زمستان ٩٣، بهار احزاب اصلاحات

مرجان زهرانی  / گویا زمستان ٩٣ بهار احزاب اصلاح‌طلب است. پس از برگزاری همایش سراسری اصلاح‌طلبان، کنگره مجمع نیروهای خط امام و کنگره سراسری حزب مردم سالاری اسفندماه نیز برای اصلاح‌طلبان دو همایش دیگر به همراه دارد. در نخستین روز اسفند کنگره حزب اراده ملت برگزار می‌شود و یک هفته پس از آن در تاریخ ٧ و ٨ اسفند نخستین کنگره حزب ندای ایرانیان کلید می‌خورد. شش ماه پایانی امسال شروع مجددی برای اصلاح‌طلبانی بود که از سال ٨٤ به بعد کم کم از عرصه سیاسی کنار گذاشته شدند و از سال ٨٨ تحت تاثیر حوادث بعد از انتخابات، کنشگری سیاسی‌شان با محدودیت بی سابقه‌ای مواجه شد.

روند تغییر نگاه امنیتی به نگاه سیاسی به فعالان اصلاح‌طلب بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم آرام آرام آغاز و در نهایت شرایط برای حضور مجدد آنها با برگزاری همایش «اعتماد ملی» فراهم شد. همایش اعتماد ملی اولین همایش اصلاح‌طلبانه بود که در نبود دبیرکل آن و با محوریت مطالبات اصلاح‌طلبان در عرصه سیاست داخلی برگزار شد. بعد از آن گردهمایی سراسری اصلاح‌طلبان برای دومین بار نیروهای سیاسی این گفتمان را زیر یک سقف جمع کرد تا همگرایی میان شان بعد از انتخابات ٩٢ بیش از پیش مشخص شود.

مجمع نیروهای خط امام هم که در شش سال گذشته موفق به برگزاری هیچ کنگره و نشست تشکیلاتی نشده بود امسال با برگزاری کنگره به بازسازی شورای مرکزی این تشکل اقدام کرد. کنگره حزب مردم‌سالاری به عنوان چهارمین گردهمایی اصلاح‌طلبان هم هفته گذشته با حضور مهمانان اصلاح‌طلب و البته اصولگرا نشان داد که گویا فصل بازیگری مجدد اصلاح‌طلبان فرارسیده است. این زمستان همانطور که آغاز خوشی برای تشکل‌ها و فعالین این گفتمان بود قرار است اسفند امسال با برگزاری دو گردهمایی دیگر نشان دهد اصلاح‌طلبان آماده‌اند تا نقش خود را برای تحقق مطالبات شان ایفا کنند.

اجماع سراسری اصلاح‌طلبان

باید نزدیک به ١٧ ماه از روی کار آمدن دولت می‌گذشت تا اصلاح‌طلبان برای جمع شدن زیر یک سقف مجوز بگیرند مجوزی که گرچه به سختی و با نظارت نهادهای مختلف و در نهایت به شورای هماهنگی جبهه اصلاحات داده شد اما در نهایت اصلاح‌طلبان توانستند با گذشت بیش از یک سال و نیم از روی کار آمدن گزینه معتدل‌شان دور هم جمع شوند و از دغدغه‌های امروز این گفتمان بگویند. دغدغه‌هایی که بعد از هشت سال دوری ناخواسته از فضای کنشگری سیاسی حالا فرصت مطرح کردن آن را پیدا کرده‌اند. کانون توحید ٢٥ دی ماه میزبان اصلاح‌طلبانی بود که بعد از سکوت اجباری در این سال‌ها حالا برگزاری این ضیافت اصلاح‌طلبانه را مرهون فضای باز سیاسی می‌دانستند که دولت روحانی بانی آن است. انتخابات مجلس دهم و همچنین مطالبات اصلاح‌طلبان در عرصه سیاست داخلی مهم‌ترین محور این نشست بود.

محمدرضا عارف که مهمان ویژه این روزهای نشست‌های اصلاح‌طلبانه است، همانطور که با عدم ادامه حضورش در انتخابات ٩٢ در نتیجه آن موثر بود حالا هم با حضور درنشست‌ها و هم نشینی‌های اصلاح‌طلبان می‌خواهد حضور تاثیرگذاری داشته باشد. او که این روزها ارج و قرب دیگری در میان اصلاح‌طلبان دارد در این نشست از دغدغه مشترکش با دوستان اصلاح‌طلب گفت و تاکید کرد که اصلاح‌طلبان از ائتلاف عبور کرده‌اند و در پی اجماع کامل هستند.

اصلاح‌طلبان در این همایش همه بر این پیام تاکید داشتند که پایگاه اجتماعی اصلاحات مهم‌ترین عامل پیروزی آنها در انتخابات خواهد بود. آنها گرچه در این همایش از محدودیت‌های پیش رو نگران بودند اما اعلام کردند که برای مواجهه با هر محدودیتی برنامه دارند. عارف البته در این همایش تاکید داشت که از حالا مطرح کردن راهبردهای اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس دهم زود هنگام است اما صحبت‌های سحنرانان این همایش نشان داد که اصلاح‌طلبان بر تلاش برای مشارکت بالای مردمی، همکاری با رقبا و ائتلاف با نیروهای معتدل تاکید دارند.

