گروه سیاسی: زمانی که بسیاری منتظر آن بودند فرارسید و دیروزشورای امنیت سازمان ملل نیز مهر تاییدی بر توافق هستهای چند روز اخیر زد. دیروز متن توافق هستهای که پیش از این به امضای کشورهای 1+5 و ایران رسیده بود در شورای امنیت با 15 رای موافق به تصویب رسید. به این ترتیب شش قطعنامه قبلی شورای امنیت علیه برنامه هستهای ایران لغو میشود.
بر اساس این قطعنامه، توافق هستهای اخیر میان ایران و گروه کشورهای ۱+۵ تایید شده و تحریمهایی که در چارچوب قطعنامههای قبلی سازمان ملل علیه ایران اعمال شده است، لغو خواهد شد.
در این قطعنامه آمده است که چنانچه یکی از کشورهای طرف توافق تخلفی را گزارش کند و این تخلف توسط کمیته پیشبینی شده در توافق تایید شود، تداوم لغو قطعنامههای پیشین باید در شورای امنیت به رای گذاشته شود. جلسه دیروز شورای امنیت برای رایگیری در ارتباط با پیشنویس قطعنامه تایید توافق هستهای ایران و گروه 1+5 و لغو تحریمهای ایران در نیویورک و با حضور اعضای دائم شورای امنیت (انگلیس، فرانسه، آمریکا، روسیه، چین) و اعضای غیردائم آن (آنگولا، اسپانیا، چاد، شیلی، اردن، لیتوانی، مالزی، نیوزیلند، نیجریه و ونزوئلا) برگزارشد و غلامعلی خوشرو نماینده ایران در سازمان ملل هم در این رای گیری حضور داشت.
آنچه که به طور قطعی در باره این قطعنامه میتوان بیان کرد این است که قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، برخلاف 6 قطعنامه سابق، قطعنامهای به نفع ایران و در راستای لغو قطعنامههای سابق است. صدور این قطعنامه نه تنها از این حیث که مقدمه لغو تحریمها را کلید زده است مهم و ضروری به شمار میآید بلکه به خاطر این موضوع که این قطعنامه موضع مخالفین توافق در کنگره آمریکا را هم تحت فشار قرار میدهد از اهمیت ویژهای برخوردار است.
پیروزی دیپلماسی
این در حالی است که پس از تصویب این قطعنامه غلامعلی خوشرو نماینده ایران در سازمان ملل گفت: " قطعنامه شورای امنیت نشانه خوبی از مسالمتآمیز بودن فعالیتهای ایران است. "وی همچنین در بخشی از سخنان خود تاکید کرد: " اگر چه این توافق بر موضوع هستهای متمرکز است، اما جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که توافق مذکور اثرات مثبتی برای منطقه ما و تمامی جامعه بینالمللی داشته باشدواین توافق را که بر مبنای احترام متقابل و تفاهم حاصل شد، باید دستاورد مهمی برای دیپلماسی و برتری آن بر رویههای مبتنی بر فشار و زور که طی 37 سال گذشته هیچ ثمری نداشتند، بهشمار آورد."وی همچنین گفت: ایران به عنوان کشوری با فرهنگ و تمدنی غنی، همواره در برابر طوفانهای هزاران ساله ایستادگی کرده و پیوسته مصمم به حفظ استقلال و هویت خود بوده است. ایران همچنان استوار و سربلند ایستاده و این موقعیت ممتاز را از عهدشکنی و ستمگری به دست نیاورده است. اگر ما در مذاکرات جدی و تسلیمناپذیر بودیم برای آن بود که تنها تعهدی را بپذیریم که در عمل قادر به انجام آن باشیم. ایران به تعهدی که پذیرفته پایبند است و طرفهای مذاکراتی ما نیز باید به تعهداتی که پذیرفتهاند پایبند باقی بمانند. "
وی اضافه کرد: " تنها از طریق پایبندی به تعهدات و حسن نیت و درستی رفتار میتوانیم شاهد پیروزی دیپلماسی بر جنگ و تشنج باشیم. در این زمینه سند برجام مبانی محکمی برای تعاملات گستردهتر و موثرتر دیپلماتیک فراهم آورده است. "
90 روز دیگر مصوبه شورای امنیت اجرایی میشود
این در حالی است که سامانتا پاور نماینده آمریکا در سازمان ملل نیزبا بیان این که 90 روز دیگر مصوبه شورای امنیت اجرایی میشود، افزود: " تحریمها علیه ایران زمانی لغو میشود که ایران اقدامات لازم را انجام دهد. "
