یک چریک کتابخوان در کرسی رهبری عراق

*‌ با تشکر از اینکه علی‌رغم کارها و خستگی ناشی از سفر به عربستان، زمانی را برای گفت‌وگو با «ایران» اختصاص دادید. به عنوان نخستین پرسش، مایلم در این باب از شما بپرسم که هنگامی که به عنوان ریاست جمهوری عراق برگزیده شدید، اختلاف میان جریان‌های سیاسی عراق به اوج خود رسیده بود و مشکلات زیادی دامنگیر عراق بود. امروز نسبت به 8 ماه پیش وضعیت چگونه است؟ آیا میان جریان‌های شیعه، سنی و کرد هماهنگی بیشتری ایجاد شده است؟

‌**‌ می‌توانم بگویم الان روابط میان شیعیان، سنی‌ها و کرد‌ها خیلی خوب است. به دلیل اینکه دولت آقای عبادی با هیچ گروهی مشکلی ندارد و همه جریان‌ها اعم از شیعیان و سنی‌ها و کردها و حتی دیگر گروه‌های مذهبی در کابینه حضور دارند. تا الان مشکلی در کابینه رخ نداده است در شرایطی که مشکل بودجه هم داریم. اگر این وضعیت یعنی مشکلات بودجه‌ای پیش از این می‌بود، به مشکلی بزرگ تبدیل می‌شد و هر روز به شکلی نمایان می‌شد. اما امروز همه تلاش می‌کنند که چاره‌ای برای مشکل بیابند. قبلاً برخی چالش‌ها و بحث‌ها و بگو و مگوهایی میان پارلمان و اعضای دولت وجود داشت. اما در حال حاضر رؤسای هر سه قوه  و همه اعضای کابینه و مجلس با کمک یکدیگر امور را پیش می‌برند. طی این مدت، چند جلسه میان رئیس جمهوری و رئیس کابینه یعنی نخست وزیر و رئیس پارلمان برگزار شده است تا بتوانیم برای مشکلاتی که روی می‌دهد، با تشریک مساعی راه‌حل‌هایی بیابیم.

*‌ معاونان شما شخصیت‌های برجسته‌ای هستند ولی به دو گرایش شیعه و سنی منتسب‌اند و چه بسا به نوعی رقیب به شمار می‌آیند، یعنی کسانی چون آقای نوری مالکی و آقای ایاد علاوی و آقای اسامه نجیفی. آیا انتخاب چنین تیمی خللی در کارهای شما ایجاد نمی‌کند؟

**‌ نه مشکلی از این بابت نداریم. هر کدام از این افراد شخصیتی سیاسی هستند و البته در پارلمان هم کرسی‌هایی در اختیار دارند. از این نظر مشکلی نداریم. معمولاً جلسات مشترکی داریم. در گذشته که آقای نوری مالکی نخست وزیر و آقای نجیفی رئیس پارلمان بود، مشکلات زیادی میان‌شان وجود داشت اما الان معمولاً با یکدیگر روابط مثبتی دارند.

*‌ آیا این وضعیت ناشی از رفاقت دیرین شما با این شخصیت‌ها و همچنین مداراگری شما است؟

**‌ رفاقت و دوستی من با آقای نوری مالکی به 20 سال قبل یعنی سال 1994 باز می‌گردد. من ریاست نشستی را برعهده داشتم که جمع مخالفان صدام بود و آقای مالکی هم در این نشست حضور داشت. با آقای ایاد علاوی هم پیش از آن رابطه دوستی داشتم. ایشان از جمله مخالفان صدام در دهه 80 میلادی بود. چندین جلسه مشترک در آن دوران داشتیم و از آن دوران دوستی و نزدیکی خاصی با هم داریم. آقای نجیفی را هم از سال 2005 می‌شناسم و از آن زمان روابط دوستانه‌ای با همدیگر داریم. من البته هیچ حساسیت مذهبی ندارم. یعنی همه عراقی‌ها اعم از شیعه و سنی و کرد یا مسیحی با همدیگر برادر هستیم و عراقی هستیم و باید همکار یکدیگر باشیم.

