پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: مذاکرات هسته ای ایران و مسئولان گروه 5+1 روزهای پُرکاری را طی می کند. تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان به منظور از سرگیری دور جدید مذاکرات هستهای شب چهارشنبه، 5 فروردین به ریاست محمد جواد ظریف وارد سوئیس شدند و بامداد روز پنجشنبه سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر خارجه ایران و وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا در لوزان سوئیس به گفتوگو نشستند.
روز پنجشنبه نیز گفتگوهایی میان وزرای امور خارجه ایران و آمریکا، وزرای 1+5 و معاونین آن ها در سطوح مختلف برگزار شد.
در ادامه مذاكرات هسته اي ايران و كشورهاي ١+٥، سيد عباس عراقچي و مجيد تخت روانچي با وانگ چون معاون وزير خارجه چين پشت ميز مذاكره نشستند. همچنین معاونان وزرای خارجه ایران و روسیه نیز مذاکرات دوجانبه ای را با یکدیگر دنبال کردند.
با پايان جلسه وزراي امور خارجه نیز، علی اكبر صالحي، رئيس سازمان انرژی اتمي و ارنست مونيز، وزير انرژي آمريكا گفتگوهاي دو جانبه خود را ادامه مي دهند.
در همین حال رایزنی وزرای خارجه ایران و آمریکا به همراه معاونین و با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی، وزیر انرژی آمریکا و معاون موگرینی و همچنین حسین فریدون ادامه یافت.
تکرار تماس های کری با نتانیاهو
از روز اول مذاکرات، جان کری، وزیر خارجه آمریکا همانند دوره های قبلی مذاکرات، با تماس تلفنی با نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، وی را در جریان مباحث هسته ای قرار داد. هاآرتص گزارش داد: «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا که هماکنون در لوزان بر گفت وگوهای کارشناسان ایران و 1+5 نظارت دارد و با همتای ایرانی خود هم چندین جلسه مذاکره داشته، صهیونیستها را از ماحصل مذاکرات آگاه میکند.
بر اساس این گزارش، «��ری» روز پنجشنبه و جمعه با نتانیاهو تماس تلفنی داشت و وی را از آخرین تحولات مربوطه به پرونده هستهای ایران آگاه کرد.
بحث جاسوسی صهیونیستها از مذاکرات هستهای چند روز پیش توسط یک روزنامه آمریکایی فاش شد، ولی صهیونیستها آن را تکذیب کردند.
مذاکرات سخت همراه با پیشرفت واقعی
بعد از این مذاکرات، سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران در جمع خبرنگاران در خصوص روند مذاکرات هسته ای میان ایران و ۱+۵ در لوزان گفت: مذاکرات دومین روز خود را به شکل جدی دنبال می کند. هنوز نمی توان پیش بینی کرد که آیا در پایان این دور یا این هفته می توان به فهم مشترکی در خصوص راه حل ها رسید یا خیر.
وی ادامه داد: تلاش ما این است که بتوانیم در خصوص تمام موضوعات به یک راه حل برسیم و سپس در ماه های آینده این راه حل ها را مکتوب کنیم. هنوز در موقعیتی نیستیم که بتوانیم در این خصوص قضاوت کنیم، اما گفتگوها با جدیت کامل در حال انجام شدن است.
وی تاکید کرد: تا هر موقع که لازم باشد اینجا می مانیم و تلاش می کنیم بحث ها را به پیش ببریم. مقدار زیادی از پیشرفت به اراده سیاسی طرف مقابل بستگی دارد.
عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا اختلاف ها جدی است؟ گفت : تمام اختلاف ها جدی است و ما تلاش می کنیم که از این اختلاف ها کم کنیم. ناامید نیستیم و هنوز امیدوار و خوش بین هستیم اما هنوز برای اظهارنظر در این خصوص که آیا می توانیم به راه حل در خصوص تمام مسائل برسیم یا خیر؟ زود است.
