جنگ مخفی آمریکا در قاره سیاه

معصومه زارع

گروه‌بین‌المللی: تمرکز شدید آمریکا بر شمال آفریقا در سال 2008 با تشکیل مرکز فرماندهی ارتش آمریکا در آفریقا موسوم به «آفریکام»(AFRICOM) شکل گرفت. دولتمردان کاخ سفید خوب می‌دانند اگر به طور جدی با تروریسم در نقاط مختلف این قاره مقابله کنند، باید بلافاصله گسترش نظامی خود را در این قاره محدود و سپس نظامیان خود را از آفریقا خارج سازند. لذا به راه‌انداختن جنجال مبارزه با تروریسم در آفریقا کماکان وسیله‌ای است که آمریکا برای گسترش نظامیگری و توسعه هژمونی دیکتاتور مآبانه خود در آفریقا استفاده می‌کند.

نخبگان سیاست خارجی آمریکا، یعنی شرکت‌های چند ملیتی، پنتاگون، تولیدکننده‌های تسلیحات و پیمانکاران مزدور به دنبال نفت، طلا و الماس هستند. آنها می‌خواهند کشاورزی آفریقا را با محصولات متنوع آمریکایی که حاصل مهندسی ژنتیک است، گره بزنند و حق انحصاری استفاده از این محصولات را در اختیار خود قرار دهند. آنها مانع از این می‌شوند که کشور‌های آفریقایی با استفاده از دارایی‌ها و منابع شخصی خود، بخواهند برای خود زیرساخت‌های آموزشی و بهداشتی ایجاد کنند.

همچنین به آنها اجازه نمی‌دهند به مواد غذایی، یارانه اختصاص دهند، در جامعه اشتغال ایجاد کنند و به اقتصاد داخلی سالم دست یافته و آن را رونق بخشند. آنها می‌خواهند کشور‌های این قاره همواره درگیر جنگ‌های داخلی باشند، زیرا وجود چنین جنگ‌هایی به سود تجارت آنهاست. اگر کشوری همچنان روی پای خود ایستاده و یک «دولت شکست‌خورده»(Failed State) نباشد، تلاش می‌کنند آن را به یکی دیگر از کشور‌های شکست‌خورده تبدیل کنند.

از پایان جنگ سرد در سال 1989، آمریکا، حمایت‌ها، کمک‌ها، آموزش‌ها و نیز زمینه انتقال تسلیحات نظامی را به حداقل 50 کشور از 53 کشور در این قاره فراهم کرده و باعث به راه افتادن تقریبا 14 جنگ در این قاره شده‌است. هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات، در تعیین سیاست‌های خود در قبال آفریقا، تلاش می‌کنند مردم این قاره را مسلح کرده و آنها را همواره در حال گرسنگی، بیماری، فقر و جنگ نگاه دارند. در هر 9 کشوری که اکنون درگیر منازعات نظامی هستند، تسلیحات و آموزش‌های نظامی ایالات متحده به چشم می‌خورد.

خوی نظامی‌گری

جنگ آمریکا از سومالی گرفته تا تجزیه سودان و عواقب جنگ داخلی در سودان جنوبی و جنگ علیه شبه‎نظامیان در نیجریه، نیجر، مالی، کامرون و چاد، همه و همه نشان می‌دهد نظامیگری آمریکا در قاره سیاه تمام‌شدنی نیست. منافع آمریکا اقتضا می‌کند در کشورهای گوناگون این قاره پیوسته درگیری و خونریزی باشد. در همین رابطه ژنرال استیون هامر، معاون فرمانده عملیات نظامی در مرکز فرماندهی آمریکا در آفریقا به نشریه میلیتری تایمز (Military Times) می‌گوید هزاران نیروی آمریکایی ممکن است طی سال‌های آینده به عنوان بخشی از طرح این کشور موسوم به تجدید سازمان جهانی، در قاره آفریقا مستقر شوند.

اوباما رئیس‌جمهور آمریکا نیز در نامه‌ای رسمی به جان بونر رئیس مجلس نمایندگان این کشور به مجموعه‌ای از عملیات نظامی آمریکا در سال 2014 اشاره کرده که فراتر از آن چیزی است که در رسانه‌های آمریکایی گزارش می‌شود و عموما به اخبار افغانستان، درگیری سوریه ـ عراق و گزارش‌های گاه و بیگاه درباره حملات موشکی هواپیماهای بدون سرنشین محدود هستند.

نامه کاخ سفید به کنگره نشان می‌دهد آمریکا به عنوان بخشی از عملیات نظامی خود علیه‌القاعده و شبه نظامیان و گروه‌های مرتبط، نیروهای مجهز رزمی را به مناطق مختلف از جمله مناطق حوزه اقیانوس آرام، اروپا و آفریقا اعزام کرده است. بر اساس نامه اوباما به کنگره، حدود 200 نیروی نظامی آمریکایی در نیجر حضور دارند و در حال حمایت برای گردآوری اطلاعات و تسهیل مبادله اطلاعاتی با نیروهای فرانسوی هستند که اجرای عملیات در منطقه ساحل را با دیگر شرکای آنها در منطقه به عهده دارند.

