گروه بینالملل
مقتدی صدر روحانی شیعه و ضد آمریکایی عراق که با خروج نیروهای خارجی از این کشور بار دیگر خود را در صحنه سیاسی عراق مطرح کرده است، موفق شد حکم عفو 50 زندانی وابسته به گروه خود را از رییسجمهور عراق بگیرد. این زندانیان بیشتر به خاطر جرایم مرتبط با درگیری با سربازان آمریکایی در زندان بودند.
عفو این زندانیان در حالی صورت میگیرد که نیروهای آمریکایی باقی مانده در عراق طی ماههای اخیر متحمل حملات فزایندهای شدهاند و وزارت دفاع آمریکا گروههای شبهنظامی شیعه وابسته به مقتدی صدر را مسئول این حملات معرفی میکند. عفو این زندانیان همچنین موجب خشم گروهی از مقامات دولت عراق با گرایشهای سیاسی متفاوت شده است که میگویند در این عفوها قانون نادیده گرفته شده و انگیزههای سیاسی موجب دخالت در کار دستگاه قضایی شده است. این دستور عفو توسط رییسجمهور عراق جلال طالبانی و بنا به درخواست نوری المالکی نخستوزیر صادر شده است که برای ماندن در قدرت به حمایت سیاسی گروه صدر محتاج است و تنها عده کمی از مقامات عراقی از آن خبر دارند. شماری از زندانیانی که مورد عفو قرار گرفتهاند طبق قوانین ضد تروریسم عراق محکوم شده بودند که مطابق قانون اساسی این کشور قابل عفو و بخشش نیست. حداقل سه نفر از این زندانیان هم محکوم به حبس ابد بودند و شماری از آنها در جریان عملیات نظامی آمریکا دستگیر شده بودند. منابع آگاه در دولت عراق که به اسناد احکام عفو و بخشش صادر شده دسترسی دارند، میگویند؛ در بهار امسال حداقل 50 نفر مورد عفو قرار گرفته و از زندان آزاد شدهاند. اسامه نجیفی، رییس مجلس عراق و از رقبای سیاسی نوری المالکی، میگوید؛ دفترش کپی حداقل 65 حکم عفو را دریافت کرده که بیشترشان برای زندانیانی متهم به قتل، آدمربایی و حمل سلاح صادر شده است.
نجیفی میگوید: «وقتی این احکام عفو برای متهمان پروندههای سنگین صادر میشود، مشروعیت دستگاه قضایی عراق زیر سوال میرود.»
اما یک منبع آگاه در دفتر نخستوزیری عراق میگوید؛ هرچند بعضی از این محکومین طبق قوانین ضد تروریسم محکوم شناخته شدهاند اما پرونده اولیه با انگیزههای سیاسی تشکیل شده است و در تحقیقات تکمیلی بسیاری از این زندانیان از جرایم تروریستی مربوطه تبرئه شدهاند. به گفته این منبع آگاه، این تحقیقات به دستور مالکی و توسط دستگاه قضایی انجام شده و طی آن بیگناهی بسیاری از این زندانیان ثابت شده است اما یکی از نمایندگان مجلس عراق که به گروه مقتدی صدر نزدیک است میگوید؛ این گروه آزادی بیش از سه هزار زندانی خود را درخواست کرده است اما تاکنون تنها عده اندکی بعد از انجام تحقیقات آزاد شدهاند. امیر کینانی، نماینده مجلس عراق میگوید: «تعداد زندانیان آزاد شده در مقابل تعداد طرفداران صدر که بدون هیچ سند و مدرکی زندانی شدهاند، بسیار اندک است.»
سپاه مهدی، گروهی شبه نظامی که مقتدی صدر پایهگذاری کرده بود، پس از سال 2003 میلادی نقش تامین امنیت در محلات شیعهنشین را بر عهده داشت اما بارها نیز با نیروهای آمریکایی و نیروهای دولتی عراق درگیر شد. درگیریهای این گروه با ارتش عراق در سال 2008 میلادی، دستگیری و بازداشت تعداد زیادی از اعضای آن را به دنبال داشت و مقتدی صدر در آن زمان اعلام کرد که این گروه سلاحهایش را زمین میگذارد و منحل میشود. در آستانه تشکیل دولت جدید عراق، گروه مقتدی صدر با شرکت در ائتلافی بزرگ با نوری المالکی به دولت این کشور بازگشت اما هنوز خاطره درگیریهای گذشته موجب بروز بیاعتمادی میان دو گروه شده است.
طرفداران صدر میدانند که نوری المالکی ممکن است بار دیگر همچون سال 2008 با مشت آهنین جلو بیاید اما در عین حال مالکی نیز برای ادامه حکومت خود به حمایت طرفداران صدر احتیاج دارد. گروه صدر پیش از این نیز از نفوذ سیاسی خود برای آزادی زندانیان وابسته به خود استفاده کرده است، از جمله در تابستان سال گذشته که صدها زندانی وابسته به این گروه که در بازداشت نیروهای آمریکایی بودند، بعد از تحویل به زندانهای عراق بدون محاکمه آزاد شدند.