انتخابات مجلس ترکیه و موانع حزب اردوغان

«کمتر از یک‌ ماه به انتخابات پارلمانی ترکیه باقی مانده است. انتخابات 17 خرداد به لحاظ استراتژی سیاسی برای حزب حاکم عدالت و توسعه مهم است چرا که می‌خواهد سیستم سیاسی را به سمت ریاست جمهوری سوق دهد و در این میان اردوغان ابزارهای خود را برای پیروزی در انتخابات تنگاتنگ رو کرده است.»

به گزارش «ایسنا»، خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به اظهارات جنجالی اردوغان که اعتراض احزاب را به دنبال داشته، می‌نویسد: «رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به صورت مناقشه‌آمیزی دین را به موضوعی در کارزار انتخاباتی تبدیل کرده است؛ آن هم در شرایطی که ترکیه سکولار به‌زودی شاهد برگزاری انتخاباتی خواهد بود که گفته می‌شود دستاورد بزرگی را برای حزب حاکم عدالت و توسعه به همراه خواهد داشت. اردوغان در ژستی بی‌سابقه از سوی یک سیاستمدار ترک، هفته گذشته یک جلد قرآن ترجمه شده به زبان کردی را به راهپیمایی خود آورد.

پروفسور ایلتر توران، از دانشگاه بیگلی اسلامبول می‌گوید: «ترکیه هرگز ندیده بود که رئیس‌جمهوری که کارزار انتخاباتی را رهبری می‌کند، با قرآن در دست در راهپیمایی حضور یابد.»

حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه که ریشه‌های اسلام‌گرا دارد، به احتمال زیاد پیروز انتخابات پارلمانی 17 خرداد می‌شود. اردوغان که یکی از بنیانگذاران حزب حاکم به شمار می‌رود و قدرت را از 1381 در دست دارد، برای به دست گرفتن کنترل دو سوم اکثریت پارلمان برای انجام تغییرات مورد نظر در قانون اساسی، راه چندان ساده‌ای پیش روی ندارد. یکی از موانع اصلی پیش پای اردوغان احتمالا حزب حامی کردها موسوم به حزب دموکراتیک مردم است و رهبران حزب حاکم امیدوارند که آنها 10 درصد حد نصاب لازم برای ورود به پارلمان ترکیه را بدست نیاورند.

اگرچه اردوغان به عنوان رئیس کشور باید از جناح‌گیری سیاسی به دور باشد، اما وی اخیرا از حزب حامی کردها به شدت انتقاد کرد که موجی از اعتراضات را به همراه داشت. مساله استفاده اردوغان از دین برای جلوگیری از حمایت کردهای ترکیه از حزب دموکراتیک مردم آن هم در کشوری با سیستم سیاسی سکولار مایه تعجب است. کردهای ترکیه که حدود 20 درصد جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند، در کشوری زندگی می‌کنند که پایه‌های سکولار آن را مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار ترکیه نوین در 1302 بنا نهاده است.

پروفسور توران می‌گوید: «اردوغان تلاش می‌کند تا مبارزه خود را بر محور دین متمرکز کند و سیاست‌های مبتنی بر قومیت را در این منطقه ویژه کاهش دهد تا به موجب آن آرای حزب عدالت و توسعه افزایش یابد. او می‌ترسد که اگر حزبش حمایت‌ مردمی را از دست بدهد، منزوی و ضعیف شود.»

من بی‌طرفم

اردوغان که از سال 1382 تا 1393 پیش از تصدی پست ریاست جمهوری نخست‌وزیر بود، تاکید دارد که ترکیه باید 400 قانونگذار حزب عدالت و توسعه را به پارلمان 550 عضوی بفرستد تا بدین ترتیب بتواند قانون اساسی را به منظور تغییر سیستم سیاسی به سمت ریاست جمهوری تغییر دهد.

حزب دموکراتیک مردم ترکیه هفته گذشته به مقام‌های انتخاباتی از دست اردوغان شکایت کرد و وی را متهم کرد که بی‌طرفی ریاست جمهوری را نقض کرده و از قرآن به عنوان »ابزاری برای تبلیغات سیاسی» استفاده می‌کند؛ اعتراضی که راه به جایی نبرد.

اردوغان با رد این ادعاها می‌گوید: «من در رابطه با تمام احزاب بی‌طرفم، اما به لحاظ طبیعی یک حزب جای ویژه‌ای در قلب من دارد.»

هدی کایا، نامزد حزب دموکراتیک مردم می‌گوید: «یک رئیس‌جمهور باید برای تمام مردم باشد، نه اینکه پیام خود را خطاب به یک دین بیان کند و قرآن به دست بگیرد. او باید رفتاری مشابه با همه داشته باشد، نه اینکه با زبان تبعیض‌آمیز تنفر را تشویق کند.»

حزب دموکراتیک مردم ترکیه با ارائه دستور کاری سکولار متعهد شده است تا دروس مذهبی اجباری را حذف کرده و سازمان امور مذهبی را ملغی اعلام کند. پیروزی در این انتخابات برای حزب عدالت و توسعه اهمیت ویژه‌ای دارد و به دنبال آن است تا 38 تا 45 درصد از آراء را از آن خود کند. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب اپوزیسیون مردم جمهوری‌خواه می‌گوید که اردوغان همان ابزارهای سیاسی‌ای را استفاده می‌کند که روزگاری کنان اورن، رئیس‌جمهوری سابق ترکیه به آنها متوسل می‌شد. ژنرال اورن که در پشت کودتای نظامی 1360 بود، پس از آن کودتای خونین قدرت را بدست گرفت.

کنان اورن که فرزند یک روحانی بود، غالبا در سخنانش در جمع مردم آیه‌هایی از قرآن می‌خواند و برای حفاظت کشورش از چپگرایی افراطی، محافظه‌کاری را ترویج می‌کرد.»