جریان اصلاحات تمام‌شدنی نیست

نگاه خاص حاکم بر تشکل‌های اصلاح‌طلب کم کم جای خود را به نگاه سیاسی داده است. مجمع نیروهای خط امام بعد از شش سال در زمستان امسال کنگره سراسری خود را برگزار کرد. مجمع نیروهای خط امام بعد از سال ٨٧ موفق به برگزاری کنگره نشده بود موضوعی که دبیر کل این تشکل دلیل آن را مشکلات پیش روی کارهای تشکیلاتی و برگزاری اجتماعات اصلاح‌طلبان در سال‌های گذشته اعلام کرد که تحت تاثیر فضای خاص بعد از انتخابات ٨٨ به وجود آمده بود. کنگره مجمع نیروهای خط امام با سخنرانی دبیر کل این حزب و با حضور اعضای شورای مرکزی، دبیران استانی و اعضای سازمان جوانان برگزار شد. در این کنگره اعضای شورای مرکزی و علی البدل مجمع نیروهای خط امام در حضور نماینده وزارت کشور انتخاب شدند و بازسازی مجددی در ساختار اعضای شورای مرکزی مجمع صورت گرفت.

مجمع نیروهای خط امام با انتشار بیانیه‌ای مواضع مجمع نیروهای خط امام را در مورد فضای سیاسی روز کشور مطرح کردند. دغدغه‌های انتخاباتی و شرایط فعلی گفتمان اصلاح‌طلبان از محورهای این گردهمایی بود.  این تشکل اصلاح‌طلب در بیانیه خود مهم‌ترین رویداد سیاسی پس از استقرار دولت یازدهم را انتخابات مجلس شورای اسلامی اعلام کرد و پاسداری از حس اعتماد مردم به ساختار مشارکت سیاسی و لزوم مشارکت حداکثری و آگاهانه مردم را به عنوان اصلی‌ترین دغدغه این مجمع برای انتخابات مطرح کرد.

مجمع نیروهای خط امام همچنین در بیانیه خود اعمال نظارت‌های سختگیرانه و محدود کردن دامنه انتخاب مردم در گزینش نمایندگان واقعی خود را با آثار تخریبی همراه دانست که امروز در مجلس نهم شاهد آن هستیم و همراهی شورای نگهبان و محترم شمردن حق انتخاب مردم توسط این نهاد نظارتی را به عنوان مهم‌ترین عامل جلوگیری از تداوم این آثار تخریبی مطرح کرد.

این کنگره به گفته مسوول کمیته سیاسی آن علاوه بر بازسازی ساختار تشکیلاتی آن با هدف کلید خوردن بررسی سازوکارهای انتخاباتی استانی با همکاری شورای مشورتی اصلاحات برگزار شد. مجمع نیروهای خط امام هم مانند سایر تشکل‌های اصلاح‌طلب در این کنگره به آسیب شناسی گفتمان اصلاحات در چند سال گذشته پرداخت و دغدغه‌های انتخاباتی‌اش را مطرح کرد.

هادی خامنه‌ای، دبیر کل این تشکل با تاکید بر اینکه اصلاحات تمام شدنی نیست تاکید کرد که «هیچ زمانی نباید فکر کنیم اصلاحات آمد و کارها تمام شد و همه‌چیز درست شد. ما به عنوان یک پروسه به اصلاحات نگاه می‌کنیم، یعنی اینکه نتیجه کار امروز را ۵۰ سال دیگر می‌بینیم.»

اصلاحات لازمه اعتدال

کنگره حزب مردم سالاری سومین گردهمایی اصلاح‌طلبان در زمستان ٩٣ بود که بعد از همایش سراسری اصلاح‌طلبان شرایطی برای گفت و شنود میان آنها را فراهم کرد تا از فضای سیاسی کشور و برنامه‌های انتخاباتی‌شان بگویند. کنگره حزب مردم‌سالاری با شعار اصلاحات لازمه اعتدال و با حضور اصلاح‌طلبان تشکل‌های محتلف ٩ بهمن برگزار شد.

حضور علی مطهری به عنوان تنها مهمان اصولگرا، این نشست اصلاح‌طلبانه را از دیگر گردهمایی‌ها متمایز کرد.  علی مطهری، نماینده به معنای واقعی کلمه اصولگرای مجلس گرچه خاستگاهی متفاوت از اصلاح‌طلبان دارد اما این روزها نطق‌هایش در مجلس و حرف‌هایش در کنگره حزب مردم‌سالاری بیشتر به مطالبات و مواضع اصلاح‌طلبان نزدیک است.

نماینده‌ای که این روزها برای اعلام علنی مواضعش در بهارستان با حواشی و هجمه‌هایی رو به رو است در این نشست از آزادی بیان و فضای سیاسی حاکم صحبت کرد و دلیل تنگ‌تر شدن فضا را گرایشات اصلاح‌طلبانه دولت یازدهم دانست.

معاون اول دولت اصلاحات هم در این نشست کادرسازی و افزایش توانمندی حزبی را لازمه فعالیت اصلاح‌طلبان دانست و مثل گذشته بر تلاش برای همگرایی کامل تاکید کرد.

برگزاری کنگره حزب اراده ملت ایران در نخستین روز اسفند و اولین کنگره حزب تازه تاسیس ندای ایرانیان در ٧ و ٨ این ماه نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان با وجود همه محدودیت‌های گذشته و پیش رو همچنان حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و می‌خواهند آهسته اما پیوسته حرکت کنند تا با استراتژی و برنامه‌های تازه به دور از سهم‌خواهی مطالبات سیاسی و اجتماعی توده‌ها و حامیان‌‌شان را پیگیری کنند. همین است که باید گفت زمستان ٩٣، بهار احزاب اصلاح‌طلب است.