*‌ همزمان با شروع به کار جنابعالی، عراق با بحرانی مواجه شد که در تاریخ معاصر عراق کم‌سابقه است. بر اثر وقوع این بحران که موجودیت دولت و ملت عراق بشدت در تهدید قرار گرفت، گروه داعش موفق شد بیش از یک سوم عراق را اشغال کند و پس از آن موجی سهمناک از ترور بر عراق حاکم شد و حتی دومین شهر عراق یعنی موصل سقوط کرد. امروز وضعیت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

**‌ داعش از اختلافاتی که میان مسئولان ارشد عراق از جمله میان نخست وزیر و سایر مسئولان سیاسی وجود داشت، استفاده کرد. داعش از این فرصت نهایت بهره را برد تا بتواند فرصت‌طلبانه در جایی مستقر شود و تسلطی داشته باشد. اما الان شرایط فرق کرده است. ابتدا که داعش آمد، می‌خواست نشان بدهد که از اهل سنت دفاع می‌کند. حملاتی را علیه ایزدی‌ها و سپس مسیحیان ترتیب داد و بعد از آن در تلعفر علیه شیعیان [در شمال غرب عراق در استان نینوا که بیشتر اهالی آن ترکمن و شیعه مذهب هستند] وارد جنگ شد. در حالی که الان علیه عشایر سنی هم وارد جنگ شده و نسبت به آنان نیز از هیچ جنایتی فروگذار نیست.

این مربوط به وقتی است که اختلاف‌های سیاسی حالتی مذهبی به خود گرفته بود الان این اختلاف‌ها خیلی کم شده است و همه دست در دست هم علیه داعش متحد شده‌اند. برای همین است که الان موضع همه جریان‌های سیاسی یکی شده و آن هم خلاصه می‌شود در مقاومت در برابر داعش. چون داعش خطری بزرگ برای همه است. خطری بزرگ نه فقط برای مسیحی و ایزدی، یا خطری بزرگ برای کردها، یا خطری بزرگ برای شیعیان؛ خطری بزرگ برای سنی‌ها هم به شمار می‌رود. حتی خطر داعش تنها متوجه عراق و سوریه نیست. بلکه اگر داعش این قدرت را داشته باشد خطری برای ایران، برای ترکیه و برای کشورهای خلیج فارس و برای همه خطر محسوب می‌شود. این عامل باعث شده همه جریان‌های عراقی به موضعی واحد برسند.

*‌ مواضع ایران را در روزهای سختی که دولت و ملت عراق در برابر داعش با آن دست به گریبان بودند، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

**‌ ایران نخستین کشوری بود که به یاری و کمک مردم عراق شتافت. چه از نظر کمک انسانی و دارویی برای آوارگان و حادثه دیدگان و چه از نظر سلاح و مهمات و سایر نیازمندی‌ها.

*‌ آیا نیروی ایرانی هم برای کمک به شما وارد عراق شد؟

**‌ افرادی که از ایران آمده‌اند، به عنوان مشاور آمده‌اند مانند مشاورانی که از دیگر کشورها ممکن است به اینجا اعزام شده باشند. البته این گروه هم با توافق دولت عراق به اینجا اعزام شده‌اند.

*‌ در حالی که بغداد امروز روابط مستحکم و استراتژیکی با ایران دارد، در همان حال دولت امریکا نیز روابط راهبردی و گسترده‌ای با بغداد دارد؟ آیا ایجاد موازنه در این روابط کار دشورای نیست؟ آیا شما تلاشی داشته‌اید تا بخشی از مشکلات میان ایران و امریکا حل شود تا برنامه‌ها علیه داعش روان‌تر پیش رود؟

**‌ ما به هیچ شکلی قبول نخواهیم کرد که عراق مبدل به محلی بر ضد ایران شود. همچنین قبول نداریم اختلاف‌های امریکا و ایران به داخل عراق کشیده شود. ایران دوستی تاریخی، دیرین و قدیمی و همسایه عزیز ما است و مصالح مشترک ما با ایران بسیار بسیار زیاد است وروابط ما هم کهن و تاریخی است و هزار و چند صد کیلومتر هم مرز مشترک عراق با ایران است. از طرف دیگر امریکا هم همان کشوری بود که توانست عراق را از دست صدام آزاد کند. صدام خطری برای عراق و منطقه بود. صدام دو جنگ در سطح منطقه به راه انداخت. یکی با ایران و جنگی دیگر با کویت. بر این اساس ما می‌خواهیم روابط‌مان با امریکا مناسب باشد، با ایران هم مناسب باشد. با دیگر دولت‌ها هم نمی‌خواهیم روابط ما به گونه‌ای باشد که به خاطر برخی با دیگران ضد شویم (طرف شویم). یا روابط‌مان با امریکا درتعارض با ایران قرار گیرد یا بالعکس. ما می خواهیم توازن وجود داشته باشد. مشکلات ایران و امریکا بیشتر بر سر مسائل هسته‌ای است. حل این مسأله احتیاج به اراده‌ای جدی برای نزدیک شدن به هم دارد. آن گاه می‌توانیم برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها تلاش خودمان را سامان دهیم. در این خصوص هم چند بار با مسئولان امریکایی نشست داشته‌ایم.