همچنین نیروهای نظامی آمریکا در چاد به منظور «فعالیت‌های همکاری امنیتی» حضور دارند.سومالی یکی از اهداف اصلی عملیات نظامی آمریکا از جمله حملات هواپیماهای بدون سرنشین است. دولت اوباما نیروهای نظامی آمریکا را در چند کشور مرکز و شرق آفریقا در سال 2011 به بهانه تلاش برای دستگیر کردن جوزف کانی و دیگر مقامات ارتش مقاومت لرد، (گروه شبه نظامی فعال در اوگاندا، سودان جنوبی، جمهوری آفریقای مرکزی و جمهوری دموکراتیک کنگو) مستقر کرد. جدیدترین تحرکات نیروهای آفریکام آمریکا اعزام سه هزار نفر به لیبریا برای ایجاد تاسیسات پزشکی و مراقبت‌های درمانی برای درمان بیمارانی است که از شیوع بیماری ابولا رنج می‌برند.

میدان نبرد فردا

پایگاه اینترنتی تروث اوت (Truth Out) نیز در گزارشی به نظامی‌گری آمریکا در آفریقا پرداخته و نوشته است افسران آمریکایی پشت درهای بسته از آفریقا به عنوان میدان نبرد فردا یاد می‌کنند. این پایگاه اینترنتی که کتاب جدید نیک تورس را خلاصه کرده است با اشاره به افزایش عملیات پنتاگون در آفریقا می‌گوید این عملیات تاثیر مخربی روی این قاره، کشورهای قاره سیاه و مردم آن منطقه دارد.

به گفته تورس، پنتاگون از بحث درباره اردوگاه‌ها و مقرهای خود در آفریقا خودداری می‌کند و ادعا می‌کند تنها در یک نقطه از آفریقا کمپ دارد و آن، کمپ لمونیر در کشور کوچک جیبوتی است. آنها دوست ندارند در مورد عملیات نظامی صحبت کنند. آنها تنها اطلاعات جزئی درباره بخش کوچکی از تمرینات آموزشی خود ارائه کرده‎اند. آنها مکان‎هایی را که در آن پرسنل مستقر شده‎اند یا حتی تعداد کشورهای درگیر را لو نمی‏دهند. در حقیقت، با وجود نتایج نامساعد از زمان لشکرکشی ارتش آمریکا به آفریقا پس از یازده سپتامبر 2001، ایالات متحده توافقی را امضا کرده که برای حفظ نیروهای این کشور در این قاره تا اواسط قرن جاری طراحی شده است.

مایکل پین نیز در مقاله‌ای در نیشن آو چنج (Nation of Change) می‌نویسد بسیاری از کشورهای جهان از نظامی‌گری آمریکا به ستوه آمده و بر شمار کشورهایی که به این دلیل از واشنگتن روی برمی‌گردانند، افزوده می‌شود. این روند در آمریکای لاتین بیش از مناطق دیگر مشاهده می‌شود و کشورهای این منطقه به حضور نظامی آمریکا در منطقه خود اعتراض و تاسیس پایگاه‌های آمریکایی را منع می‌کنند.

به گفته وی، برخی کشورهای آمریکای لاتین حتی برنامه مبادله دانشجو با آمریکا و دیگر برنامه‌های در عرصه انسانی را هم برای به حداقل رساندن سطح روابط با واشنگتن متوقف می‌کنند. اعتراض‌ها علیه حضور نظامی آمریکا در کشورهای مختلف حتی کشورهای اروپایی به امری معمول تبدیل شده است و چنین واکنش‌هایی در کشورهایی همچون ایتالیا، انگلیس، چک و اوکراین هزاران نفر را به خیابان‌ها کشانده است.

این کارشناس آمریکایی در مقاله خود به تعطیلی طولانی‌مدت سفارتخانه‌های آمریکا در لیبی و یمن اشاره کرده و می‌نویسد: انتظار می‌رود در چند کشور دیگر جهان سفارتخانه‌های آمریکا تعطیل شود. اوباما راه بوش را ادامه می‌دهد و مانند وی به شیوه‌های نظامی برای پیشبرد اهداف آمریکا در سطح جهانی بویژه خاورمیانه متوسل می‌شود و این مساله سبب خشم و بیزاری بسیاری از مردم جهان از آمریکا و سیاست‌های این کشور شده است.

