اعمال قدرت در نظام بین الملل کنونی عمودی نیست

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: رزمایش بزرگ پیامبر اعظم 9 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که اواخر هفته گذشته، با رمز «محمد رسول‌الله» (ص) در منطقه تنگه هرمز در خلیج‌فارس برگزار شد، بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای داشت و بسیاری بر توان دفاعی بالای جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریایی تأکید کردند. این رزمایش گسترده با سلاح های پیشرفته آن و به ویژه موشک کروز زیر دریایی، نشان داد که حضور در عرصه دریاها و افزایش توان دفاعی دریایی یکی از راهبردهای مهم جمهوری اسلامی ایران است.

حجت الله حیدری صوفیانی، کارشناس ارشد مسائل استراتژیک، در گفتگو با خبرنگار گروه بین الملل بصیرت، ابعاد بیشتری از جایگاه راهبردی توان دفاعی ایران در عرصه دریایی را تشریح کرده اند که در ذیل می آید:

بصیرت: طي سالهاي اخير قدرت‌نمايي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي در عرصه رزمايش‌هاي دريايي افزايش يافته است. راهبرد جمهوري اسلامي ایران در اين حوزه را توضيح دهيد؟

حیدری: يكي از مولفه‌هاي موثر در حفاظت از امنيت و منافع ملي نظامهاي سياسي و تقويت آن ها، قدرت و توانمندي‌هاي نظامي است كه از طريق به كارگيري سخت‌افزارها (جنگ‌افزارها، تجهيزات، ادوات نظامي، فناوري و سامانه جنگ الكترونيك) و نرم‌افزارها (آموزش، فرماندهي كارآمد، روحيه جهادي و...) بدست مي‌آيد. در اين راستا كشورها سعي مي‌كنند توانمنديهاي نظامي خود را بر اساس تهديدات تقويت کنند. هر كشوري دكترين نظامي خود را بايد مشخص كند كه در صورت بروز تهديدات احتمالي با توجه به ملاحظات دكترين نظامي یعنی موقعيت جغرافيايي، توان نظامي، آموزش و تجهيزات، چه عكس‌العملي مي‌بايست در مقابل از خود نشان دهد. به عبارت دیگر كشور دارنده از حيث آمادگي نظامي در سطح بالا، صاحب استراتژي نظامي مي‌گردد و با اين استراتژي طوري مي‌جنگد كه مي‌داند چه مي‌شود نه طوري بجنگد كه ببيند چه مي‌شود.

با اين مقدمه اهداف نهمين رزمايش بزرگ و پيامبر اعظم(ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در جنوب كشور، درياي عمان و تنگه هرمز كه با استفاده از ده ها فروند ناو و ناوچه، موشك هاي پيشرفته و ديگر تجهيزات و سلاح هاي نظامي به اجرا گذاشته شد، بيانگر نمايش اقتدار نظام جمهوري اسلامي ايران در شرايط تحريم‌هاي ناجوانمردانه از سوي غرب، به ويژه ايالات متحده و با تاكيد بر برقراري امنيت در منطقه خليج‌فارس و تنگه هرمز است.

از طرفي ايجاد ثبات و ساختار امنيتي در منطقه با مشاركت همسايگان، بدون حضور قدرت هاي فرامنطقه‌اي نيز جز اهداف اين رزمایش به شمار مي‌رود. همچنين يكي از راهبردهاي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران تقويت قدرت نظامي به عنوان اولويت اول با هدف ايجاد قدرت بازدارندگي در مقابل تهديدات از ديگر اهداف اين رزمايش مي‌باشد.

بصیرت: رسانه‌هاي عربي منطقه معمولا رزمايش‌هاي دريايي ايران را به شكل پيام‌هايي مبني بر ايران‌هراسي بازتاب مي‌دهند. تا چه اندازه سران كشورهاي حوزه خليج‌فارس به اين درك رسيده‌اند كه جمهوري اسلامي ايران به دنبال امنيت كل منطقه است و براي آنها تهديد محسوب نمي‌شود؟

حیدری: نبايستي ترديد كرد كه پيام اين رزمايش به همسايگان و متحدين ايران جز نمايش اقتدار نظام جمهوري اسلامي ايران و تقويت امنيت و صلح منطقه خليج‌‌فارس و تنگه هرمز، چیز دیگری نخواهد بود كه در اظهارات فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز به آن اشاره شده است.

سرلشكر جعفري در اين راستا تاكيد كردند، ما در اين باره برادريمان را ثابت كرديم كه مشكل ما دشمنان فرامنطقه‌اي هستند و روزي فرا خواهد رسيد با افزايش وحدت و همدلي كشورهاي منطقه، و ترك دشمن از منطقه امنيت كامل می‌گردد.

قدرتهاي غربي و در رأس آن ها ايالات متحده آمريكا با تاكيد بر ايران‌هراسي سعي مي‌کنند پيشرفت جمهوري اسلامي ايران را در عرصه‌هاي مختلف به ويژه عرصه نظامي، تهديدي براي كشورهاي منطقه خليج‌فارس و كشورهاي پيرامون آن قلمداد نمايند در صورتي كه تقويت قدرت منطقه‌اي ايران در كنار وحدت، تقويت همدلي و همگرايي با همسايگان، تهديدي براي منافع قدرت هاي فرامنطقه و عدم مشروعيت حضور آنها در منطقه خليج‌فارس ارزيابي مي‌شود. چنانچه همسايگان جمهوري اسلامي در خليج‌فارس و كشورهاي پيراموني با ايجاد و تقويت اتحاديه‌ها و پيمانهاي منطقه‌اي به خصوص در حوزه انرژي ضمن توسعه نقاط همگرايي، می توانند امنيت و ثبات بيشتري در منطقه ايجاد کنند.