یک‌بار هم در نیویورک جو بایدن [معاون رئیس جمهوری امریکا] به ما گفت مشکل بزرگ ما با ایران مسأله هسته‌ای است. اگر در این باره به نتیجه برسیم حل مشکلات دیگر آسان است. حتی به ما گفت اگر شما هم علاقه‌مندید که در این خصوص کمکی کنید، بدانید که استراتژی ما ضدیت با حکومت ایران یا تغییر رژیم در ایران نیست. ما این پیام‌ها را به دوستانمان در ایران رساندیم ضمن آنکه ما نمی‌خواهیم به هیچ عنوان برای ایران مشکلی پیش بیاید یا تهدیدی متوجه ایران باشد و علاقه‌مند هستیم با گفت‌وگو همه مسائل موجود حل و فصل شود. چرا که ایران دولتی مهم در منطقه است.

*‌ گذشته از مسائل هسته‌ای آیا بر سرمسائل عراق هم میان ایران و امریکا اختلاف نظرهایی وجود دارد؟

**‌ اختلاف وجود دارد اما اساسی‌ترین آنها درخصوص مسائل هسته‌ای است. ایران و امریکا بر سر خیلی از موضوع‌ها اختلافاتی دارند: سوریه، حزب‌الله لبنان یا عراق، اما فکر می‌کنم این مسائل خیلی اساسی نیست و حل همه آنها ممکن است اما درخصوص مسائل هسته‌ای است که امریکا و غرب تأکید بسیاری دارند.

*‌ جنابعالی به عنوان یکی از نیروهای برجسته معارض عراقی و نیز یکی از رهبران برجسته اتحادیه میهنی کردستان عراق با دولت سوریه روابط مستحکمی داشتید. اینک به عنوان رئیس جمهوری عراق چه نوع رویکردی درخصوص سوریه دارید؟ مواضع شما نسبت به بحران سوریه چیست؟ آیا از موضع امریکا یا برخی کشورهای منطقه تبعیت می‌کنید یعنی سرنگونی نظام سوریه را تعقیب می‌کنید؟ آیا شما افقی برای خاتمه این بحران مشاهده می‌کنید؟

**‌ ما می‌گوییم باید علیه داعش تلاش کرد و داعش مورد هدف و حمله قرار گیرد. چه در عراق یا در سوریه یا در هر جای دیگری باشد. چون داعش در هر جایی باشد برای عراق و همه منطقه یک تهدید به شمار می‌آید.

*‌ یعنی درخصوص نظام حاکم بر سوریه از موضع غرب تبعیت نمی‌کنید؟

**‌ این مسأله‌ای است که ملت سوریه باید حل آن را برعهده گیرد. اما باید ما جنگ با داعش را ادامه دهیم. چون حتی اگر داعش در عراق شکست بخورد و از عراق بیرون رانده شود، استقرار داعش در سوریه هم به خودی خود برای ما تهدید است. همین که کار داعش تمام شد این ملت سوریه است که سرنوشت خود را تعیین می‌کند. حتی به نخست وزیر ترکیه یعنی آقای داوود اوغلو که در اینجا بود همین سخن را گفتم. گفتم که ما ضد نظام سوریه نیستیم و البته از نظام سوریه دفاع هم نمی‌کنیم. اما ضد داعش هستیم چه در عراق باشد یا در سوریه مستقر باشد. حتی به نخست وزیر داوود اوغلو گفتم اگر داعش در عراق هم نماند مثل آبی روان است که راه خود را باز می‌کند، داعش خطری بزرگ برای همه ما است.

*‌ این گونه که شما می‌فرمایید، مواضع عراق و ریاست جمهوری عراق با مواضع عربستان و ترکیه و حتی قطر هماهنگ نیست چرا که این کشورها چنین استدلال می‌کنند که داعش خطر اصلی و تهدیدی منطقه‌ای نیست بلکه این نظام حاکم بر سوریه است که خطر اصلی است؟

**‌ حتی عربستان سعودی و ترکیه هم در حال حاضر، سیاست‌شان تغییر کرده است مثلاً سعودی الان ضد داعش سخن می‌گوید. ترکیه هم علیه داعش سخن می‌گوید.