وی با بیان این که شورای امنیت باید قدمهای لازم را برای اجرای مصوبات خود بردارد خاطرنشان کرد: "این شورا یکی از سختگیرانهترین تحریمها علیه ایران را در ارتباط با فعالیتهای هستهایاش اعمال کرد. "
پاور ادعا کرد: "در سال 2010 سوزان رایس، نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل در همین جا با اشاره به تخطی ایران از وظایف خود گفت آمریکا برای تعامل دیپلماتیک و خلاق با ایران آماده است اگر راهی در این زمینه باز شود. "
او ادامه داد: "اگر ایران به وعدههای خود عمل نکند بلافاصله تحریمها به سرجای خود باز میگردند. همچنین اگر هر یک از اعضای کمیته احساس کنند ایران تخطی در این زمینه انجام داده است میتواند از شورا در خواست کند تا تحریمها را مجددا اعمال کنند". پاور با بیان این که اعضای سازمان ملل میتوانند با وحدت صلح در جهان را گسترش دهند، گفت: " ما میتوانیم همین وحدتی را که در زمینه بحث هستهای ایران داشتیم در رابطه با حل جنگها و منازعاتی که در سوریه و عراق و سایر کشورها رخ میدهد نیز داشته باشیم. "
این دیپلمات آمریکایی به فشرده بودن مذاکرات ایران و گروه 1+5 اشاره کرد و افزود: "فاصله بین نظرات زیاد بود و هریک از طرفها میتوانستند میز مذاکره را ترک کنند ولی این گفتوگوها ادامه پیدا کرد و ما تلاش داشتیم که به صورت مسالمتآمیز این موضوع حل شود و از کانال دیپلماتیک به اهداف خود برسیم. "
البته باید گفت که نماینده آمریکا در سازمان ملل ادعاهای قبلی آمریکا مربوط به بحث حقوق بشر در ایران و همین طور زندانی بودن چند آمریکایی در ایران به اتهامهای مختلف را هم تکرار کرد.
نماینده روسیه: ایران از حق هستهای خود برخوردار میشود
نماینده روسیه در شورای امنیت هم گفت: "روسیه از توافق حاصل شده حمایت میکند و ما امیدواریم کشورها از شرایط بهوجود آمده بهره ببرند". یتالی چورکین، نماینده روسیه پس از سخنرانی نمایندههای چین، آمریکا و فرانسه در شورای امنیت با بیان اینکه«توافق صورت گرفته گزینهای است که براساس احترام و همکاری متقابل انجام شده است» تاکید کرد: "اساس این توافق براساس یک پروسه تدریجی شکل گرفته و روسیه از آن حمایت میکند؛ چرا که ایران از حق هستهای خود جهت توسعه برنامههای صلح آمیز هستهایاش برخوردار میشود. " نماینده روسیه در شورای امنیت با تاکید بر اینکه «این توافقنامه میتواند صلح را برای جهان و به ویژه خاورمیانه به ارمغان بیاورد» گفت: "ما از ایران و تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس میخواهیم تا در زمینه مقابله با حرکات تهدیدآمیز در منطقه اقدام کنند و همچنین شرایط مناسبی را برای مبارزه با افراط گرایی و ایجاد منطقهای عاری از سلاح کشتار جمعی فراهم کنند. "
وی همچنین تاکید کرد: "با توجه به توافق ایجاد شده امروز بهترین شرایط برای مقابله با تروریسم و بحرانهای منطقه فراهم شده است و باید از آن به نحو احسن استفاده شود. "
قدم تاریخی بزرگ
نماینده انگلیس در سازمان ملل هم با اشاره به تصویب قطعنامه لغو تحریمهای شورای امنیت علیه ایران و تایید "برجام" با استقبال از آن گفت که این قدم بزرگ تاریخی در شورای امنیت است و اوج مذاکراتی است که بیش از 10 سال به طول انجامید.
به گزارش ایسنا متیو ریکرافت در سخنانی در نشست شورای امنیت سازمان ملل که به اتفاق آرا قطعنامه ارایه شده از سوی کشورهای گروه 1+5 را تصویب کرد گفت: "این قطعنامه مهر تاییدی به برجام شد و باعث میشود روابط گسترده خود با ایران را محک بیشتری بزنیم. "
وی افزود که ایران قدرتی در منطقه است که میتواند پس از این قدرتی که میتواند مسئولیت واقعی خود را افزایش دهدرا به نمایش دهد.
