شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه 2231، به توافق هستهای ایران و 1+5 و لغو تحریم های جهانی علیه تهران، مهر تأیید زد. این قطعنامه در حالی دیروز (دوشنبه) رأی موافق هر 15 عضو شورای امنیت را کسب کرد که ساعاتی پیش از آن؛ کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم طی نشستی به پذیرش رسمی توافق هستهای در وین رأی مثبت دادند. شورای امنیت سازمان ملل شامل 12 بند مقدماتی و 30 بند اجرایی است که به عنوان ضمانتی معتبر برای اجرای حقوق و تکالیف کشورهای ذینفع در توافق هستهای، نگارش شده بود.
اهمیت صدور قطعنامه 2231 تنها در برچیدن رفع تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خلاصه نمیشود و از منظر صاحبنظران این قطعنامه، رخدادی بی سابقه در تاریخ شورای امنیت سازمان ملل نیز محسوب میشود، زیرا برای نخستین بار کشوری که با رأی شورای امنیت تحت بند 41 فصل هفت منشور سازمان ملل قرار گرفته، با قطعنامه همان شورا از دایره شمول این فصل خارج میشود. فصل هفت منشور ذیل بند 41 سازمان ملل به کشورهای عضو شورای امنیت اجازه میدهد «در صورت بروز نگرانیهای جدی در مورد فعالیت یک کشور علیه مردمش یا علیه صلح جهانی و تمامیت ارضی کشورهای دیگر» با آن کشور از طریق اعمال تحریم حمل و نقل، مبادله پول، واردات و صادرات کالا و برقراری روابط دیپلماتیک برخورد و در نهایت اگر باز هم نگرانیها برقرار بود، امکان حمله نظامی به آن کشور را فراهم کنند.
درگیر شدن ایران با تحریمهای ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل متحد، به دنبال شدت گرفتن اختلافها بر سر پرونده هستهای رخ داد. اما ایران نخستین کشوری است که بدون رویارویی نظامی از دایره شمول فصل هفت منشور خارج شده است. پیش از این کره شمالی 1955، لیبی 1973، آنگولا 1991، یوگسلاوی 1992، سومالی 1993، رواندا 1994، افغانستان، تیمور شرقی، کنگو، سیرالئون 1999، عراق 1990، 1995، 2002، هائیتی 2004 و ایران 2006 مشمول فصل هفتم منشور سازمان ملل شدند. حال آنکه این کشورها سوای ایران با مداخله نظامی، روبهرو شده و متحمل صدمات و لطمات زیادی گردیدند و تنها موردی که از طریق فرآیند گفتوگوهای دیپلماتیک به مناقشه پایان داد، ایران است. خروج بدون جنگ پرونده برنامه هستهای از شورای امنیت و فهرست تحریمهای سازمان ملل، رخدادی بی سابقه در تاریخ روابط بینالملل است که رهاورد سالها مذاکرات نفسگیر میان ایران و 6 قدرت بزرگ جهانی بوده است.
قطعنامه جدید شورای امنیت که با رأی مثبت 15 عضو دائم و غیردائم به تصویب رسید، ضمن تأیید متن «برجام» 6 قطعنامه قبلی شورای امنیت علیه برنامه هستهای ایران را لغو میکند. در نشست دیروز (دوشنبه) شورای امنیت، علاوه بر اعضای این شورا، نماینده آلمان به عنوان عضو 1+5 و همچنین غلامعلی خوشرو، سفیر ایران در سازمان ملل حضور داشتند. اعضای دائم شورای امنیت (انگلیس، فرانسه، امریکا، روسیه و چین) و اعضای غیردائم آن (آنگولا، اسپانیا، چاد، شیلی، اردن، لیتوانی، مالزی، نیوزیلند، نیجریه و ونزوئلا) هستند.
نماینده ایران در سازمان ملل: قطعنامه تحولی مهم در رویه شورای امنیت است
نماینده ایران در سازمان ملل با استقبال از قطعنامه جدید شورای امنیت گفت: «قطعنامه شورای امنیت نشانه خوبی از مسالمتآمیز بودن فعالیتهای ایران است. غلامعلی خوشرو همچنین در بخشی از سخنرانی خود افزود: «قطعنامه 2231 گویای تحولی مهم و چرخشی بنیادی در روند بررسی برنامه صلحآمیز هستهای ایران توسط این شورا طی 10 سال گذشته است. برنامه جامع عمل مشترک (برجام) نتیجه تلاشهایی گسترده و جمعی طی نزدیک به دو سال اخیر است که هدف آن فرصت دادن به دیپلماسی و توقف توسل به فشار، تهدید و اعمال زور بود. این رهیافت جدید که اساساً با رویه شورای امنیت در گذشته متفاوت است، به همه ما کمک کرد تا بهترین راه حل ممکن را انتخاب کنیم، به یک بحران غیر لازم خاتمه دهیم و دستاوردهای مهمی برای کلیه طرفهای دخیل و تمامی جامعه بینالمللی کسب کنیم.»