روزنامه اتریشی «استاندارد» (Standard) نیز در مطلبی به جنگ مخفی و طولانی‌مدت آمریکا در شمال آفریقا پرداخت و از تلاش ارتش آمریکا برای این که تا حد امکان فعالیت‌های نظامی خود را در این منطقه مخفی نگه دارد، خبر داد. به نوشته این روزنامه اتریشی، پس از مداخله نظامی فرانسه در مالی و جریان گروگانگیری در الجزایر، بار دیگر شمال آفریقا را به تیتر اصلی نشریات دنیا تبدیل کرد.

این روزها بسیار درباره تقویت عملیات بین‌المللی علیه افراد مسلح در مالی سخن به میان می‌آید. روزنامه «نیویورک تایمز» نیز گزارش داد آمریکا در نظر دارد یک پایگاه هواپیماهای بدون سرنشین در نیجر یا بورکینا فاسو تاسیس کند تا از آنجا بتواند عملیات‌های جاسوسی در شمال آفریقا را رهبری کند. نویسنده در بخش دیگری از این مطلب با تاکید بر این که فعالیت‌های آمریکا در شمال آفریقا مساله مخفی نیست، اما تلاش شده است از توجهات عمومی مخفی نگه داشته شود، نوشت: اکثرا از سهم اندک نیروهای متخصص آمریکایی که با هواپیماهای غیرنظامی، عملیات‌های نظارتی در این منطقه را هدایت می‌کردند سخن گفته شده است. تازه اکنون (و بعد از عملیات نظامی فرانسه در مالی) عملیات جاسوسی و نظامی آمریکا در شمال آفریقا آشکار می‌شود.

نویسنده در ادامه از تصمیمات آمریکا برای جایگزینی هواپیماهای بدون سرنشین به جای جنگنده‌ها در پایگاه‌های هوایی خود در شمال آفریقا خبر داده و تصریح کرده است آمریکا در نظر دارد پایگاه‌های هواپیماهای بدون سرنشینی را در موریتانی، اوگاندا، اتیوپی، کنیا و جیبوتی راه‌اندازی کند و در حال حاضر مذاکراتی در این راستا با جنوب سودان هم در حال انجام است. معروف‌ترین و بزرگ‌ترین پایگاه‌های آمریکا در شمال آفریقا، پایگاه لمونیر در جیبوتی است که ایالات متحده عملیات هواپیماهای بدون سرنشین خود علیه شبه نظامیان الشباب در سومالی و گروه‌های القاعده را از این پایگاه نظامی در شاخ آفریقا آغاز می‌کند. این عملیات تنها برای جمع‌آوری اطلاعات شکل نمی‌گیرد، بلکه هواپیماهای بدون سرنشینی که از پایگاه لمونیر پرواز می‌کنند مسلح بوده و عملیات هدفمندی را علیه به اصطلاح تروریست‌ها اجرا می‌کنند.

پایگاه موقت و دائمی

استاندارد (Standard) در بخش دیگری از مطلب خود به تلاش آمریکا برای تبدیل پایگاه‌های هوایی موقت به پایگاه‌های دائمی در شمال آفریقا در طول دهه اخیر اشاره کرده و نوشت: محوطه پایگاه لمونیر آمریکا در جیبوتی مرتب در حال گسترش است و نظامیان آمریکایی حاضر در این پایگاه افزایش می‌یابند.

در حال حاضر در روز حدود 16 پرواز هواپیماهای بدون سرنشین در مسیر سومالی یا یمن پرواز کرده و فرود می‌آیند. این پروازها توسط حدود 300 نیروی متخصص ارتش آمریکا هدایت شده و جمعا حدود 3200 سرباز آمریکایی در این پایگاه نظامی مشغول فعالیت هستند. آمریکا در نظر دارد در سال‌های آینده این پایگاه هوایی را گسترش دهد.

پایگاه اینترنتی تروث اوت (Truth Out) در پایان مقاله خود که به قلم نیک تورس است می‌نویسد سه سال پیش آینده آفریقا روشن بود و مردم امیدوار به داشتن یک زندگی بهتر بودند، اما هم اکنون پروژه آمریکایی در آفریقا و سیاست‌های رئیس‌جمهوری که پدرش حتی آفریقایی است، این رویا را خراب کرده است. در دوران ریاست جمهوری اوباما، تلاش‌های آمریکایی در قاره سیاه بیش از پیش به سوی نظامیگری سوق پیدا کرد و سربازان بیشتری به این قاره اعزام شده، پایگاه‌های بیشتری ایجاد شده و بر عملیات پنتاگون در قاره سیاه افزوده شد.

نیک تورس پیش‌بینی آینده قاره آفریقا را دشوار توصیف می‌کند و می‌نویسد با توجه به تجارب گذشته می‌توان حدس زد با گسترش عملیات آمریکا بی‌ثباتی و ناامنی در قاره سیاه بیشتر شده و این قاره بزودی به میدان نبرد فردا تبدیل شود.