*‌ آیا در این خصوص به شما از نظر مهمات و اسلحه و غیره کمک و یاری هم رسانده‌اند؟

**‌ نمی‌توانم اتهامی به ترکیه وارد کنم که داعش را تأیید می‌کند اما ترکیه الان باید بیشتر از قبل مرزهای خود را کنترل کند تا مانع از آن شود تا تروریست‌ها به عنوان توریست و گردشگر از مرزهای ترکیه عبور کنند و حتی ممکن است برخی مسئولان هم باشند که تسهیلاتی برای آنها مهیا کنند. اما الان مسئولان ترکیه می‌گویند که نمی‌گذارند داعش از مرزهای آنها استفاده کند.

همین داستان تروریستی در فرانسه و فرار دختر فرانسوی یعنی حیات بومدین از فرانسه که فرار کرده و از طریق ترکیه به جای دیگری رفته است، مسئولان ترکیه می‌گویند از این پس کنترل شدیدتری بر مرزهایشان اعمال می‌کنند. البته ما اصراری نداریم که تمرکز کنیم بر اینکه تا این تاریخ چه چیزی روی داده است بلکه همین که الان ترکیه می‌گوید ما آماده مقابله با داعش هستیم ما می‌گوییم سپاس و آماده تعامل بیشتر در این خصوص هستیم.

*‌ پیش‌بینی شما درخصوص فرجام ماجرای داعش چیست؟ آیا پیش‌بینی می‌کنید که بزودی کار داعش تمام شود؟ جنگ با داعش با این وضعیت تا چه زمانی استمرار پیدا می‌کند؟

**‌ جنگ انواع مختلفی دارد. جنگ نظامی ممکن است بزودی تمام شود. یعنی بزودی موصل دوباره تحت کنترل ما قرار گیرد. الانبار و سایر مناطق هم از تسلط داعش خارج شود و دوباره تحت کنترل ارتش قرار گیرد. این از نظر نظامی ممکن است روی دهد. اما ریشه مشکل داعش را چگونه باید درمان کرد؟ باید تلاش کنیم تا فردا بقایای داعش در بغداد یا موصل یا جاهای دیگر سر برنیاورند. برای این وضع باید آماده بود یعنی برای ریشه‌کنی موضوع. لذا جنگ با داعش از نظر نظامی ساده‌تر است و چند ماه یا یک سال وقت می‌برد. اما ریشه کنی داعش وقت و زمان می‌برد.

*‌ یعنی شما امیدوارید داعش از موصل، نینوا و الانبار و بخش‌هایی از کرکوک و بابل و سایر نقاط بزودی بیرون رانده شود؟

**‌ امید ما همین است که در زمانی کمتر از یک سال همه این مناطق آزاد شود. اما از الان در فکریم که چگونه با داعش از نظر فکری بجنگیم. از نظر تشکیلاتی بجنگیم. از نظر مالی و اقتصادی بجنگیم و میان همه کشورها و دولت‌های منطقه هماهنگی برقرار شود تا هر اطلاعاتی درخصوص داعش از طریق سیستم‌های اطلاعاتی و امنیتی‌شان به دست می‌آورند، در اختیار یکدیگر قرار دهند. و هیچ دولتی اجازه ندهد داعش از خاک آن کشور برای پیشبرد مقاصدش استفاده کند.

*‌ جناب رئیس جمهور! برخی گزارش‌ها حاکی از این است که نیروهای ارتش، مردمی یا حتی پیشمرگه بعد از شکست داعش در برخی مناطق رفتار مناسبی با مردم محلی در پیش نگرفته‌اند؟ یعنی بدرفتاری‌هایی گزارش شده که این نیروها علیه شهروندان عراقی مستقر در مناطقی در پیش گرفته‌اند که پیش از آن تحت تسلط داعش قرار داشته‌اند و اینک از تسلط داعش خارج شده است؟

**‌ این شکوائیه‌ها متأسفانه وجود دارد. چند روز پیش با آقای‌ هادی العامری (عضو برجسته سپاه بدر) دیداری داشتم. وی که مسئولیت امنیت استان دیاله را برعهده دارد، مخاطب قرار دادم و گفتم که در مناطق سنی مذهب گزارش شده که مانع از آن می‌شوند که مردم بر سر خانه و کاشانه‌شان بازگردند! تنها به کردها و شیعیان اجازه بازگشت به خانه‌هایشان داده می‌شود.