نماینده آمریکا در سازمان ملل: قطعنامه 90 روز دیگر اجرایی میشود
نماینده امریکا در سازمان ملل بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت در سخنانی با اشاره به اهمیت این قطعنامه برخی از ادعاهای امریکا علیه ایران را تکرار کرد. «سامانتا پاور» با اشاره به اینکه «در پی این توافق در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران محدودیتهایی ایجاد میشود»، گفت: «فعالیتهای بالستیکی و موشکی ایران نیز در پی این توافق تحت نظارت سختی قرار خواهند گرفت.» او با بیان اینکه «90 روز دیگر مصوبه شورای امنیت اجرایی میشود»، افزود: «تحریمها علیه ایران زمانی لغو میشود که ایران اقدامات لازم را انجام دهد.» این دیپلمات امریکایی به فشرده بودن مذاکرات ایران و گروه 1+5 اشاره کرد و افزود: «فاصله نظرات زیاد بود و هریک از طرفها میتوانستند میز مذاکره را ترک کنند ولی این گفتوگوها ادامه پیدا کرد و ما تلاش داشتیم که به صورت مسالمتآمیز این موضوع حل شود و از کانال دیپلماتیک به اهداف خود برسیم.»
وی در بخش دیگری از صحبتهایش به طرح ادعاهای دروغین امریکا در مورد ایران پرداخت و گفت: «توافق هستهای نگرانی ما را در مورد حقوق بشر در ایران و نقش این کشور در ناامنی در منطقه کم نمیکند و امریکا برای تحکیم روابط خود با متحدان و شریکان خود سرمایهگذاری میکند.» پاور مدعی شد: «توافق هستهای عصبانیت ما را از اینکه در حال حاضر 4 شهروند امریکایی در زندانهای ایران هستند حل نمیکند و ما از ایران میخواهیم هرچه زودتر این موضوع را حل کند.»
پاور با بیان اینکه اعضای سازمان ملل میتوانند با وحدت صلح در جهان را گسترش دهند، گفت: «ما میتوانیم همین وحدتی را که در زمینه بحث هستهای ایران داشتیم در رابطه با حل جنگها و منازعاتی که در سوریه و عراق و سایر کشورها رخ میدهد نیز داشته باشیم.»
نماینده انگلیس: قطعنامه مهر تأییدی بر «برجام» است
نماینده انگلیس در سازمان ملل با اشاره به تصویب قطعنامه لغو تحریمهای شورای امنیت علیه ایران و تأیید «برجام» با استقبال از آن گفت که «این قدم بزرگ تاریخی در شورای امنیت است و اوج مذاکراتی است که بیش از 10 سال به طول انجامید.» متیو ریکرافت در سخنانی در نشست شورای امنیت سازمان ملل که به اتفاق آرا قطعنامه ارائه شده از سوی کشورهای گروه 1+5 را تصویب کرد، گفت: «این قطعنامه مهر تأییدی به برجام شد و باعث میشود روابط گسترده خود با ایران را محک بیشتری بزنیم. وی افزود که ایران قدرتی در منطقه است که میتواند پس از این قدرتی باشد که مسئولیت واقعی خود را افزایش دهد.»
بیانیه بان کی مون در حمایت از قطعنامه
بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل هم با صدور بیانیه ای ضمن استقبال از قطعنامه لغو تحریم های ایران در شورای امنیت این سازمان حمایت همه جانبه این نهاد بین المللی از اجرای کامل مفاد قطعنامه مذکور را اعلام کرد.
ظریف: امیدواریم به قول تغییرات بنیادین متعهد بمانند
محمدجواد ظریف در واکنش به قطعنامه جدید شورای امنیت در صفحه ی توییتر خود نوشت: «ایران در طول 35 سال گذشته هرگز با رفتاری منصفانه از سوی شورای امنیت مواجه نشده است.»
وی افزود: «امیدواریم که شاهد تغییر بنیادینی که در قطعنامه امروز، قول آن داده شده، باشیم.»
استقبال اوباما از قطعنامه
ساعاتی پس از تصویب قطعنامه 2231، رئیس جمهوری امریکا از این قطعنامه استقبال کرد. اوباما ابراز امیدواری کرد، تصویب این قطعنامه این پیام را ابلاغ کند که اکثریت کشورها به این موضوع پی بردهاند که دیپلماسی قویترین رویکرد برای حصول اطمینان از صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران است.
توافق وین مورد تأیید اتحادیه اروپا
همزمان با تصویب قطعنامه شورای امنیت، وزیران خارجه اتحادیه اروپا هم دیروز (دوشنبه) در نشستی در بروکسل متن توافق جامع هستهای میان ایران و کشورهای گروه 1+5 را مورد تأیید قرار دادند. خبرگزاری رویترز ضمن انتشار این خبر، این اقدام اتحادیه اروپا را نخستین گام برای لغو تحریمهای اقتصادی اتحادیه اروپا ارزیابی کرد و نوشت: «با این اقدام، اعضای اتحادیه اروپا درباره اجرای مواد این توافق از جمله برداشتن تحریمها متعهد میشوند.»