موگرینی: توافق هستهای تحریمها را لغو میکند
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پیامی که از سوی نماینده اتحادیه اروپا قرائت شد گفت: "توافق وین تضمین لازم را میدهد که برنامه هستهای ایران صلحآمیز است و تحریمها را نیز لغو میکند این دستاورد مهم نیز ثابت میکند دیپلماسی صبورانه چقدر مهم است. "
او ادامه داد: " اتحادیه اروپا به طور موثر در مذاکرات عمل کرد و توانست نقش خوبی در جهت تسهیل روند مذاکرات میانجیگری و رسیدن به روندی که در نهایت به قطعنامه 2231 منجر شد ایفا کند. "
موگرینی گفت: "همه میخواستند توافق خوب داشته باشند نه یک توافق شتابزده از این رو بارها مذاکرات مورد تمدید قرار گرفت و هیچ کشوری نمیتواند به این خوبی این وظیفه و نقش را ایفا کند به نحوی که همه بتوانند به یک هدف مشترک دست یابند. "
تصویب قطعنامه شورای امنیت ملی در حالی مطرح میشود که پیش از این، در نشست دیروز اتحادیه اروپا توافق هستهای با ایران مطرح و مورد توافق قرار گرفته شده بود وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیش از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، حمایت خود را از توافق هستهای ایران و شش قدرت جهان، اعلام کردو توافق هستهای را به تایید رساند. وزرای خارجه اتحادیه اروپا بعد از اعلام نتیجه رایگیری شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با توافق هستهای ایران، متن نهایی جلسه خود را تنظیم کردند.
قطعنامه دیروز در تاریخ شورای امنیت بیسابقه بود
این در حالی است که قبل از تصویب قطعنامه شورای امنیت عباس عراقچی و ارشد تیم مذاکرهکننده کشورمان در گفتگو با اخبار نیمروزی درباره مذاکرات هستهای عنوان داشت: " قطعنامهای که دیروز تصویب شد، در تاریخ شورای امنیت بیسابقه است که مشتمل بر 12 بند مقدماتی، 30بند اجرایی که جمعبندی مذاکرات وین هم به آن ضمیمه شده است. "
وی با اشاره به ویژگیهای قطعنامه ادامه داد: " برخلاف 6 قطعنامه قبلی در این قطعنامه جمهوری اسلامی ایران ذیل فصل 7 منشور ملل متحد نیست در صورتی که در 6 قطعنامه قبلی ذیل فصل 7 منشور ملل متحد بود. "
عضو ارشد تیم مذاکرهکننده کشورمان تاکید کرد: "در قطعنامه جدید جمهوری اسلامی ایران به هیچ عنوان در ذیل فصل 7 منشور ملل متحد نیست و تنها در چند پاراگراف مشخص که موارد الزامآور آمده این موضوع ذکر شده است. "
عراقچی با اشاره به دیگر ویژگی این قطعنامه ادامه داد: "دیگر شورای امنیت، برنامه هستهای ایران را به عنوان یک تهدید نمیشناسد و تحریمها در قالب یک نقشه راه لغو خواهد شد و با یک قطعنامه مواجه خواهیم بود و دیگر در این پروسه شورای امنیت دخالتی نخواهد داشت، مگر در صورتی که نقض توافق رخ دهد. "
عضو ارشد تیم مذاکره کننده گفت: "برنامه جامع اقدام مشترک در این پروسه ضمیمه میشود و شورای امنیت برنامه غنیسازی جمهوری اسلامی ایران را تایید میکند که این مصوبه نیز در تاریخ شورای امنیت بیسابقه است."
وی تصریح کرد: " بر اساس این قطعنامه، همه 6 قطعنامه قبلی یکجا لغو میشود و ما در این پروسه تعلیق و لغو نداریم و بر اساس تاریخ اثرگذاری جمعبندی مذاکرات وین مراحل قانونی اجرایی خواهد شد. "
عراقچی عنوان داشت: " این قطعنامه دیگر هیچ رژیم تحریمی را به رسمیت نمیشناسد و هر کدام از تحریمها در یک دوره زمانی لغو خواهد شد و در بحث کالاهای دومنظوره که هم در صنعت نظامی و هم در صنعت هستهای به کار میرود، در قطعنامه جدید کانالی برای آن پیش بینی شده است. "
عضو ارشد تیم مذاکره کننده با اشاره به تحریمهای تسلیحاتی و سازوکار آن در قطعنامه یادآور شد: "در قطعنامه حاضر محدودیت تحریمهای تسلیحاتی را به 5 سال تبدیل میکند و اگر خریدی در این مسیر انجام شد، با شورای امنیت خواهد بود. "
