یمن؛ ویتنام آل‌سعود (بخش دوازدهم)

سرویس خارجی: یک روزنامه لبنانی نوشت که نتیجه تجاوز عربستان سعودی به یمن در پی شکست‌های متعدد ریاض در پرونده‌های منطقه‌ای، در ترسیم معادلات منطقه‌ای سرنوشت‌ساز خواهد بود. روزنامه البناء لبنان در مقاله‌ای نوشت تمامی دنیا امروز سرنوشت جنگ عربستان سعودی و آمریکا با پوشش ناتوی عربی بر ضد یمن را دنبال می‌کند. این جنگ تجاوزطلبانه در زمان بندی و نتایج آینده خود به عنوان مرحله جدیدی است که می‌تواند تمامی منطقه را در سرنوشت هرج ‌و مرجی قرار دهد که سال‌های متمادی ادامه داشته باشد.

تأثیرات این جنگ در واقعیت منطقه‌ای خارج از چارچوب واقعی جنگ خواهد بود، ما این موضوع را از طریق اظهارات و تحلیل‌ها و توجه بخش‌های تصمیم‌سازی در جهان و همچنین برخی رسانه‌های جهانی و دیدگاه های نویسندگان و تحلیلگران و صاحب نظران عربی می توانیم درک کنیم.

به عنوان مثال رابرت فیسک تحلیلگر مسائل بین‌المللی در روزنامه ایندیپندنت انگلیس طی مقاله‌ای با عنوان «درگیری یمن عربستان را به سمت باتلاق می‌کشاند» نوشت، این جنگ مورد رضایت غرب و اسرائیل قرار خواهد گرفت که به دیدگاه وارد کردن عرب‌ها در جنگ در کنار خودشان اعتقاد دارند. فیسک می‌افزاید اگر این موضوع به واقعیت تبدیل شود، باید دید آیا اقدامات عربستان آخرین تلاش این کشور برای تثبیت خود به عنوان یک قدرت نظامی خواهد بود؟

این سؤال ما را به طرح مجموعه‌ای از سؤال‌ها می‌کشاند که از روش و ترتیب سؤال اصلی و اولیه شکل گرفته است. سود عربستان سعودی و نظام این کشور از پیامدهای جنگ کنونی که امروز علیه یمن به راه انداخته است، چیست؟ این در حالی است که عربستان هم ‌اکنون در مجموعه‌ای از بحران‌ها قرار گرفته که خود آن‌ها را در منطقه به راه انداخته است، این بحران‌ها از اوضاع سوریه آغاز شده و با ورود مستقیم به جنگ تجاوز طلبانه در یمن به پایان نخواهد رسید.

به نظر می‌رسد تمامی محاسبات عربستان سعودی برای موفقیت دست کم در یکی از این جنگ‌ها و بحران‌ها است که به شکست منجر شده است. سعودی‌ها از ماهیت شکست‌های خود در میدان‌های متعدد که اخیراً حاصل شده به ویژه در سوریه اطلاع دارند و به همین علت نمی‌خواهند شکست جدیدی را متحمل شوند.انتظار می‌رود سعودی‌ها به شدت در جنگ تجاوز طلبانه خود بر ضد یمن وارد شده و بر پایه ائتلاف ۱۰عضوی خود که به ناتوی عربی معروف شده، تکیه کنند. آن‌ ها به خوبی می‌ دانند که باز کردن جبهه درگیری ‌های جدید در مرز جنوبی آنها چیست. آن‌ها از میزان خطرات آینده این اقدام و حجم پیامدهای آن بر عربستان سعودی اطلاع دارند. ریاض همچنین به احتمال فراوان از حجم تأثیرات ورود مستقیم عربستان سعودی در این جنگ در عرصه داخلی این کشور در شرق و جنوب اطلاع دارد.

با وجود تمام این احوال سعودی‌ها تصمیم به ورود در این ماجراجویی و قمار جدید گرفتند، آن‌ها شاید بتوانند یک پیروزی ولو تبلیغاتی بر روی جنازه کودکان و زنان در اردوگاه‌های آوارگان یمنی به دست آورند و با این پیروزی شاید کورسوی امیدی بعد از شکست‌های مفتضحانه و متوالی آن‌ها در چندین عرصه منطقه‌ای به دست آورند.

در مورد واشنگتن که از ۷دهه پیش متحد عربستان سعودی شده‌ و ارکان این ائتلاف با عبدالعزیز آل سعود و فرانکلین روزولت مستحکم شد، این کشور با نگرانی زیادی تحولات موجود در عرصه‌های درگیری‌های جدید عربستان سعودی و سناریوی جدید این کشور در یمن را پیگیری می‌کند. واشنگتن در جنگ عربستان در یمن خدمات مجانی زیادی به آن‌ها داده است.

