آغاز مذاکرات هسته ای در قزاقستان

پایگاه بصیرت:مذاکرات ایران و گروه موسوم به 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین و روسیه به همراه آلمان) پس از وقفه ای 8 ماهه امروز ساعت 13 به وقت قزاقستان در هتل ریکسوس شهر آلماتی آغاز می شود. حدود 300 خبرنگار داخلی و خارجی این مذاکرات را که احتمالاً دو روزه خواهد بود، پوشش خبری می دهند.ریاست تیم مذاکره کننده کشورمان را همچون دور قبلی مذاکرات بر عهده دکتر سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سرپرستی تیم مذاکره کننده 6 کشور نیز خانم «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهد بود. نمایندگان 6 کشور که اشتون را همراهی می کنند، به جز «جفری آدامز» سفیر اسبق انگلیس در تهران، با همان ترکیب قبلی در مذاکرات آلماتی حضور دارند.این مذاکرات در شرایطی امروز از سرگرفته می شود که ایران و 1+5 پیش از این و از ابتدای سال جاری سه دور مذاکره فشرده در استانبول (26 و 27 فروردین)، بغداد (3 و 4 خرداد) و مسکو (29 و 30) خرداد ماه برگزار کرده اند. پس از مذاکرات مسکو نیز چندین دوره مذاکره در سطح کارشناسی میان طرفین انجام گرفته که هر کدام بنا به دلایلی که در ادامه گزارش به آن اشاره می شود، دستاورد مشخصی نداشته است.امروز نیز پس از یک وقفه تقریبا 9 ماهه بار دیگر شاهد برگزاری دور دیگری از مذاکرات میان ایران و 1+5 هستیم. درک فضای قبل از مذاکرات و مرور بحث ها و اتفاقاتی که طی هفته ها و روزهای منتهی به این مذاکرات رخ داده، تا حدودی می تواند صحنه روشنی از مذاکرات پیش رو را ترسیم نماید.وضعیت مذاکرات فعلی در اصل برآمده از دور قبلی مذاکرات است که 29 خرداد 91 (18 ژوئن 2012) در مسکو برگزار شد.جمهوری اسلامی ایران در آن مذاکرات یک چارچوب جامع درباره نحوه تداوم گفت و گوها که از جمله گام های متقابل پیشنهادی برای حل و فصل دیپلماتیک مسئله بود به طرف مقابل ارائه کرد. پیشنهاد ایران شخصاً 5 گام را پیش بینی کرده بود که شامل:
گام اول- اعلام به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران از جانب 1+5 و متقابلاً اعلام عدم پیگیری قطعی هر نوع پروژه تسلیحات هسته ای از سوی ایران در چارچوب فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی.گام دوم- اعلام آمادگی ایران برای همکاری با آژانس برای حل و فصل موضوع ابعاد احتمالی نظامی در مقابل لغو همه تحریم های یکجانبه از جانب گروه 1+5.
گام سوم- اعلام آمادگی ایران برای همکاری درباره تامین سوخت رآکتور تهران (توقف موقت غنی سازی 20درصد در ازای لغو همه قطعنامه های شورای امنیت.
گام چهارم- همکاری هسته ای میان ایران و 1+5.
گام پنجم- همکاری غیرهسته ای میان ایران و 1+5.
جمهوری اسلامی ایران در این باره استدلال کرد این چارچوب مکانیسمی برای حل و فصل مسئله ارائه می کند به گونه ای که یک معادله برد- برد، برای هر دو طرف شکل گیرد.اما متاسفانه گروه 1+5 در مذاکرات مسکو هیچ پاسخ روشنی به این چارچوب ایران ارائه نکرد و مجدداً رویکرد مذاکرات بغداد را در پیش گرفت که ایران باید با انجام دو فاز «اعتمادسازی» و «پایبندی» عملابرنامه هسته ای خود را به وضعیتی درآورد که قطعنامه های شورای امنیت و شورای حکام ترسیم شده است.در واقع گروه 1+5 راهبرد خود را در مذاکرات مسکو بر این اصل استوار کرده بود که افزایش فشارها و تشدید تحریم ها نهایتا ایران را مجبور به تغییر محاسبه و رفتار در خصوص فعالیت های هسته ای اش خواهد کرد.تاکید رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای بر این موضوع که مسئولین جمهوری اسلامی ایران بر اثر فشار و تهدیدها تغییر محاسبه نخواهند داد.روند رو به رشد فعالیت های هسته ای کشورمان که در گزارش های فصلی و دوپهلوی مدیرکل آژانس به نکته کلیدی این گزارش ها تبدیل گشته، گویای این مطلب است که حقیقتا تحریم هیچ تاثیری بر این برنامه ندارد.1+5 که انتظار حضور با برنامه تیم مذاکره کننده کشورمان در مسکو را نداشت نهایتا توافق کرد که این مذاکرات برای روشن شدن ابعاد پیشنهاد ایران در سطوح کارشناسی دنبال شود و مقرر گردید 13تیرماه 91 (3ژوئیه 2012) این گفت وگوها در اسلامبول برگزار شود و نتیجه این نشست نیز مقدمات دور بعدی مذاکرات میان ایران و 1+5 را فراهم آورد.