به نظر می‌رسد همسایگان منطقه خلیج‌فارس به این درک مشترک نزدیک شده‌اند که حضور ایران قدرتمند به ایجاد ثبات و صلح در منطقه کمک خواهد کرد چه بسا هر چقدر حضور قدرت‌های بین‌المللی در منطقه کمرنگ شود، همگرایی منطقه‌ای را تقویت می‌نماید.

بصیرت: برگزاري رزمايش پيامبر اعظم در محدوده تنگه هرمز چه پيامي را به قدرت‌هاي خارجي مي‌دهند؟

‌ حیدری: قدرت هاي خارجي و به ويژه قدرت های بين‌الملل بايد بدانند اعمال قدرت در نظام جهاني در حال حاضر به شكل عمودي نيست كه يك يا چند قدرت محدود جهاني تعيين‌كننده در جهان باشند، بلكه اعمال قدرت در قرن 21 كه دوران گذار ژئوپليتيكي است به صورت سطحي است نه عمودي. به عبارت ديگر هيچ قدرتي به تنهايي تعيين‌كننده نيست، بلكه با همكاري دولت ها و رعايت حقوق و منافع كشورها امكان ايجاد ثبات و امنيت و اعمال قدرت ميسر مي‌باشد. يكي از پيام هاي نهمين رزمايش پيامبر اعظم(ص) براي قدرت هاي خارجي در محدوده تنگه هرمز، اهميت خود تنگه هرمز است. در عصر پسا جنگ سرد به دليل رويكرد اقتصادمحور كه به عصر ژئوكونومي معروف است، اهميت و نقش تنگه هرمز براي قدرتهاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي به مراتب بيشتر شده است.

امروزه دو نطقه بازرسي (Check Point) در جهان وجود دارد كه به ترتيب اهميت، تنگه هرمز و مالاكا مي‌باشند. وقتي به نقشه نگاه مي‌كنيم تنگه هرمز در موقعيت ژئوپليتيك جمهوري اسلامي قرار گرفته است كه روزانه 17 ميليون بشكه نفت خام كه معادل 40 درصد كل نفت جهان مي‌باشد و در مجموع 60درصد انرژی جهان از اين تنگه عبور مي‌كند و تسلط جمهوري اسلامي ايران بر اين گلوگاه انرژي بر كسي پوشيده نيست و همانطور كه سرلشكر جعفري گفتند، پيام اين رزمايش به قدرت هاي خارجي پيام بازدارندگي است. یعنی اينكه حواسشان را جمع كنند و پيرامون حريم امنيتي جمهوري اسلامي ايران اقدامي نكنند.

 ايران خود را مدافع اصلي ايجاد امنيت در تنگه هرمز مي‌داند و پيام سردار پاكپور فرمانده نيروي زميني سپاه در اين رزمايش نيز به همسايگان، پیام تقویت صلح و امنيت در منطقه و برای كساني كه فكر تهديد عليه جمهوري اسلامي ايران را دارند نابودي آنها زير سايه اقتدار ايران را توضیح می دهد.

‌بصیرت: رسانه‌هاي خارجي هدف اين رزمايش را تاثيرگذاري بر مذاكرات هسته‌اي مي‌دانند، نظر شما در اين خصوص چيست؟

حیدری: هرگونه تصميم‌گيري در عرصه ملي – منطقه‌اي و جهان به نوعي امنيت ملي را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد. امنيت نظامي نيز تاثير زيادي بر مولفه‌هاي ديگر امنيت ملي از جمله امنيت اقتصادي و سياسي دارد. نهمين رزمايش بزرگ و افتخارآميز پيامبر اعظم(ص) به منظور تقويت قدرت دفاعي و بازدارندگی كشور، يكي از عوامل تاثيرگذار بر قدرت ملي جمهوري اسلامي ايران در عرصه داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي مي‌باشد، بنابراين رزمایش دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي برخلاف جوسازي برخي از رسانه‌هاي خارجي، پشتوانه وزارت خارجه و ظرفيت چانه‌زني تيم هسته‌اي را در مذاكرات با گروه 1 + 5 تقويت مي‌کند و پيام اين مانور در مذاكرات هسته‌اي و تحريم هاي ظالمانه قدرتهاي بين‌المللي كه پرونده صلح‌آميز هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران را به پرونده سياسي تبديل نموده‌اند اين است كه چنانچه حقوق هسته‌اي ايران را در اين مذاكرات به رسميت نشناسند و اخلال در فروش نفت و اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در راهبرد خود دنبال كنند، این رزمایش به وضوح تسلط جمهوری اسلامی ایران را در حوزه دریایی و انرژی و نیز تسلط بر آبراه بین المللی تنگه هرمز ثابت می کند و این برای همه کشورهایی که سهمی در انرژی صادراتی این تنگه دارند پیام واضحی است. بنابراین نمايش قدرت نظامي ايران خيال هرگونه تهديد و زيادي‌خواهي هاي غرب و به ويژه رژيم صهيونيستي را در منطقه خنثي می کند./

با تشکر از جناب آقای حیدری که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.

مصاحبه از: وحید قاسمی