اشتباه راهبردی شورای امنیت و روسیه

علی موحد

عربستان ششم فروردین، مردم یمن را آماج حملات گسترده هوایی و توپخانه‌ای قرار داد که هزاران قربانی و آواره بر جای گذاشته است. عربستان درحالی به کشتار مردم یمن اصرار دارد که به اذعان جهانیان تاکنون در رسیدن به اهداف خود، به‌ویژه فروپاشی انسجام مردم و ارتش با انصارالله ناکام مانده و انزجار جهانی از عربستان نیز هر روز در حال افزایش است و این برای آل‌سعود شکستی سنگین است. عربستان و معدود متحدان غربی و عربی آن درحالی همچون رژیم صهیونیستی منفور جهانیان شده‌اند که حادثه مهمی در تحولات یمن مشاهده می‌شود و آن، اقدام سازمان ملل در صدور قطعنامه علیه یمن و البته رفتار روسیه در قبال آن است!

شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه 2216 را درباره یمن ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد تصویب کرد. این قطعنامه نام دو فرد از جمله عبدالملک الحوثی از رهبران جنبش انصارالله را در فهرست سیاه قرار داده است و خواستار تحریم تسلیحاتی یمن و به‌ویژه جنبش مردمی انصارالله شده است.

قطعنامه شورای امنیت از کشورهای عضو می‌خواهد تا کشتی‌های در حال حرکت به‌سمت یمن را بازرسی کنند. این قطعنامه که شورای همکاری خلیج‌فارس آن را به شورای امنیت پیشنهاد داده بود، همچنین تحریم‌هایی را علیه فرزند ارشد علی‌عبدالله صالح، رئیس‌جمهور سابق یمن درنظر گرفته و او را ممنوع‌السفر کرده است. «محمد البخیتی» یکی از اعضای ارشد شورای سیاسی جنبش انصارالله در واکنش به تصویب قطعنامه ضدحوثی شورای امنیت در چهارچوب طرح شورای همکاری خلیج‌فارس، اعلام کرد که اگرچه این قطعنامه «ظالمانه» است، اما مردم یمن را به عقب‌نشینی و شکستن اراده آنها وادار نمی‌کند. «محمد البخیتی» عضو شورای سیاسی انصارالله افزود: ما به سلاح و تسلیحات از خارج نیازی نداریم، بنابراین تصمیمات بین‌المللی تأثیری روی ما نخواهد گذاشت.

جالب اینجاست که این قطعنامه بدون کوچک‌ترین اشاره به تجاوز آشکار عربستان و متحدانش به یمن، فقط از نیروهای مردمی و جنبش انصارالله خواسته است که به جنگ کنونی خاتمه دهند. درحالی‌که براساس حقوق بین‌الملل، اصل اساسی عدم توسل به زور علیه استقلال و تمامیت دولت‌های دیگر است، مگر اینکه مورد هجوم نظامی دولت دیگری قرار بگیرد و یک دولت فقط در مقام دفاع مشروع حق دارد که به دفاع از خویش بپردازد. تجاوز عربستان به یمن به درخواست و دعوت یک رئیس‌جمهور مستعفی انجام گرفته است، فردی که با حرکت انقلابی و مردمی یمنی‌ها از قدرت کناره رفته و در شرایطی که هیچ مسئولیتی نداشته، از مقامات ریاض درخواست کمک نظامی کرده است.

همچنین، در وضعیتی که رسانه‌‌های جهان و حتی خبرگزاری‌های آمریکا به موضوع حمله عربستان به بیمارستان‌ها، اردوگاه‌های آوارگان جنگی و مدارس تصریح داشته‌اند، این قطعنامه خواستار توقف بمباران عربستان و کشتار مردم بی‌دفاع یمن ازسوی این کشور نشده است. درحالی‌که جنگنده‌های سعودی تنها در بمباران اردوگاه آوارگان یمنی شمار زیادی از غیرنظامیان را که بیشتر آنان زنان و کودکان آواره بودند، کشتند. بسیاری از ناظران سیاسی تأکید دارند این قطعنامه میخی دیگر بر تابوت سازمان مللی است که برای صلح جهانی ایجاد شده است، اما هرگز به وظیفه خود عمل نکرده و صرفاً مجری جنگ‌افروزی‌ها و غارتگری نظام سلطه بوده است.