ارائه لیست‌ها و بانک اهداف پایگاه‌های نظامی و انبارهای تسلیحاتی وابسته به ارتش یمن و جنبش انصار الله اولین و آخرین این اقدامات نخواهد بود. امروزه از طریق سخنرانی‌های برخی مقامات سیاسی آمریکا و ژنرال‌های این کشور مشخص است که حمایت و تأیید آمریکایی‌ها از ریاض در جنگ علیه یمن با وجود تمامی نگرانی‌های تصمیم‌سازان آمریکایی از پیامدهای آینده این جنگ ادامه پیدا خواهد کرد. این برداشت ناشی از رویکردهای عملی و منفعت طلبانه آمریکا ناشی می‌شود که تنها نگران این موضوع است که بروز جنگ فراگیر در منطقه به خروج نفت خلیج فارس از تنگه باب المندب به غرب آسیب خواهد رساند.

به این ترتیب این روند ممکن است به جنگ فراگیر منطقه‌ای تبدیل شود که اسرائیلی‌ها نیز بخشی از آن خواهند بود. این موضوعی است که واشنگتن از آن می‌ترسد، به همین علت به دنبال تضعیف تمامی عواملی برآمده است که می‌تواند نشانگر بروز چنین جنگی شود. جریان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌دانند که ماجراجویی اخیر عربستان در مرزهای جنوبی و شعله ‌ور کردن آتش جنگ و درگیری شدید در منطقه پیامدهای خطرناکی بر آینده منطقه و ثبات شکننده آن خواهد داشت. به ‌گونه‌ای که نتایج این درگیری در هر صحبتی از این سازش برای بحران یمن در بیشتر پرونده‌های منطقه و تغییر کامل و مطلق در شرایط مذاکرات سرنوشت‌ساز خواهد بود.

مرحله آینده در برگیرنده بسیاری از پیش‌بینی‌ها و تردیدها و حتی غافلگیری های بزرگ در زمینه ماهیت و روند تجاوز عربستان سعودی به یمن است، این جنگ ابعاد آینده و مرحله‌ای خواهد داشت و هیچ کس نمی‌تواند به ‌صورت محلی نتایج آن در آینده را پیش‌بینی کند، چرا که روند این درگیری‌ها وابسته به تحولات میدانی پس از مداخله زمینی احتمالی در یمن است.بنابراین در سه هفته آینده باید منتظر باشیم تا اطلاعات بیشتری برای ما مشخص شود، در این صورت می‌توان یک درک درست از اوضاع آینده در ابعاد امنیتی و سیاسی ارائه کرد.

از طرفی،اسلام آباد با اعلام بی‌طرفی با عربستان همراهی نکرد، موضع آنکارا به تهران نزدیک شد، قاهره تردید دارد و هنوز موضع خود را قطعی نکرده و مشارکتش در تجاوز زمینی علیه یمن در غیاب اسلام آباد سخت به نظر می رسد و اکنون آل سعود در رویارویی با یمنی‌ها تنها مانده است.روزنامه لبنانی الاخبار نوشت، پاکستان بی‌طرفی خود در قبال تجاوز آل سعود علیه یمن را با هدف پیدا شدن راه حل دیپلماتیک اعلام و ترکیه نیز تاکید کرد که موضعش با جمهوری اسلامی ایران در خصوص یمن تطابق دارد.

این تحولات در حالی است که تجاوز آل سعود علیه یمن وارد سومین هفته شده و حمله های نظامی هوایی و دریایی هیچ یک از اهداف به اصطلاحات توفان قاطع را به ویژه بازگرداندن عبدربه منصورهادی رئیس جمهوری مستعفی به عدن محقق نساخته است.در تجاوز هوایی و دریایی دوهفته ای آل سعود در راس یک به اصطلاح ائتلاف متشکل از چند کشور عربی که با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی همراه بوده است، صدها شهروند بی گناه یمنی به ویژه کودکان و زنان در جریان بمباران و گلوله باران مناطق مسکونی ، مدارس و بیمارستان ها کشته یا زخمی شده و شمار زیادی هم مجبور به ترک خانه هایشان شده اند.

نگاه ها امروز به موضع مصر به ویژه بعد از دیدار وزیردفاع این کشور با محمد بن سلمان وزیر جنگ عربستان سعودی در ریاض دوخته شده است.این روزنامه لبنانی تاکید کرد ، تجاوز هوایی و دریایی آل سعود هیچ موفقیتی نداشته و ضربه ای کاری به انصارالله و ارتش یمن وارد نکرده و به همین دلیل تجاوز جنگنده های سعودی به ویژه در جنوب یمن و به طور مشخص استان شبوه شدت گرفت.

