دبه‌های غربی

33 روز مانده به مهلت دستیابی ایران و 1+5 به توافق جامع هسته ای، زمزمه‌ها درباره به نتیجه نرسیدن مذاکرات بیشتر شده، ولی این بار نه از ایران یا امریکا؛ این سفرای کشورهای اروپایی هستند که می‌گویند امکان رسیدن به توافق تا دهم تیرماه 1394 اندک است.

به گزارش «جوان»، شورای آتلانتیک در شهر واشنگتن امریکا سه شنبه شب شاهد پنلی با حضور سفرای سه کشور اروپایی طرف مذاکره با ایران بود. پیتر وست ماکوت سفیر انگلیس، پیتر ویتیگ سفیر آلمان و جرارد آرود سفیر فرانسه در امریکا، هر سه در این نشست با زبان‌های مختلف گفتندکه ایران و 1+5 تا 30 ماه ژوئن 2015 (10 تیر ماه 94 ) به توافق دست پیدا نخواهند کرد. وست‌ماکوت سفیر انگلیس در این نشست گفت هنوز توافقی با ایران به دست نیامده و «اگر ما نتوانیم به یک توافق درست برسیم، توافقی در کار نخواهد بود.» جرارد آرود سفیر فرانسه نیز در این نشست گفت: « امکان این زیاد است که ما قبل از ماه ژوئن یا حتی بعد از آن به توافق نرسیم»؛ موضوعی که سفیر آلمان تلویحاً آن را تأیید کرد و گفت که دو مسئله کلیدی در مذاکرات جاری در حال بررسی است: « زمانبندی کاهش تحریم‌های ایران و جزئیات راستی آزمایی و مکانیسم‌های نظارت.» به گفته پیتر ویتیگ، تحریم‌ها وقتی برداشته خواهند شد که آژانس تأیید کند ایران گام‌های لازم را برداشته است، به همین خاطر، به گفته او، بهترین زمان برداشته شدن تحریم‌ها حداقل تا پایان سال 2015 (دی‌ماه 94) است.

نکته مهمی که سفرای اروپایی در نشست واشنگتن تأکید کردند این بود که اگر حتی دیپلماسی شکست هم بخورد و توافقی به دست نیاید، تحریم‌های بین‌المللی به بالاترین سطح خود رسیده‌اند و نمی‌توان از این بیشتر ایران را تحریم کرد. سفیر انگلیس در واشنگتن گفت: « احساس من این است که ما احتمالاً خیلی از سرپایینی افتادن تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران دور نیستیم ولی اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد، بستگی دارد که چه اتفاقی (در مذاکرات) بیفتد.» وست ماکوت گفت: «چه مذاکرات‌کنندگان اروپایی ناتوان باشند و چه اقدامات کنگره باعث شکست مذاکرات شود، جامعه بین‌المللی به سختی تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال خواهد کرد.» این موضوع را سفیر آلمان با صراحت بیشتر بیان کرد: « اگر دیپلماسی شکست بخورد، رژیم تحریم‌های ایران ممکن است از هم گسسته شود»؛ موضوعی که به گفته سفیر آلمان باعث خواهد شد ایران غنی‌سازی 20 درصدی را که طبق توافق ژنو متوقف کرده بود از سر بگیرد.

سفیر انگلیس نیز که در این باره با همتای آلمانی خود هم‌نظر بود تأکید کرد که اگر مذاکرات به‌دلیل کارشکنی طرف غربی به نتیجه نرسد، وضعیت برای تحریم‌ها بدتر خواهد شد: « اگر ما (اروپا) از مذاکرات کنار بکشیم یا اینکه کنگره امریکا از اجرای توافق جلوگیری کند، صادقانه بگویم جامعه بین‌المللی برای اینکه ضامن تحریم‌های بیشتر علیه ایران را بکشد، کاملاً بی‌میل خواهد بود.» پیتر وست ماکوت با اشاره به کشورهایی مانند چین، ترکیه و هند که همین حالا از ایران نفت می‌خرند، گفت: « من شک دارم، ما بیشتر شاهد فرسایش تحریم‌ها خواهیم بود، مگر اینکه توافق به دلایلی روشن و آشکار و غیر قابل انکار به خاطر ایران شکست بخورد.» پیتر ویتیگ سفیر آلمان نیز این دیدگاه را تأیید کرد: «ما نباید بیش از این درباره رژیم تحریم‌های بین‌المللی توهم داشته باشیم.»

بحث‌ها پیچیده‌تر و جدی‌تر می‌شود

از دیروز که دور جدیدی از مذاکرات ایران با 1+5 شروع شده، زمزمه‌هایی هم از احتمال تمدید دوباره مذاکرات شروع شده است. خبرگزاری فرانسه از قول یک مقام ایرانی گزارش کرد که گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با گروه 1+5 ممکن است فراتر از 30 ژوئن ادامه یابد. عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران هم در بدو ورود به فرودگاه وین در گفت و گو با خبرگزاری صدا‌و‌سیما، از جدی‌تر و پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای خبر داده است: «هرچه به مراحل آخر مذاکرات نزدیک‌تر می‌شویم، بحث‌ها جدی‌تر، پیچیده‌تر و جزئی‌تر می‌شود.» ریچارد نفیو عضو سابق تیم مذاکره کننده امریکا معتقد است بزرگ‌ترین چالش بالقوه این است که آیا بازرسان بین‌المللی به پایگاه‌های نظامی ایران دسترسی خواهند داشت یا نه.

او گفته دولت اوباما هیچ توافقنامه‌ای را بدون شفافیت کامل نمی‌پذیرد چون چنین توافقی در امریکا و پایتخت‌های اروپایی قابل پذیرش نخواهد بود: «این مسئله از نقطه نظر واشنگتن قابل مصالحه نیست.» نفیو می‌گوید: ایرانیان هم نسبت به این مسئله به شدت حساس هستند چون دسترسی به پایگاه‌ها به معنای سرکشی نزدیک بازرسان به امکانات دفاعی ایران در زمانی است که مقامات امریکا به طور علنی می‌گویند این حق را برای خود محفوظ می‌دارند که در صورت لزوم به منظور توقف برنامه هسته‌ای ایران این کشور را بمباران کنند.

این در حالی است که یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به فرانسه رفته روز سه‌شنبه در تازه‌ترین موضع‌گیری خود می‌گوید: «بر اساس مفاد پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای که تهران تعهد کرده است، در صورت انعقاد توافقنامه بین‌المللی تا پایان ژوئن درباره برنامه هسته‌ای ایران به اجرا می‌گذارد، بازرسی از سایت‌ها و مراکز مشکوک ایران امکانپذیر است.» به گزارش خبرگزاری فرانسه، آمانو افزود: «در حال حاضر ایران پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای را اجرا نمی‌کند اما زمانی که این اتفاق بیفتد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همان تدابیری را که در مورد دیگر کشورها اجرا می‌کند درباره ایران نیز به اجرا خواهد گذاشت.» آمانو در عین حال تصریح کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بازرسی‌های خود، جنبه حساس برخی مراکز را مد‌نظر قرار خواهد داد.»