اشتباه روسیه

آنچه در این ماجرا تعجب‌برانگیز است،‌ موضع خنثی روسیه است. روسیه به این قطعنامه رأی ممتنع داد؛ درحالی‌که می‌توانست با رأی مخالف خود مانع تصویب آن شود. نکته قابل توجه آنکه روس‌ها خود پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در قالب مساعی جمیله به شورای امنیت ارائه داده بودند که براساس آن از طرف‌های درگیر خواسته شده بود، در چهارچوب حمایت از حقوق بشر، بمباران هوایی فوراً متوقف شود تا به‌این‌ترتیب بتوان اتباع خارجی را از یمن خارج کرد و کمک‌های انسانی به افراد نیازمند رساند. اما درنهایت با عقب‌نشینی کامل از پیش‌نویس پیشنهادی خود، به قطعنامه کشورهای عربی پیوست!

این اتفاق زمانی عجیب‌تر می‌شود که به سخنان متناقض «ویتالی چورکین» نماینده روسیه در سازمان ملل در جلسه رأی‌گیری شورای امنیت و بیانیه وزارت خارجه روسیه نگاهی داشته باشیم. نماینده روسیه گفته بود: روسیه به این علت به قطعنامه رأی ممتنع داده که این قطعنامه پیشنهادهای مسکو را درنظر نگرفته است. این قطعنامه آسیب‌هایی را که از عملیات نظامی به ملت یمن می‌رسد، درنظر نگرفته است. وی افزود: ما از تلاش‌های سازمان ملل برای از سرگیری گفت‌وگوها در یمن حمایت می‌کنیم.

در بیانیه وزارت خارجه روسیه نیز آمده است: مسکو از قطعنامه شورای امنیت درباره یمن حمایت نکرد، زیرا هدف این قطعنامه، برقراری آتش‌بس در یمن و از سرگیری مذاکرات بین طرف‌های مناقشه در آن کشور نیست. این اقدام روسیه درحالی صورت گرفته که نهادهای حقوق بشری رسماً اعلام کرده‌اند تجاوزات عربستان نقض قوانین جنگی و اقدام علیه بشریت است. ازسوی دیگر در بسیاری از کشورهای اسلامی و غیراسلامی، ملت‌ها با برگزاری تظاهرات اعتراض به حمایت از مردم یمن پرداخته‌اند.

بسیاری از ناظران سیاسی و نظامی جهان تأکید دارند، عربستان باوجود داشتن برخورداری از تسلیحات پیشرفته و کشتارهای گسترده‌ای که صورت می‌دهد، در نهایت بازنده جنگ خواهد بود، همان‌طورکه صهیونیست‌ها در جنگ غزه با شکست مواجه شدند.

شکست عربستان در یمن برابر با شکست ارتجاع عربی و معدود متحد غربی ریاض خواهد بود و البته پیروزی آن نیز در جنگ دستاوردی برای آنان نخواهد داشت، زیرا جهانیان ریاض و متحدانش را جنایتکار جنگی می‌دانند و خواستار محاکمه سران آنها خواهند شد.

اکنون آل‌سعود نزد افکار عمومی همانند رژیم صهیونیستی است که به کشتار مردم بی‌دفاع غزه پرداخت و حامیان آن نیز مانند حامیان رژیم صهیونیستی باید در مجامع جهانی محاکمه شوند.

با توجه به این حقایق می‌توان گفت، اقدام روسیه در ندادن رأی منفی به قطعنامه ضدیمنی در شورای امنیت با هر توجیهی که صورت گرفته باشد، یک اشتباه راهبردی بوده است، زیرا از یک‌سو نشان‌دهنده عقب‌نشینی روسیه در برابر آمریکاست و چالشی جهانی برای مسکو ایجاد خواهد کرد که از آن جمله؛ گستاخ‌تر شدن غرب در موضوع اوکراین و تشدید تهدید امنیت ملی مسکو است و ازسوی دیگر افکار عمومی، روسیه را همسان با کشورهای غربی و عربی حامی عربستان قرار می‌دهد که به‌جای حمایت از حق و مردم یمن در کنار ظالم و قاتل بشریت قرار گرفته که مسلماً برای روسیه وجهه جهانی مناسبی به‌همراه نخواهد داشت.

با توجه به این شرایط، روسیه برای خروج از این وضعیت باید به حمایت آشکار از مردم یمن پرداخته و با ارسال کمک‌های بشردوستانه و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های خود برای مقابله با تجاوزات آمریکا و عربستان به مردم بی‌دفاع یمن به جبران اشتباه خود بپردازد تا از گرفتارشدن در دامی که غرب برای آن گسترانیده، یعنی تخریب چهره مردمی روسیه، رهایی یابد.