وی اظهار داشت: "در آخرین قطعنامهای که صادر شده بود، فعالیت موشکی ایران کاملاً ممنوع بود و ضمناً دست را برای توسل به زور ضد جمهوری اسلامی ایران باز گذشته بود که در این قطعنامه از جمهوری اسلامی ایران خواسته میشود که فعالیت موشکی برای حمل کلاهک هستهای ممنوع است که ما چنین برنامهای نداریم و برنامه موشکی خود را ادامه میدهیم و علیرغم این ویژگی یک مرزبندی در این موضوع وجود دارد و البته نقض قطعنامه شورای امنیت به معنی نقض جمعبندی مذاکرات نیست. "
پاسخ ظریف به منتقدان قطعنامه
اما از سویی دیگر باید گفت که قطعنامه شورای امنیت در داخل آمریکا و همین طور در داخل ایران مخالفینی هم داشته است اما وزیر امورخارجه ایران با تاکید براینکه برای نخستینبار در تاریخ شورای امنیت، کشوری که به واسطه برنامه غنیسازی تحت فصل هفت بود، برنامه غنیسازیاش به رسمیت شناخته شد. درپاسخ به این مخالفان گفت: "اینکه برخی منتقدان بتوانند ایرادهایی در این توافق پیدا کنند، منتفی نیست، زیرا این یک مصالحه است و در هر مصالحهای بخشی به نفع یکطرف و بخش دیگر به نفع طرف مقابل است. " رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد: "در هرحال مهم این است که ما توانستهایم در مذاکرهای که یک طرف آن شش قدرت عمده جهان بودند و یکطرف آن جمهوری اسلامی ایران با اتکا به خدا و حمایت مردم ایستاده بود، از حقوق خود دفاع کنیم و برای نخستینبار در تاریخ شورای امنیت، کشوری که به واسطه برنامه غنیسازی تحت فصل هفت این شورا بود، برنامه غنیسازیاش به رسمیت شناخته شد و تحریمها علیه آن متوقف شد. " وزیر خارجه کشورمان به ایلنا گفت: "برای اینکه چنین دستاوردی داشته باشیم، ناگزیر بودیم مذاکره کنیم. مذاکره هم به این معنی است که شما امتیازی میدهید و امتیازی میگیرید. اگر دوستان بخواهند به نیمه خالی لیوان نگاه کنند، میتوانند نقاطی در آن پیدا کنند ولی اگر بخواهند به منافع ملی و شادی مردم نگاه کنند، آنگاه نیمه پر لیوان را میبینند. "
خشم کنگره از قطعنامه
اما علاوه بر برخی اندک از منتقدان داخلی کشورمان، کنگره آمریکا نیز از تصویب قطعنامه شورای امنیت عصبانی است و به این مطلب که چرا پیش از اعلام نظر آنها متن توافق به شورای امنیت رفته و به تصویب رسیده است اعتراض دارد و معتقد است این قطعنامه نمی تواند منافع آمریکا را در برداشته باشد.
نامه 14 نماینده مجلس به روحانی: بعد از تصویب قطعنامه هم حق تحفظ و شرط داریم
همزمان با قطعنامه شورای امنیت 14 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم نامهای به حجتالاسلام حسن روحانی رئیسجمهور و علی لاریجانی رئیس مجلس نوشتند.
این نمایندگان اظهار داشتهاند: قانون حفظ و صیانت از دستاوردهای هستهای که مفاد آن مورد تائید رئیس جمهور نیز هست و اخیراً به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و توسط رئیس محترم جمهور ابلاغ شده بر لزوم رعایت منافع و مصالح کشور و به ویژه رفع تحریمهای ظالمانه و لزوم ادامه تحقیق و توسعه علمی و فنی و حفظ اسرار نظامی تاکید ورزیده است.
این نمایندگان تصریح کردهاند: بدیهی است از آنجا که متن جمعبندی وین که به «برجام» موسوم شده و مبنای قطعنامه شورای امنیت است، هنوز در داخل کشور به تائید و تصویب نرسیده است، در صورت طی مراحل قانونی نیز حق هرگونه تحفظ و شرط درخصوص این قطعنامه برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ خواهد بود. غلامعلی حداد عادل، علیرضا زاکانی،احمد توکلی،علیرضا مرندی،غلامرضا مصباحی مقدم،حسینعلی شهریاری،محمد اسماعیل کوثری، علی اصغر زارعی، حسین نجابت، الیاس نادران، محمد دهقان، حجتالاسلام محمد آشتیانی، محمد حسین فرهنگی، سیدمسعود میرکاظمی اسامی 14نماینده امضاکننده این نامه هستند. از آنچه که از این نامه برمیآید باید گفت جلسه امروز ظریف با نمایندگان مجلس به خاطر برخی موارد مطروحه مهم است. اما باتمامی این احوال آنچه که در این بین اهمیت دارد لفظ این موضوع است که قطعنامه اخیر شورای امنیت مسیر لغو تحریمهای ایران و همین طور ادامه برنامههای صلح آمیز هستهای کشورمان را باز، گذاشته است و ازحالا باید با تحریمها خداحافظی کرد.