود به طور فزاینده ای سبب بروز سردرد دیپلماتیک برای دولت اوباما شده است.»
این گزارش 86 صفحه ای که به امضای بیش از 30 نفر از کارشناسان و مقامات سابق آمریکایی که در میان امضاکنندگان نام چند مقام سابق جمهوریخواه آمریکا نیز دیده می شود، آمده است: بعید است که ایران در صورت لغو نشدن تحریم هایی که در یک دهه گذشته علیه این کشور وضع شده، از فعالیت های هسته ای خود دست بکشد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: شاید تحریم ها سبب شود که ایران سر میز مذاکره بنشیند؛ اما این نکته مشخص نیست که آیا این تحریم ها به تنهایی سبب رسیدن به توافق یا تغییر رفتار سیاسی ایران می شود یا خیر؟
3- پوششی شدن فعالیت برخی از شرکت‌های نفتی؛ دفتر حسابداری حکومتی آمریکا به عنوان یکی از دیده بان های دولت این کشور که به بررسی فعالیت های نفتی کشورها در ایران می پردازد و میزان کاهش یا افزایش فعالیت آنها بر اساس تحریم ها را به کنگره اعلام می کند، اخیراً طی گزارشی به بررسی نقش برخی کشورها در میادین نفتی ایران پرداخته و از قطع همکاری تعدادی از آنها خبر داده است، اما همین دفتر در بخشی از گزارش خود خاطرنشان کرده است: «هشت شرکت از چین، مالزی، هند، کرواسی و ونزوئلا وجود دارند که اثبات فعالیت اخیر آنها در ایران مشکل است.»
نگرانی آمریکایی ها بر این نکته تأکید دارد که بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ به صورت نیابتی و پوششی فعال هستند که هیچ گاه در گزارش های دریافتی، اطلاعی از آنها به دست نیامده است.
4-بروز تنش میان آمریکا با روسیه و چین؛ گزارش دیگری با نام «سنجش مزایا و هزینه های تحریم ایران» در آمریکا منتشر شده که در قسمتی از آن آمده است: ادامه تحریم ها سبب بروز تنش میان آمریکا با روسیه و چین شده؛ به طوری که به واسطه این تنش ها واشنگتن نتوانسته به وحدت نظری در شورای امنیت سازمان ملل در خصوص لیبی و سوریه ب
5-وحشت تحریم‌کنندگان از افزایش قیمت نفت در سرمای زمستان؛ تحریم های نفتی که از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا در شش ماهه گذشته بر ضد ایران اعمال شده، افزایش قیمت جهانی نفت را در پی داشته است. این روزها که به فصل سرما نزدیک می شویم و مصرف جهانی نفت حدود 10 میلیون بشکه افزایش می یابد، کشورهای وابسته به نفت ترس و واهمه افزایش قیمت جهانی نفت را دارند و این افزایش قیمت می تواند فشارهای اقتصادی زیادی را به آنها وارد کند.
ترس از افزایش دوباره قیمت نفت در روزهای سرد می تواند اقتصاد این کشورها را با بحران مواجه کند، همانند آنچه که سال گذشته در فصل زمستان رخ داد و مهم ترین نمونه عدم تأمین سوخت زمستانی به اندازه کافی است که می توان از آن یاد کرد. در همین رابطه وزیر نفت ایران اعلام کرده است که اگر قرار باشد اتحادیه اروپا و آمریکا دست به تحریم های جدید نفتی علیه ایران بزنند باید منتظر باشند که ایران پیش دستی کرده و در زمستان صادرات نفت خود را قطع کند.
آمریکا و اتحادیه اروپا تصورشان این است که ایران اگر نفت خود را صادر نکند اقتصادش فلج می شود در صورتی که با اتخاذ راهبرد اقتصاد مقاومتی و متنوع کردن منابع درآمدی و ذخایر ارزی مناسب تا مدت ها می توان بدون نفت امور اقتصاد را به نحوی مدیریت کرد.
6- ناتوانی وضعیت نابسامان اقتصاد آمریکا در برابر افزایش قیمت نفت؛ افزایش بهای جهانی نفت درحالی موجب وقوع یک بحران مالی دیگر در آمریکا می شود که بسیاری از شرکت های صنعتی این کشور هنوز نتوانسته اند بر مشکلات ناشی از بحران اقتصادی چند سال گذشته که متأثر از ورشکستگی بانک های آمریکایی بود، فائق آیند.
دولت آمریکا که در این میان با افزایش کسری بودجه و بدهی قابل توجهی روبه روست، با افزایش بهای نفت به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده جهان دچار آسیب های فراوان خواهد شد. کارشناسان انرژی در محاسبات خود آورده اند هر یک دلار افزایش قیمت نفت بار مالی چهار میلیاردی و 750 میلیون دلاری در طول یک سال بر اقتصاد آمریکا تحمیل می کند.
تداوم این روند باعث شده است نگاه متفاوتی در بین برخی از کارشناسان و مطبوعات بروز کند که یک نمونه آن را بیان می کنیم. نشریه نیویورک تایمز طی گزارشی نوشته است: آمریکا و اتحادیه اروپا اقرار می کنند که به هیچ عنوان تحریم های اقتصادی نمی تواند اقتصاد ایران را فلج کند، از این بابت آمریکا و اتحادیه اروپا و حتی شریک شان رژیم صهیونیستی ناراحت هستند.
