داعش پشت دروازه های حجاز

نویسنده: محمد بابایی‌نساز

در حالی که وضعیت جسمی ملک عبدالله پادشاه عربستان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و گزارش‌های ضد و نقیضی در این باره منتشر می‌شود، روز دوشنبه گارد مرزی این کشور در مرز عراق هدف حملات داعش قرار گرفت، این حمله تنها دو روز بعد از آن اتفاق افتاد که ریاض اعلام کرد می‌خواهد سفارت خود را در بغداد پس از 25 سال بازگشایی کند و همین مسئله باعث شده تا تحلیل‌گران از احتمال وجود ارتباط بین این دو مسله می‌گویند.

 از زمان شکل‌گیری گروه تروریستی داعش پیش‌بینی می‌شد که حمایت عربستان از گروه‌های تکفیری دیر یا زود دامن این کشور را خواهد گرفت و این مسئله روز دوشنبه برای اولین‌بار به صورت جدی به واقعیت پیوست. وزارت کشور عربستان روز گذشته اعلام کرد بر اثر حمله مسلحانه و انتحاری در مرز مشترک با عراق در اوایل روز دوشنبه دو نفر از اعضای گارد مرزی آن کشور کشته شدند. منصور ترکی، سخنگوی وزارت ‏کشور عربستان با اعلام این خبر گفت: چند فرد مسلح ناشناس به یکی از گشتی‌های مرزی عربستان در مرز با ‏عراق حمله کردند که در نتیجه آن سرتیپ عوده عوض البلوی، فرمانده منطقه شمالی مرزبانی عربستان و یک سرباز کشته و ‏سرهنگ سالم العطیسان، از معاونان البلوی و دو نظامی دیگر زخمی شدند. ‏

بنا به گزارش شبکه اسکای نیوز عربی، این حمله ساعت چهار و نیم بامداد روز دوشنبه صورت گرفت.  سخنگوی وزارت کشور عربستان افزود: حمله به گشتی‌ مرزبانی در منطقه مرزی «عرعر» صورت گرفت و ‏طی آن عاملان حمله به سوی این گشتی تیراندازی کردند که بلافاصله نیروهای مرزبانی با آنها درگیر شده و با کشتن یکی از آنها ‏مهاجمان را محاصره کردند اما لحظاتی بعد یک عامل انتحاری خود را در محل درگیری منفجر کرد که بر اثر آن دو تن از ‏نیروهای مرزبانی کشته وسه تن دیگر نیز زخمی شدند. ‏

تا غروب روز دوشنبه هیچ گروهی مسئولیت این حمله را به عهده نگرفت اما کارشناسان با توجه به نوع و مکان حمله، آن را به داعش نسبت می‌دهند. مصطفی الانی تحلیلگر عراقی مسائل امنیتی که با وزارت کشور عربستان ارتباط نزدیکی دارد به رویترز گفت که استفاده از عملیات انتحاری نشان می‌دهد که این کار توسط داعش صورت گرفته است. از طرف دیگر، این حمله در پست مرزی صواف واقع در حدود 40 کیلومتری شهر کوچک عرعر، در استان الانبار رخ داد. این استان یکی از مراکز اصلی شبه‌نظامیان قرار دارد که مناطق عمده آن در حال حاضر در کنترل گروه تروریستی داعش قرار دارد. 