نیروهای انصارالله موفق شدند استان شبوه را از اشغال تروریست‌های تکفیری وابسته به القاعده آزاد کنند.پارلمان پاکستان بعداز چند روز بررسی درخواست آل سعود برای همکاری نظامی پاکستان در جنگ علیه یمن با اجماع، قانون بی طرفی اسلام آباد را در این جنگ تصویب کرد و خواستار حل مسالمت آمیز اختلاف‌های میان یمنی ها شد.

احمد عسیری سخنگوی نظامی عملیات تجاوز علیه یمن موسوم به توفان قاطع پیشتر از پیوستن پاکستان به این عملیات خبر داده بود.

امارات عربی متحده به تصمیم پاکستان برای اعلام بی طرفی در تجاوز علیه یمن به شدت حمله و اسلام‌آباد را به اتخاذ مواضع متناقض و مبهم متهم کرد و گفت:هزینه این اقدام پاکستان زیاد خواهد بود.انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجی امارات همچنین به ترکیه حمله کرد و گفت که به نظر می رسد تهران برای اسلام آباد و آنکارا بیش از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس اهمیت دارد.وی افزود که پاکستان باید موضع روشنی اتخاذ کند که به نفع روابط راهبردی آن با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس باشد.

بعداز نخستین اعلام مشارکت نظامی مصر در تجاوز هوایی به اصطلاح ائتلاف چند کشورعربی علیه یمن، صدقی صبحی وزیر دفاع این کشور به همراه رفیق رافت عرفات فرمانده نیروهای مصری در عملیات توفان قاطع با محمد بن سلمان همتای سعودی خود در ریاض دیدار و با وی درباره مشارکت نظامی قاهره گفتگو کرد. خبرگزاری رسمی عربستان سعودی مدعی شد که دوطرف دراین دیدار راه های همکاری نظامی مشترک در چارچوب ائتلاف را برای تحقق اهداف علمیات نظامی علیه یمن بررسی کردند .

این در حالی است که از تلاش های ترکیه برای حل سیاسی بحران یمن پرده برداشته شد و مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه آن را اعلام کرد.وی گفت که ترکیه ، ایران و عربستان سعودی می توانند برای حل سیاسی بحران یمن و توقف جنگ در این کشور ، ارسال کمک های انساندوستانه و شروع گفتگوها تا دستیابی به نتایج در یمن همکاری کنند.چاووش اوغلو با بیان اینکه موضع ترکیه با ایران در زمینه همکاری در این گونه مسائل مطابقت دارد ، اعلام کرد، آنکارا در این زمینه با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بحث و گفتگو می کند.

درهمین چارچوب نخستین هواپیمای وابسته به سازمان صلیب سرخ جهانی در فرودگاه صنعا پایتخت یمن فرود آمد و سازمان پزشکان بدون مرز 30 تن کمک‌های پزشکی را وارد یمن کرد.این سازمان با هشدار نسبت به امکان وقوع فاجعه انسانی از سازمان ملل خواسته است دست کم چندین ساعت در روز آتش بس اعلام شود تا بتوان زنان و کودکان یمنی را که بر اثر بمباران مناطق مسکونی توسط جنگنده های سعودی به خاک و خون کشیده می شوند، درمان کرد و به آنها دارو و آب و غذا رساند.یوهانس وان درکلاو هماهنگ کننده امور انسان دوستانه سازمان ملل در یمن گفت:وضعیت انسانی در این کشور ساعت به ساعت بدتر و اوضاع بحرانی تر می شود.

با این همه، کارشناسان و ناظران براین باورند که عربستان، با این رویکرد تند و افراطی خود بزودی منزوی خواهد شد و متحدان فعلی اش را که هر کدام دارای منافع خاص خود هستند، از دست خواهد داد. رئیس جمهوری ترکیه که در روزهای آغازین حمله عربستان به یمن، سعودی ها را تشویق می‌کرد، از تهران دیدن کرد و آنجا بود که معلوم شد این کشور نیز دریافته است بحران یمن راه حلی جز از طریق مذاکره یمنی - یمنی ندارد، چرا که مردم این کشور پای استقلال و تمامیت کشورشان ایستاده اند.

مقامات و رهبران پاکستان نیز که ابتدا تحت یک جو احساسی قرار گرفته بودند، با مشورت های صورت گرفته دریافته اند که برای حل مسائل منطقه باید راه‌های عقلایی را پیشه کرد و نمی توان با چند هواپیمای جنگی خواسته های خود را به ملتی مصمم تحمیل کرد، اگر چه سعودی ها با ثروت های نفتی خود همچنان متحدان خود را تحریک می کنند.

به هرحال، عربستان با حمله به یمن عملا جهان اسلام را در شرایط ویژه ای قرار داده است، اما هنوز خیلی ها امیدوارند که این کشور به مسیر درست بازگردد تا جهان اسلام بیش از این در ورطه چند پارگی و اختلاف آسیب نبیند؛ آیا درک این موضوع خیلی سخت است؟          ادامه دارد...