حسین عبداللهیفر
در هفتهای که مردم مسلمان ایران در سوگ مولای استکبارستیزشان عزادار بودند و در روز عاشورا به مناسبت روز مبارزه ملی با استکبار، فریاد «هیهات من الذله» را در قالب «مرگ بر آمریکا» سر میدادند، برخی از اصحاب جراید به استقبال توافق بزرگ با نماد استکبار «آمریکای سلطهجو» در عصر حاضر رفته و ذوقزدگی خود را با تیترها و تصاویر اولشان خود بروز دادند.
در ادامه این روند را با مرور تیترهای درشت چند روزنامه بررسی میکنیم:
شنبه(۱۰/۸) «آرمان»؛ «سه هفته طلایی تا توافق نهایی» را تیتر یک خود برگزید و از حرکت روان در شیب حساس مذاکرات سخن گفت.
«اعتماد» هم در همین روز «آخرین چانهزنی در پایتخت میانجی» را تیتر اول خود قرار داد و از قول ولایتی نوشت: «عمان همواره برای کمک به ایران حسننیت داشته است.»
«مردمسالاری» با اختصاص تیتر اول خود به اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا از قول وی نوشت: «در حال مذاکره مستقیم با ظریف هستم.»
این روزنامه یک روز بعد(۱۱/۸) هم زیر تصویر بزرگی از کری و ظریف، مذاکره آن دو در عمان را برجسته کرد و در تیتر اول خود به «تکذیب خبر واشنگتنپست درباره تعداد سانتریفیوژها» به نقل از وزارت خارجه آمریکا اشاره کرد.
«آرمان» هم در این روز، تیتر اول خود را به شعار تغییر اوباما اختصاص داد و با درشتترین حروف از «عیار تغییر در پیچ توافق بزرگ» سخن راند.
این روزنامه همچنین روی تصویر بزرگی از ولایتی نوشت: «مذاکرات باید تا سوم آذر به نتیجه برسد.»
«شرق» نیز با اختصاص تیتر یک خود به تقویم مذاکرات هستهای نوشت: «ظریف، کری و اشتون شنبه آینده در عمان رایزنی میکنند.»
«شهروند» در همین روز «ادامه مذاکرات هستهای در حاشیه خلیجفارس» را تیتر کرد و نوشت: «عمان تا یک هفته دیگر میزبان وزرای خارجه ایران و آمریکا است.»
این روند پس از تعطیلات تاسوعا و عاشورایی که با روز مبارزه با استکبار جهانی همزمان شده بود، ادامه داشت.
چهارشنبه (۱۴/۸/) «اعتماد»؛ «صدای واحد ایران» را تیتر اول خود انتخاب کرد و نوشت: «پاییز است اما مسئولان رده بالای کشور به بهار مذاکرات هستهای امید دارند. حالا زمان چیدن میوههایی است که مذاکرهکنندگان هستهای یک سال برای رشد آن تلاش کرده بودند، توافقی که بسیاری معتقدند ایران در چند قدمی آن قرار دارد و تنها کمی اراده جدی طرفهای مذاکره را میطلبد. روزهای اخیر پر بود از ابراز امیدواری مقامات کشور نسبت به همین توافقی که بسیاری به حصول آن دل بستهاند، نگاهها به یکدیگر نزدیک شده و حالا نوبت آن سوی طرفهای مذاکره است.»
در آن سوی مذاکره، اما وضعیت متفاوت است. چنین اشتیاقی نه در مسئولان و نه در مردم، مشاهده نمیشود. مقامات آمریکایی در حالی معتقدند که توافق بد، بدتر از توافق نکردن است که مردم آمریکا هم با انتخاب جمهوریخواهان در مجلس و سنای این کشور، مانع بزرگی بر سر راه توافق بزرگ ایجاد کردند.
«آفتاب یزد» در همین رابطه این سؤال را با حروف بسیار درشتی روی تصویری از اوباما مطرح کرد که «آیا کنگره آمریکا جان توافق هستهای را میگیرد؟»
«اعتماد» هم «دو سال کابوس برای اوباما» را روی تصویری از رئیسجمهور آمریکا قرار داد و نوشت: «جمهوریخواهان سنا، مجلس نمایندگان و فرمانداریها را از آن خود کردند.»
«آرمان» نیز «دو سال بحرانی در انتظار اوباما» را با حروف درشتی روی تصویر اوباما قرار داد و نوشت: «دموکراتها در انتخابات مجلس نمایندگان و سنا شکست خوردند.»
«شرق»؛ «سایه فیلها روی میخ مذاکره» را روی تصویر بزرگی از رئیسجمهور آمریکا قرار داد و در سرمقاله خود به قلم صادق زیباکلام نوشت: «سادهترین و در عین حال درستترین جمعبندیای که از انتخابات کنگره و سنای آمریکا و پیروزی جمهوریخواهان میتوان داشت، آن است که تصور کنیم در انتخابات 24 خرداد سال گذشته، به جای آقای روحانی و ائتلاف اعتدالیون و اصلاحطلبان، تندروها به پاستور راه پیدا میکردند. یقیناًً چشمانداز هر نوع مصالحه و توافق بسیار تنگتر میشد. نتایج انتخابات قوه مقننه در ایالات متحده نیز کمابیش چنین وضعیتی را برای مذاکرات هستهای ایجاد کرده و رسیدن به یک توافق نهایی را تا حدود زیادی پیچیدهتر کرده است.»
«وطن امروز» با نگاهی متفاوت، «تغییر» را روی تصویر بزرگی از رئیسجمهور آمریکا قرار داد و در سرمقاله همین روزش آن را فرصتی تاریخی برای دولت روحانی ذکر کرد و نوشت: «تأثیر پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات اخیر آمریکا و تسلط آنها بر کنگره را نمیتوان به تحولات سوریه و عراق محدود کرد. موضوع مذاکرات هستهای با ایران هم در زمره اتفاقاتی است که تغییر موازنه قدرت در آمریکا اثر مستقیمی بر آن خواهد داشت.»
این روزنامه با اشاره به دیدگاههای متفاوتی که در این رابطه وجود دارد، افزود: «اکنون اما جمهوریخواهان، سنا را در اختیار گرفتند، قدرت آنها در کنگره افزایش یافته و قاعدتاًً دیدگاه آنها درباره موضوع تحریمها و نحوه مقابله با ایران در آمریکا تقویت شده است، به همین دلیل مناسبات اوباما در درون هیئت حاکمه تغییر کرده است و قاعدتاًً جمهوریخواهان در موضوع مذاکرات هستهای اعمال نظر بیشتری خواهند داشت... بر همین اساس توافق هستهای بسیار دشوار شده است و همانگونه که هیلاری کلینتون وعدهاش را داده بود، توافق جامع در دوران اوباما محقق نخواهد شد... به نظر میرسد انتخابات اخیر در آمریکا برخلاف دیدگاه رایج، یک شانس ویژه برای دولت روحانی است. نیاز دموکراتها به اوباما به توافق جامع هستهای با ایران امروز از هر زمان دیگری آشکارتر شده است. مذاکرات آتی هستهای در مسقط میتواند صحنه امتیازگیری ایران از آمریکاییها باشد.»