همین نشریه اعلام کرده است بهتر آن است که برای مدت طولانی آمریکا دست از سر ایران بردارد و به اقتصاد بحران زده خود برسد تا بتواند رفاه را دوباره به مردم آمریکا بازگرداند. همچنین این وضعیت در مقاله ای به قلم «جاسمین رامزی» تبیین شده است:
بر اساس مشورت های صورت گرفته با یک گروه از کارشناسان امنیت ملی و اقتصادی از دو حزب آمریکایی، این یافته ها نشان می دهد که تأثیرات اقدامات تنش زای آمریکا علیه ایران می تواند در عرض سه ماه اول حدود 64 میلیارد دلار به اقتصاد جهانی ضرر بزند. همچنین سناریویی که بر اساس آن آمریکا گام های یکجانبه ای را برای نشان دادن تمایلش به مصالحه برای حل بن بست با ایران بردارد سود 60 میلیارد دلاری را عاید اقتصاد جهانی خواهد کرد.
7- عدم تغییر و تحول در پالایشگاه‌ها؛ پس از تحریم ایران یکی از سناریو های تحریم کنندگان، ایجاد تغییر در ساخت وساز پالایشگاه ها بود که به دلیل بار مالی و فرصت کافی این اقدام از پیش طراحی شده، عملاً به بن بست رسید. کشورهای اروپایی در فصل گرم سال اقدام به تعمیرات و بازرسی پالایشگاه های خود می کنند و با شروع فصل سرما مجدداً فعالیت شان به حداکثر می رسد.
پالایشگاه های ساخته شده با (API) مطابق با نفت ایران از این جمله اند. هم اکنون بیش از 50 پالایشگاه در اروپا و برخی از نقاط جهان برای ادامه فعالیت به خرید نفت از ایران نیاز دارند، بعضی از این شرکت های پالایشی در اروپا از طریق واسطه ها اقدام به واردات نفت خام از ایران می کنند. از ذخایر نفتی کشف شده در جهان تنها 15 درصد آن نفت سنگین است که بیشترین این ذخایر در ایران و روسیه است.
8-جذب مشتریان جدید نفتی؛ برای خنثی سازی تحریم ایران چند اقدام اساسی همچون مشارکت بخش خصوصی، تأسیس شرکت های نیابتی و بالا بردن توان پالایشی در داخل صورت گرفت و اجلاس غیرمتعهدها در ایران این فرصت را ایجاد کرد که قراردادهای جدیدی در بخش نفت انجام گیرد.
علاوه بر آن مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی با اشاره به افزایش مشتریان خارجی خرید فرآورده های مختلف نفتی از ایران از امضای چند قرارداد جدید برای فروش فرآورده های نفتی با کشورهای مختلف جهان خبر داد. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران سال گذشته حدود 10 میلیارد دلار فرآورده های مختلف نفتی به کشورهای همسایه صادر کرده است که صادرات سوخت مایع کشور در مقایسه با سال 1389 حدود دو میلیارد دلار افزایش یافته است.
در حال حاضر ایران قراردادهایی به منظور صادرات فرآورده های مختلف نفتی با افغانستان، ارمنستان، عراق و برخی از کشورهای شرق آسیا و حاشیه خلیج فارس در دست اجرا دارد. با این وضعیت نقش جمهوری اسلامی ایران در تأمین امنیت انرژی جهان انکار نشدنی است برای پاسخگویی به نیاز مشتریان خود باید فروش نفت به پالایشگاه های متقاضی را ادامه دهیم.
در همین راستا کریستین امری استاد «مدرسه اقتصادی لندن» و کارشناس مسائل ایران در مصاحبه با فرانس 24 در پاسخ به این پرسش که تحریم های جدید چه تفاوتی با تحریم های گذشته دارد، گفت: «تحریم های جدید با هدف قطع خطوط مالی میان ایران و مشتریان نفتی اش طراحی شده اند، اما همواره نفت ایران مشتریان خود را دارد و مسلماً برخی شرکت ها بر این اعتقادند که جدا شدن از بازار آمریکا بهایی است که می ارزد در برابر تداوم خرید نفت ایران بپردازند.»
از طرفی دیگر آمریکا در برابر قدرت های بزرگی مانند چین، روسیه و هند نمی تواند کار خاصی انجام دهد و حتی در وضعیت حاضر تمایلی ندارد با کشورهای همسو با خودش مانند سنگاپور، کره جنوبی، هلند و ... برخوردی صورت گیرد.
علاوه بر موارد مذکور ساخت بیش از 80 درصد تجهیزات نفتی توسط متخصصان داخلی، حل مشکلات تحریم بیمه ای نفت کش ها، تغییر سبد ارزی، اولویت بندی در پالایش به جای خام فروشی و نحوه دریافت پول ارزی به طرق مختلف از جمله اقدامات دیگری است که در خنثی سازی بخش مهمی از تحریم ها و مستثنی شدن خریداران عمده نفت ایران تأثیرگذار بوده است.