آقای عامری پاسخ داد که وضع این گونه نیست. آن دسته از عشایر سنی که در منطقه بوده‌اند و با ما در جنگ با داعش مشارکت دارند و همراه ما هستند برای آنها که مانعی وجود ندارد. ضمن اینکه برای آن دسته از آوارگان که در اربیل،بغداد و سلیمانیه و جاهای دیگر آواره شده‌اند همه آنها حق دارند که به خانه و کاشانه و محل سابق زندگی‌شان بازگردند اما برای آن دسته از گروه‌هایی که معلوم نیست پیش از این در کجا مستقر بوده‌اند برای آنها ما باید ابتدا روشن کنیم که هویتشان و محل اصلی زندگی شان کجاست تا اجازه بازگشت برایشان صادر شود. اما به شکلی عام اجازه نمی‌دهیم همه به منطقه وارد شوند بلکه تنها برای کسانی که مطمئن باشیم که ساکنان پیشین این مناطق هستند و البته همپیمان داعش نیستند اجازه بازگشت صادر می‌شود. حتی روزگذشته که با رئیس پارلمان که با هم عازم مراسم ختم پادشاه سعودی بودیم صحبت کردم وی هم تأکید کرد که ‌هادی عامری با ایشان هم گفت‌وگو کرده و همین مباحث را مطرح کرده است. اما ما می‌خواهیم که حلقه را خیلی تنگ نکنیم تا مردم به زندگی شان بازگردند.

*‌ جناب دکتر فؤاد معصوم! در خصوص اوضاع امنیتی شهر بغداد هم گویی وضعیت چندان مطلوب نیست و هر ازگاهی خبرهایی از بمب گذاری و عملیات تروریستی منتشر می‌شود. آیا در این خصوص هم برنامه‌هایی تدارک دیده شده است؟

**‌ الحمدلله به نسبت گذشته وضعیت خیلی بهتر شده است. به عنوان نمونه هنگام سال تحویل 2015 در بغداد جمعیت قابل توجهی حتی تا نیمه‌های شب بیرون از منزل بودند. من خیلی نگران بودم که بمب گذاری یا اعمال تروریستی روی ندهد که الحمدلله اتفاقی رخ نداد و عملیات تروریستی صورت نگرفت. همه مردم بغداد هم خارج از منازلشان بودند.

*‌ پس از پیروزی تیم فوتبال عراق برابر ایران هم جمعیتی قابل توجه را دیدم که در خیابان‌ها به شادی می‌پرداختند.

**‌ بلی .

*‌ در شرایطی که با انبوهی از مشکلات ناشی از جنگ با ترور روبه‌رو هستید، کاهش قیمت نفت هم اتفاق افتاده است. با توجه به نیاز شدید دولت عراق به درآمدهای نفتی آیا این کاهش قیمت نفت وضعیت را پیچیده تر نمی‌کند؟

**‌ مشکلات ما باید با تجدید ساختار ارتش و دستگاه امنیتی کشور حل شود. همه اینها نیاز به بودجه قابل توجه دارد. از طرف دیگر با داعش هم در حال جنگیم که این هم نیازمند پول و بودجه فراوانی است. ضمن اینکه برای شمار قابل توجهی از مردم هم باید وسایل زندگی و معاش و کار و نیازهای زندگی شان را برآورده سازیم. در این وضعیت قیمت نفت هم بسیار پایین آمده است. عراق کشوری ثروتمند است، اما الان گرفتار مشکلات زیاد هستیم. مانند کسی که در بورس کار می‌کند و یکباره قیمت بورس پایین می‌آید. ما هم در وضعیت امنیتی خاصی قرار داریم و نیازهای متعددی هم مردم دارند و در این وضعیت قیمت نفت بسیار کاهش پیدا کرده است.

*‌ راه حل دولت عراق برای خروج از این وضعیت پیچیده چیست؟آیا از نظر دیپلماتیک قصد ندارید با کشورهای تولید کننده نفت مانند عربستان رایزنی کنید؟

**‌ تا آنجایی که من می‌دانم در ایران برنامه‌های خاصی طراحی شده است. مثلاً ایرانی‌ها توانسته اند کشاورزی را توسعه دهند. ما زراعت مان با مشکل زیادی روبه‌رو است . یا از نظر جذب توریست و گردشگر. عراق با قابلیت‌های گردشگری زیادی می‌تواند جذب کننده گردشگران زیادی برای مقاصد طبیعی و زیبایی‌های گردشگری طبیعی باشد. عراق دارای مناطق طبیعی بکر و زیبایی است که برای تفریح و شادی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. از نظر توریسم دینی و مذهبی هم عراق جایگاه ویژه‌ای دارد. توریسم آثار و بناهای قدیمی و باستانی هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد .

از نظر اماکن مذهبی هم شهرهایی همچون کربلا و نجف هنوز متناسب با ظرفیت‌هایشان خیلی درست مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. ما حدود 400 مکان مهم توریستی داریم که تاکنون این ظرفیت چندان مورد استفاده قرار نگرفته است که باید این روند مورد بازبینی قرار گیرد.  ما اینک مانند کسی هستیم که نشسته و یکباره خبر می‌آورند که خانه و منزلش در حال خراب شدن است. باید در روند‌های موجود تجدید نظر کنیم و بویژه کاری کنیم که کل اقتصادمان تنها متکی به نفت نباشد. باید تلاش کنیم سرچشمه‌های دیگری برای اقتصادمان بیابیم و یا از امکانات و ظرفیت‌های موجود به نحو مطلوب استفاده کنیم.

*‌ آیا نمی‌توان با استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی و با رایزنی با کشورهای عمده تولید کننده نفت مانند عربستان،ایران و روسیه به تفاهم رسید تا قیمت نفت رشد کند و به تعادل برسد؟

**‌ مسأله کاهش قیمت نفت سیاستی ویژه است که اگر به دلیل تضاد و رقابت برخی کشورها باشد ما ضرر می‌کنیم.

*‌ منظورتان رقابت عربستان و ایران است؟

**‌ بلی. بر این اساس است که جنگ و رقابت به خاطر ما یعنی عراق نیست اما عراق در این وضعیت ضرر زیادی کرده است.

*‌ آیا قرار نیست دیپلماسی را برای این موضوع فعال کنید؟

**‌ چرا! ما می‌خواهیم در این خصوص اقداماتی را در پیش بگیریم و با کشورهای اثر گذار در قیمت نفت صحبت کنیم. من دو هفته دیگر سفری به قطر دارم و در آنجا در باره موضوعات مختلفی صحبت می‌شود از جمله در خصوص روابط مان و نیز در باره مسأله قیمت نفت هم رایزنی می‌شود. چون هم ما نمی‌خواهیم در مسائل داخلی قطر دخالت کنیم. انتظار نداریم که قطر هم در مسال داخلی ما دخالت کند. ما بنا داریم روابط‌مان را با آن کشورهایی که روابط مناسبی نداریم، ترمیم کنیم و با آن دسته از کشورهایی که روابط خوبی داریم این روابط را توسعه بدهیم.

*‌ درخصوص مشکلات روی داده میان بغداد و اربیل بخصوص مسأله بودجه اقلیم کردستان عراق یا مسأله فروش نفت اقلیم یا ماده 140 و تعیین تکلیف مناطق مورد مناقشه و همچنین وضعیت نیروهای نظامی پیشمرگه به چه نتایجی رسیده‌اید؟ آیا حل و فصل مسائل موجود میان بغداد و اربیل را ممکن می‌دانید؟

**‌ از زمانی که من به عنوان رئیس جمهور انتخاب شدم. آقای مسعود بارزانی پیام شادباش برای بنده فرستاد. وقتی هم دولت تشکیل شد آقای بارزانی با تماس تلفنی به آقای حیدرالعبادی نیز شادباش گفت. کردها الان در دولت جدید و هیأت وزیران مشارکت دارند . همه احزاب کرد از جمله حزب دموکرات کردستان عراق،اتحادیه میهنی کردستان عراق،حزب تغییر و نیز جنبش اسلامی و جماعت اسلامی کردستان در دولت مشارکت دارند حتی برخی کردها عضو گروه آقای علاوی هستند که یکی از آنها وزیر تجارت و بازرگانی است. یعنی نه تنها کردها در دولت مشارکت دارند بلکه به تازگی توافقی میان بغداد و اربیل بر سر مسأله فروش نفت به خارج از کشورصورت گرفته است. هرچند این توافقات هنوز جزئی است و مسائلی هست که باید حل شود الان فکر کنم دو روز است که آقای عادل المهدی وزیر نفت در اربیل است تا طرفین به صراحت مسائل‌شان را با هم در میان بگذارند تا برای مسائل موجود راه حلی یافته شود و در مجلس با تصویب قانون نفت و گاز برای مسائل موجود راه حلی یافته شود.