در همین جهت وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که آیا به توافق نزدیک هستید؟ گفت: نه نیستیم، اما حرکت میکنیم. این مساله به این بستگی دارد که آنها (1+5) بین فشار و به کار گرفتن اراده سیاسی کدام را انتخاب میکنند.
مذاکره کننده ارشد چینی نیز در همین باره گفت: مذاکرات پیشرفت مهم و قابل توجهی داشته، اما هنوز اختلافاتی باقی است.
در همین رابطه دیپلمات ارشد انگلیس در لوزان سوئیس پنجشنبه شب گفت: مذاکرات هستهای ایران و گروه موسوم به 1+5 شاهد «پیشرفتی واقعی» بوده است.
به نوشته خبرگزاری رویترز، وی گفت با این حال همچنان موضوعات مهمی باقی مانده که باید بین طرف حل شود. او در این مورد گفت: «ما در برخی حوزهها پیشرفتی واقعی داشتهایم، اما هنوز موضوعات مهمی مانده که تا الان توافق بر سر آنها ممکن نشده است.»
این دیپلمات ارشد انگلیسی که در حاشیه دور تازه مذاکرات هستهای صحبت میکرد، گفت: «بنابراین، وظیفه ما در چند روز آینده این است که ببینیم آیا میشود شکافها را پر کنیم و به چارچوبی سیاسی برسیم که بعدا بتواند به توافق منجر شود.»
سنای آمریکا و رأی به متمم بودجه احیای تحریم ها علیه ایران
در حالی که مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در جریان بود، نمایندگان سنای آمریکا روز پنجشنبه جهت اعمال فشار روانی بر طرف ایرانی، به طرح متمم بودجه احیای تحریمهای ایران، رأی مثبت دادند.
این طرح غیرالزامآور که از سوی «مارک کرک» سناتور جمهوریخواه ایالت ایلینویز به سنا ارائه شده بود، با 100 رأی مثبت، یعنی به اتفاق آرا تصویب شد.
طرح موسوم به متمم 545 بودجه آمریکا به باراک اوباما رئیسجمهور این کشور توصیه کرده است در صورتی که مذاکرات هستهای با ایران به شکست انجامید یا اگر تهران مفاد توافق را نقض کرد، تحریمهای تعلیقشده را مجددا احیا کرده و تحریمهای بیشتری نیز علیه این کشور وضع کند. این طرح بودجهای را نیز از نوع «عاری از بار مالی» (deficit-neutral) به اعمال مجدد تحریمهای ایران، اختصاص داده است.
پایگاه خبری بلومبرگ هفته گذشته گزارش داده بود از آنجا که این طرح غیرالزامآور است، رأیگیری آن به نوعی نمادین و اخطاری برای باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا خواهد بود.
سناتورهای آمریکایی در حال حاضر چندین طرح از جمله طرح مشترک باب کورکر جمهوریخواه و رابرت منندز دموکرات را که به دنبال نظارت بر توافق هستهای است، در نوبت معرفی دارند. با این حال باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا تهدید کرده است که این طرح را وتو میکند.
ادامه مذاکرات در روز جمعه
روز جمعه سومین دور مذاكرات هسته اي ايران و كشورهاي ١+٥ در لوزان با گفتگوهاي وزراي خارجه ايران و آمريكا آغاز شد.
بر اساس اين گزارش در اين نشست محمد جواد ظريف، جان كري، حسين فريدون، علي اكبر صالحي، سيد عباس عراقچي، مجيد تخت روانچي و حميد بعيدي نژاد و همچنين ارنست مونيز، وندي شرمن و هلگا اشمید حضور داشتند.
مذاکرات روز جمعه با دو دور مذاکرات وزیران خارجه در دو نوبت صبح و عصر و نیز مذاکرات جداگانه معاونان و مقامات فنی هستهای دو طرف برگزار شد.
برخی منابع نزدیک به مذاکرات همچنین اعلام کردند که دیدار سومی میان وزیران خارجه ایران و آمریکا در آخرین ساعات جمعه شب به طور خصوصی برگزار شده است اما مقامات ایرانی هنوز این دیدار را تایید نکردهاند.