حمله روز دوشنبه تنها پس دو روز آن صورت گرفت که عربستان سعودی اعلام کرد که بازگشایی سفارت خود را در بغداد مورد ارزیابی قرار می‌دهد. خبرگزاری رسمی عربستان به نقل از یک مقام وزارت خارجه این کشور روز شنبه اعلام کرد که براساس توافق مقامات عربستان و عراق، هیئتی از این کشور این هفته به عراق خواهد رفت تا مقدمات بازگشایی سفارت ریاض در بغداد و افتتاح کنسولگری عربستان در اربیل (مرکز کردستان عراق) را فراهم کند. روابط عربستان و عراق از سال 1990 پس از حمله صدام حسین به کویت و عربستان قطع شد و از آن زمان تاکنون روابط دیپلماتیک میان دو کشور حتی پس از سرنگونی رژیم صدام هم احیا نشد. رسانه‌ها گزارش دادند، اعضای هیئت سعودی شب یک‌شنبه وارد بغداد شدند. حمله داعش تنها چند ساعت پس از ورود هیئت عربستان به بغداد باعث شده‌ تا بعضی کارشناسان از احتمال وجود ارتباط بین این دو مسله حرف بزنند. فیلیپ اسمیت محقق دانشگاه مریلند امریکا و تحلیلگر مسائل امنیتی خاورمیانه در صفحه تویتر خود نوشت: «اگر داعش این حمله را انجام داده باشد می‌تواند پاسخی به بازگشایی سفارت در بغداد و حاوی پیام‌های سال جدید [میلادی] برای ریاض باشد.»

اخبار ضد و نقیض

حمله داعش همچنین با بستری شدن ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی در بیمارستان همزمان شده است. اخبار ضد و نقیضی درباره سلامتی ملک عبدالله که از روز چهارشنبه گذشته بستری شده، منتشر می‌شود.  به گزارش فارس، برخی منابع خبری نامعتبر از خبر مرگ و برخی دیگر از به اغما رفتن او خبر داده‌اند اما هیچ یک از این اخبار از جانب منابع نزدیک به عربستان نیز تأیید نشده است. از طرفی دیگر، بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، «سلمان بن عبدالعزیز» ولیعهد عربستان، در جلسه روز دوشنبه شورای وزیران، مدعی شد که حال پادشاه خوب است. اما دیوان پادشاهی عربستان، بعد از دو روز از آخرین بیانیه درباره وضعیت شاه، هنوز خبر جدیدی اعلام نکرده است. 

آنکارا حرفی از برکناری اسد نمی‌زند

با اینکه ترکیه مواضع تندی را از مدت‌ها پیش در قبال دولت بشار اسد در پیش گرفته و همواره برکناری وی را شرط هرگونه مذاکراتی دانسته است اما اخیرا با وقوع رخدادهای جدید در منطقه و انعطاف‌پذیری برخی کشورهای اروپایی در برابر نظام بشار اسد، ترکیه نیز کمی انعطاف‌پذیری به خرج داده و دیگر برکناری اسد را شرط مذاکرات نمی‌داند. به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه الاخبار لبنان، از بین تمامی کشورهای مرتبط با بحران سوریه تنها ترکیه است که بدون اتخاذ استراتژی واضح و نهایی باقیمانده است. اما هر روز تغییرات زیادی در منطقه در حال رخ دادن است.   براساس این گزارش، از یک‌سو عربستانی‌ها و امریکایی‌ها به سمت ترکیه متمایل شده‌اند تا آنکارا را به پیوستن به استراتژی خود در سوریه، مصر و عراق تشویق کنند و ماهیت روابطش را با ایران روشن کنند.

امریکایی‌ها و عربستانی‌ها در واقع آمادگی زیادی برای گسترش نقش منطقه‌ای ترکیه از جمله تحقق سازش با مصر نشان داده‌اند.  همچنین غرب و عربستان از ترکیه می‌خواهند تا دست از استراتژی یکجانبه‌ای که در قبال پرونده‌های داغ منطقه در پیش گرفته، بردارد. الاخبار نوشته است، رخدادهای زیادی به وقوع پیوست که ترکیه را مجبور می‌کند تا از مواضع خود پا پس بکشد. اول اینکه دستگاه‌های آنکارا که با بحران سوریه مرتبط هستند سخن گفتن از برکناری نظام بشار اسد را محال می‌دانند و آنکارا با مواضع دیپلماتیکی از سوی برخی پایتخت‌های غربی و عربی مواجه شده که نشان‌دهنده موافقت با ابقای بشار اسد است.