*‌ بجز مسأله نفت و گاز در خصوص مناطق مورد مناقشه یا حقوق کارمندان و مسأله نیروی پیشمرگه آیا راه حلی یافته شده است؟

**‌ ماده 140 ماده ای است که در قانون اساسی آمده است و مکانیسمی هم برای اجرای آن تعریف شده است و امید داریم که برای حل و فصل این مسائل در آینده راه‌هایی گشوده شود. البته شرایط کنونی در عراق با زمانی که این ماده در قانون اساسی گنجانیده شد متفاوت است. می‌توان با نوعی توافق میان هر دو طرف یعنی جریان‌های کردی یا جریان‌های بغداد، بتوانند برای بخشی از مسائل که میان بغدادو اربیل وجود دارد به راه‌حلی برسند. می‌دانیم که اتفاقات تازه‌ای روی داده است و برای حل و فصل چگونگی اجرای ماده 140 باید راه‌هایی یافته شود تا ماده 140 همچون معمای روابط بغداد و اربیل باقی نماند. در خصوص نیروی پیشمرگه از گذشته گفته شده پیشمرگه بخشی از «منظومه الدفاعی عراقیه» یعنی بخشی از نیروی دفاعی عراق است،بر این مبنا باید دولت به عنوان بخشی از نیروهای امنیتی عراقی دنبال راه حلی برای این موضوع باشد. درست است که این نیرو خاص و ویژه برای امنیت کردستان عراق است اما در دفاع از موصل و حتی دیاله و سایر نقاط مشارکت جدی داشته و دفاعش هم خیلی مقتدرانه بوده است . در این مسیر و در مبارزه با داعش شهدای زیادی هم داده است و لذا باید برای این نیرو هم راه‌حلی یافته شود.

*‌ اخیراً جناب نخست وزیر حیدر العبادی در خصوص خطرات «پ.ک.ک» سخن گفته‌اند‌. هر چند پیش از این آقای نخست وزیر تأکید کرده بود که پ.ک.ک در برابر گروه تروریستی داعش به جنگ پرداخته است اما گویا ترکیه از چنین تعابیری راضی نیست و اخیراً آقای عبادی از تهدید پ.ک.ک سخن گفته است آیا واقعاً پ.ک.ک را تهدیدی برای عراق تلقی می‌کنید؟

**‌ مسائل و چالش‌هایی که میان پ.ک.ک و دولت ترکیه وجود دارد مسأله‌ای جدید نیست که به تازگی روی داده باشد و ما دائماً بر این نظر هستیم که هر دولتی باید خودش مسائل داخلی خودش را حل کند و نمی‌شود ما به سوی دشمنی با بخشی از جریان‌های ترکیه کشیده شویم. ما هم نباید به جهتی کشیده شویم که آنها مبدل به دشمن ملت ما شوند. مثلاً میان ما و در رقابت نیروهای سیاسی هم مشکلاتی وجود دارد اما هیچ مایل نیستیم دولت‌های دیگر در این خصوص مداخلاتی داشته باشند. همچنین ترکیه گام‌های خوبی در جهت حل مسائلش برداشته است و میان دولت ترکیه و پ.ک.ک دیالوگ و گفت‌وگو برای یافتن راه حل مشکلات و مسأله پ.ک.ک وجود دارد و مدتی پیش نخست وزیر تأکید کرد راهبرد آشتی در ترکیه همچنان در دستور کار قرار دارد یعنی گفت‌وگو میان دولت با پ.ک.ک همچنان استمرار دارد. لذا من به هیچ وجه به مصلحت نمی دانم سیاستمداری خارجی در مسائل داخلی ترکیه دخالت کند.

*‌ برخی خبرها حکایت از آن دارند که پ. ک. ک در شهر شنگال در حال تأسیس کانونی خودگردان است.شبیه آنچه در حوزه کردی سوریه رخ داده است. موضع شما نسبت به این مسأله چیست؟

**‌ وقتی کسی که منزلش در حال آتش گرفتن است و آتش در حال گسترش است صاحبخانه نمی‌آید بپرسد که شما چه کسی هستی که برای یاری ما حاضر شده‌ای چرا برای اطفای حریق تلاش می‌کنی؟هدفت چیست؟در این شرایط صاحبخانه مشتاق است هر کسی حاضر شود تا از او و منزل در حال سوختنش دفاع کند. ما هم در چنین شرایطی بودیم و دوست می‌داشتیم ترکیه یا ایران یا امریکا یا هر کشور دیگری از ما دفاع کنند. ما نیازمند دفاع از جانب هر کشوری بودیم. پ.ک.ک می‌آید به ما یاری می‌رساند خوش آمد! اما این به آن معنا نیست که شعارهای پ.ک.ک را ما اخذ می‌کنیم و مبدل به دشمن ترکیه می‌شویم. پ.ک.ک می‌آید از شنگال دفاع می‌کند یا در دیاله دفاع می‌کند. ما نمی آییم بگویم شما از اینجا دور شوید چون تروریست هستید. نه ما علاقه‌مند به چنین چیزی نیستیم. اما من می‌گویم همه دولت‌ها از جمله ترکیه به یاری ما بشتابند.  اما پ.ک.ک وقتی می‌آید از ما دفاع کند ما سپاسگزار این حرکت هستیم اما بدون آنکه چیزی را بر ما تحمیل کند. این وظیفه ما و مردم ما است که چه روشی را برای آینده برگزینند . نه اینکه پ.ک.ک بخواهد اراده خود را بر ما تحمیل کند و در امور سیاسی ما مداخله کند.