در جریان مذاکرات کارشناسی، جمهوری اسلامی ایران ضمن پاسخ دادن به تمامی شبهات و ابهامات کارشناسان 6 کشور تاکید کرد که درباره توقف غنی سازی 20درصد بحث نمی کند ولی درخواست تعلیق این نوع غنی سازی به طور موقت با زمان مشخص به گونه ای که مخل حقوق ایران طبق ان پی تی نباشد، در ازای لغو همه تحریم ها و پذیرش حق غنی سازی 5 درصد قابل بررسی است.در ادامه این گفت وگوها، حتی گروه مذاکره کننده ایرانی در جهت اجرایی کردن گام سوم از پیشنهاد مسکو و در ازای توقف موقت غنی سازی 20درصدی و لغو تحریم ها، پیشنهاد «گام به گام و در 9 گام» را ارائه کرد که براساس آن در قبال هر گام ایران، طرف مقابل نیز یک گام بردارد تا طرفین توامان به تعهدات خود عمل کنند ولی از آنجا که آمریکا تمایلی به خروج مذاکرات از بن بست نداشت و درک و برداشت کاملانادرستی نیز از ماهیت برنامه هسته ای ایران منعکس می کرد، این مذاکرات نیز به نتیجه نرسید.پس از تماس های تلفنی مکرر میان باقری و اشمید معاونان جلیلی و اشتون نهایتا دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در 28 شهریور 91 در اسلامبول دیداری دوجانبه انجام دادند و در این دیدارها جلیلی تاکید کرد که موضع جمهوری اسلامی ایران نسبت به آنچه در مذاکرات مسکو رخ داد، هیچ تغییری نکرده است.معاونان جلیلی و اشتون مجددا تماس های تلفنی خود را برای تنظیم دور دیگری از مذاکرات آغاز کردند که ابتدا قرار شد این مذاکرات آخر ژانویه (ماه گذشته) برگزار شود که به دلیل عدم آمادگی 1+5 به 26 فوریه (8 اسفند) در قزاقستان موکول شد.
همزمان با ادعای مقامات آمریکایی برای آمادگی انجام مذاکره مستقیم با ایران در حاشیه نشست آلماتی که به اعتقاد تحلیلگران سیاسی با هدف به حاشیه راندن محتوای گفت وگوها صورت گرفت، یوکیا آمانو گزارش فصلی و دوپهلوی خود را پیرامون فعالیت های هسته ای کشورمان منتشر کرد.در بخش هایی از این گزارش، ادعاها و ابهاماتی از قبیل عدم همکاری کاملی از سوی ایران مطرح شد که فضاسازی غربی ها پیرامون نشست قزاقستان را تشدید کرد. تا جایی که «ویکتوریا نولاند» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از انتشار گزارش آژانس درباره برنامه هسته ای ایران مدعی شد که اقدام ایران مبنی بر نصب سانتریفیوژهای پیشرفته - مورد اشاره در گزارش آمانو- یک گام تحریک کننده است.ارائه پیشنهادهای جدید به ایران از دیگر موضوعاتی است که فضای رسانه ای قبل از مذاکرات را به سمت خود سوق داده است. اما خبرگزاری رویترز در این باره گزارش داد که پیشنهاد 1+5 در آلماتی تکرار بسته سال 2008 است. آن پیشنهاد از جانب جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه یک پیشنهاد مثبت ارزیابی نمی شود چرا که اساسا بر اجرای قطعنامه های شورای امنیت و تعلیق غنی سازی در ایران مبتنی است.دوشنبه و به فاصله یک روز مانده به این مذاکرات نیز برخی منابع غربی اعلام کردند که گروه 1+5 تصمیم دارد در این دور از گفت و گوها بسته جدیدی به ایران ارائه کند که کاهش آمادگی فردو را در ازای لغو تحریم تجارت طلاو فلزات گرانبها به ایران پیشنهاد می کند.بلافاصله پس از این خبر، برخی دیگر از منابع غربی مجددا اعلامکردند که در واقع پیشنهاد جدیدی در کار نیست و گروه 1+5 تصمیم دارد بسته ای با تاکید بر برخی عناصر خاص پیشنهاد 2008 به ایران ارائه نماید.
روزنامه واشینگتن پست نیز دیروز از قول یک دیپلمات آمریکایی نوشت: این گروه صرفا توقع دارد که درباره برخی اصول در مذاکرات آلماتی توافق شود.مذاکرات آلماتی آزمونی دیگر برای 1+5 است که نشان دهد آیا با رویکرد انجام گفت و گوهای منطقی وارد مذاکرات شده یا اینکه خواستار تداوم مسیر اشتباه گذشته است.جمهوری اسلامی ایران قبل از ورود به مذاکرات آلماتی مواضع و دیدگاه خود را واضح و روشن مطرح کرده و همان طور که دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان اعلام کرد، اگر کشورهای 1+5 می خواهند وارد گفت و گوی سازنده شوند، باید با راهبرد جدید و پیشنهاد معتبر وارد شوند.امروز با گذشت بیش از یک دهه فضاسازی و جنگ روانی غرب علیه برنامه هسته ای کشورمان این مطلب باید برای آنها روشن شده باشد که «ایران باج نمی دهد» و غرب بهتر است منطقی رفتار کند.کیهان