- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
آیت وکیلیان‌ملکی/ روزنامه‌نگار
سفر دوره‌ای وزیر امور خارجه به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشته است. یکی از نکات قابل توجه درباره سفر ظریف این است که این سفر بی‌ارتباط به حصول توافق هسته‌ای ایران و غرب نیست و به نظر می‌رسد که وزیر امور خارجه ایران با هدف ارایه گزارشی از نتایج مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 و همچنین توافق حاصل شده به سه کشور عربی که به نوعی دوست ایران در منطقه محسوب می‌شوند سفر می‌کند تا همگرایی بیشتری بین ایران و کشورهای منطقه ایجاد شود. یک کارشناس مسائل منطقه‌ای اعلام کرده که دولت روحانی پس از عمل به وعده نخست خود در حوزه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل یعنی حل و فصل موضوع هسته‌ای به دنبال فراهم کردن زمینه‌ای برای تحقق دومین وعده خود یعنی توسعه روابط با کشورهای منطقه با ایجاد همگرایی بیشتر است.
حسن هانی‌زاده درباره اهمیت سفر منطقه‌ای محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه به سه کشور عرب منطقه یعنی کویت، قطر و عراق به فرارو گفته که: سفر منطقه‌ای آقای ظریف، به سه کشور عرب منطقه پس از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 انجام می‌گیرد و به نوعی این نخستین سفر خارجی وزیر خارجه پس از حصول نتیجه در پایان گفت‌وگوهای پیچیده و فشرده هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 است. وی می‌افزاید: این سفر بی‌ارتباط به حصول این توافق نیست و به نظر می‌رسد که وزیر امور خارجه با هدف ارایه گزارشی از نتایج مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 و همچنین توافق حاصل شده به این سه کشور به نوعی دوست ایران در منطقه محسوب می‌شوند سفر می‌کند تا همگرایی بیشتری بین ایران و کشورهای منطقه ایجاد شود.
نکته قابل اتکا درباره سفر وزیر امور خارجه این است که، رژیم آل سعود در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 و در پی نگرانی از تبعات توافق احتمالی هسته‌ای ایران با قدرت‌های بزرگ جهانی و اینکه این توافق می‌تواند ظرفیت منطقه‌ای ایران را توسعه دهد، یک جبهه ضد توافق را به همراه رژیم صهیونیستی ایجاد کرده و دنبال یارگیری از میان کشورهای منطقه‌ای بود. هرچند در نهایت این جبهه نتوانست به اهداف خود دست پیدا کند و مانع از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 نشود، اما این جبهه همچنان می‌تواند تهدیدی علیه این توافق به حساب آید، از این رو ضروری است که ایران با دیپلماسی فعال و تعامل با کشورهای منطقه‌ای که عربستان تلاش داشت آنها را به اردوگاه خود علیه جمهوری اسلامی بکشاند، این جبهه را برای همیشه ناکارآمد کند. بنابراین سفر آقای دکتر ظریف به این کشورها در این بازه زمانی بسیار مهم است و می‌تواند نتایج قابل توجه را به دنبال داشته باشد چرا که انتقال واقعیت‌های مذاکرات هسته‌ای به همگرایی بیشتر ایران و کشورهای منطقه کمک می‌کند. تحلیلگران سیاسی درباره انتخاب دو کشور قطر و کویت به عنوان مقصد سفر وزیر خارجه اذعان کرده‌اند که، قطر و کویت دو کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس هستند که برخلاف کشورهایی همچون عربستان و امارات در این شورا، همواره موضع متعادل‌تری نسبت به برنامه هسته‌ای ایران و اساسا سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند.
این کارشناسان مسائل منطقه‌ای همچنین در ادامه بیان می‌کنند که با این حال مقامات این دو کشور هم پیش از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 طی دیداری با باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا در کمپ دیوید، نسبت به تبعات توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 ابراز نگرانی کرده بودند و خواستار دریافت امتیازها و حمایت‌های بیشتر آمریکا شده بودند. این در حالی است که توافق هسته‌ای برعکس عقیده مطرح شده می‌تواند به گسترش صلح و ثبات و امنیت در منطقه کمک کند و فضای بهتری برای تعامل و همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد کند. مسئله محوری که می‌توان در این دور از سفر ظریف به شکلی متفاوت به آن پرداخت این است که نگرانی‌هایی که در طول مذاکرات نسبت به هر نوع توافق هسته‌ای در منطقه و شورای همکاری خلیج فارس مطرح شده بود برخاسته از تاثیرات رسانه‌ای و سیاسی لابی صهیونیست‌ها بود و در واقع اسرائیل با تشکیل جبهه عبری ـ عربی تلاش داشت که مذاکرات را به بن‌بست بکشاند.
یک کارشناس مسائل منطقه‌ای در این مورد این تحلیل را ارائه داده که با درایت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای جبهه عبری ـ عربی نتوانست به اهداف خود دست پیدا کند، برخلاف تمام برنامه‌ریزی‌ها و دسیسه‌ها این توافق حاصل شد. این بسیار به جا و به موقع بود که پس از این توافق جمهوری اسلامی ایران در فضایی آرام و بدور از هیجان و احساسات نسبت به کشورهای منطقه به ویژه دو کشور قطر و کویت را به طور کامل در جریان مذاکرات هسته‌ای قرار دهد و به نگرانی‌های ساختگی و غیر واقعی پایان دهد.
این کارشناس مسائل منطقه‌ای در ادامه با بیان اینکه یکی دیگر از اهداف سفر ظریف به کشورهای عرب منطقه، فراهم کردن زمینه تحقق وعده دوم دولت روحانی در سیاست خارجی است گفت: از جمله اهداف و سیاست‌هایی که دولت یازدهم از ابتدای پیروزی آقای دکتر روحانی در انتخابات 24 خردادماه سال 1392 تبیین شده بود، حل مسئله هسته‌ای به عنوان اولویت نخست و در ادامه ایجاد همگرایی بیشتر منطقه‌ای و بهبود روابط و مناسبات ایران با کشورهای منطقه بود.
پس از توافق هسته‌ای و عمل به وعده نخست، به نظر می‌رسد که دولت یازدهم، عزم خود را جزم کرده است تا به وعده‌های دیگر خود از جمله بهبود روابط و مناسبات ایران با کشورهای منطقه جامه عمل بپوشاند و از رهگذر بهبود روابط، گام‌های عملی برای پایان دادن به بحران‌های منطقه‌ای بردارد. با توجه به اینکه منطقه خاورمیانه بیش از هر زمان دیگر به یک منطقه پرآشوب تبدیل شده است ضروری است که قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای به ویژه جمهوری اسلامی ایران با استفاده از قدرت و نفوذ نسبت به بازگشت صلح و ثبات در منطقه اقدام کنند که به نظر می‌رسد با درک این واقعیت آقای دکتر ظریف نخستین سفر خارجی خود پس از توافق را برای عزیمت به کشورها منطقه تنظیم کرده است تا با کاهش اختلافات و شکاف‌های باقی مانده از گذشته جمهوری اسلامی ایران، بتواند در آینده نزدیک به ایفای نقش سازنده خود در منطقه بپردازد.