قرار است از امروز، شنبه 8 فروردین، وزیران خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 به مذاکرات ملحق شوند.
به گفته سید عباس عراقچی، احتمالا روز یکشنبه نشستی با حضور وزیران خارجه ایران و 1+5 برگزار میشود و در صورت رسیدن دو طرف به جمعبندی، وزیران به ژنو رفته و در مقر سازمان ملل آخرین نتایج به دست آمده در مذاکرات را به طور رسمی اعلام میکنند.
بنابراین در صورت دست یابی به نتیجه، طرفين برخلاف برخي اظهارات رسانه هاي غربي ها فكت شيت يا سندي را منتشر نخواهند كرد و صرفا دست يابي به راه حل در تمام موضوعات براي آغاز نگارش متن توافق نهايي اعلام خواهد شد.
نقطه ثقل مذاکرات لوزان
در این باره حمید بعیدینژاد، مدیر کل امور سیاسی وزارت امور خارجه روز جمعه (7 فروردین) با بیان این که ایران «انعطاف لازم» را در مذاکرات با کشورهای گروه 1+5 نشان داده است و طرف مقابل باید برای نهایی کردن راهحلهای مورد بحث تصمیم بگیرد، گفت: «هنوز مسائلی هست که حل نشده» و در این بین موضوعات «تحقیق و توسعه و رفع تحریمها» از جمله مهمترین مسائل هستند.
بعیدینژاد عنوان کرد: «این مسائل دربردارنده جزئیات بسیار مهمی است و با مسائل دیگری نیز مرتبط است، نمیخواهم وارد جزئیات شوم اما این مسائل جزء مهمترین مسائل هستند و کلیه تلاشها معطوف به پیداکردن راهحلهایی برای رفع مسائل باقی مانده است.»
در این باره نماینده ��رانسه در شورای امنیت هم قبلا محدود شدن موارد اختلافی به این دو مورد را تایید کرد.
وی گفته بود: «با وجود پیشنهادهای بیشمار گروه 1+5 هنوز اختلاف نظراتی با ایران و به ویژه در رابطه با تحقیق و توسعه و درباره حل موضوع تحریمها وجود دارد».
نخستین موضوع مسئله تحقیق و توسعه، غنی سازی است که ایران تاکید دارد در طول گام نهایی باید بدون هیچ محدودیتی ادامه داشته باشد.
این در حالی است که برخی مقامات اروپایی از موضوع راستیآزمایی فعالیتهای هستهای ایران به عنوان یکی از مسایل مورد اختلاف یاد میکنند، در حالی که آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها عدم انحراف ایران از چارچوب فعالیت های هسته ای قانونی را تأیید کرده است.
نتیجه گیری
روندی که مذاکرات سوئیس طی می کند را می توان با عنوان « واقعی تر شدن پیشرفت مذاکرات» توصیف کرد، هرچند به گفته مسئولان سیاست خارجی کشورمان شرایط دشواری بر مذاکرات حاکم است و البته به هنگام واقعی شدن مباحث چنین وضعیت دشواری طبیعی به نظر می رسد. با این حال این روند واقعی به معنای نزدیک شدن به توافق نیست و وزیر امور خارجه کشورمان با صراحت این موضوع را اعلام کرد که هنوز به توافق نزدیک نیستیم. مؤلفه مهم در این نزدیک شدن یا نشدن، اراده سیاسی طرف مقابل است که آن را در جهت توافق به کار گیرد یا در جهت فشار. واقعی شدن مذاکرات به این معناست که اعضای 5+1 و به ویژه آمریکائی ها باید به این درک رسیده باشند که افزایش فشارها، اقدامی است که گفتگوها را از فضای واقعی دور می کند و یا سبب شکست مذاکرات می شود و یا در بهترین حالت مذاکرات را دستخوش گفتگوهای طولانی مدت بدون نتیجه می سازد./