*‌ جنابعالی چشم انداز روابط ایران و عراق را چگونه می‌بینید؟

**‌ میان ایران و عراق مشترکات زیادی وجود دارد. همان‌گونه که پیش از این اشاره کردم مرزهای طولانی مشترک، منافع مشترک، روابط مشترک تاریخی و گذشته از این مشترکات،اکثریت عراق شیعه مذهبند و چه بخواهیم یا نه، بسیاری از مراکز معنوی عالم شیعه در عراق مستقر است. این گونه نیست که بگویم کربلا و نجف فقط مربوط به شیعیان است نه! امام علی(ع) و امام حسین(ع) نزد همه مسلمانان جایگاه برجسته ای دارند. وجود این اماکن مذهبی وضعیت ویژه و منحصر به‌فردی برای عراق مهیا می‌کند. بر این مبنا روابط ما با ایران از طرفی معنوی است و از طرفی به خاطر مرزهای طولانی این روابط اهمیت دارد . ضمن آنکه مصالح مشترکی هم داریم و تاریخ مشترکی هم با یکدیگر داریم. یعنی منطق حکم می‌کند روابط ما با یکدیگر رو به گسترش باشد . در منطقه ما، چهار کشور بااهمیت وجود دارد. عراق، جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و عربستان. اگر روابط این چهار کشور رو به پیش باشد، می‌توانند به کمک هم بسیاری از مسائل مهم منطقه‌ای را حل و فصل کنند و در امنیت منطقه بسیار مؤثر باشند و منطقه را از مشکلات بسیار بزرگ دور کنند. بر این اساس من در خصوص روابط ایران و عراق خیلی خوشبین هستم.

*‌ آیا قرار است بزودی سفری به تهران داشته باشید؟

**‌ بلی، قرار است بزودی سفری به ایران داشته باشم.

* آیا این سفر در روزهای آتی است؟یعنی سفر در همین روزها صورت می‌گیرد؟

**‌ آقای لاریجانی هم در سفرشان گفتند که مشتاقیم سفر زودتر انجام شود و من هم گفتم من هم چشم به راهم تا این سفر زودتر انجام شود.

*‌ جنابعالی در دهه‌های گذشته (80) مدتی در ایران حضور داشته‌اید. چه خاطره‌ای از ایران دارید؟

**‌ من زیاد به ایران رفت و آمد داشته‌ام. دوره‌ای هم در تشکیلات اتحادیه میهنی مدتی در مجموع دو سال در ایران ماندم. ضمن اینکه در آستانه پیروزی انقلاب ایران به پاریس رفتم و با امام خمینی(ره) ملاقات کردم و در زمان بازگشت ایشان هم در تهران خدمت ایشان رسیدم.

*‌ آیا با مردم ایران مطلبی دارید که درمیان بگذارید؟

**‌ ما با ایران روابط مشترکی زیادی داریم و باید روی آن کار کنیم . ایران دولتی مهم در منطقه است و ملت ایران ملتی در حال تطور و بسیار بافرهنگ است و اهتمام خاصی به فرهنگ دارد. من تعجب می‌کنم این همه کتاب که در ایران ترجمه و یا منتشر می‌شود. در سفرهایم به ایران زیاد به کتابفروشی‌ها مراجعه می‌کردم. کتابی را می‌بینید که به تازگی در آن سوی دنیا در اروپا و در امریکا منتشر شده است و در کمترین زمان مشاهده می‌کنید ترجمه این کتاب در ایران منتشر شده است. ضمن اینکه ترجمه در ایران هم بسیار دقیق است. اگر چیزی را هم مترجم قبول ندارد در ترجمه اثر نمی‌گذارد بلکه در پانوشت کتاب می‌نویسد که نقیض این داعیه چیست؟ و من مترجم این موضوع را قبول ندارم. این است که ملتی متمدن که فرهنگ برایش مهم است، تاریخی 2 هزار و 500 ساله در حکمرانی دارد و از نظر ما روابط با ایران مسأله‌ای استراتژیک است و باید بدان آگاه باشیم و خوشحال می‌شویم که بخوبی این علایق مشترک تعمیق شود.