- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
مجوز فعالیت یک هفته‌ای بی‌بی‌سی فارسی در ایران برای تهیه گزارش در زمینه مذاکرات هسته‌ای مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است؛ رسانه‌ای که نمی‌توان از نقش بی‌بدیل آن در ایجاد فتنه‌انگیزی و خیانت در ایران چشم‌پوشی کرد و با تورق تاریخ می‌توان فهمید مشی و روش بی‌بی‌سی از سال 1320 تاکنون هیچ تغییری نکرده است.
1- تأسیس رادیو بی‌بی‌سی در آستانه اشغال ایران توسط متفقین در شهریور1320
در سال‌های منتهی به اشغال ایران در شهریور 1320 شوروی و انگلستان براساس رویه رقابت‌آمیز همیشگی خود در ایران به منظور پیگیری سیاست‌های تبلیغاتی خود در طول جنگ دوم جهانی به رسانه برتر روز یعنی رادیو روی آوردند و هر کدام به فاصله اندکی از همدیگر در برنامه‌های رادیویی برونمرزی خود بخش فارسی تاسیس کردند. ابتدا شوروی و به فاصله حدود یک سال انگلیس رادیویی به زبان فارسی راه‌اندازی کردند. آلمان هیتلری نیز برای بهره‌گیری از سلاح تبلیغات، رادیو برلین را پایه‌ریزی کرده بود تا افکار عمومی ایرانیان را به سود کشور متبوع خود سوق دهد. بنابراین در سال‌های پایانی عصر رضاشاه، رادیو مهم‌ترین رسانه تاثیرگذار در حیات سیاسی و اجتماعی ایران و جهان به شمار میرفت. این مساله درست مقطعی بود که تنها 2 سال از ورود رادیو به ایران سپری شده بود.
برنامه‌های گسترش رادیو که یک سال و اندی از عمر آن می‌گذشت با اشغال ایران با مشکل روبه‌رو شد. در این میان «دایره سانسور» نیز با فشار شوروی و انگلستان در اسفند ۱۳۲۰ با حضور نمایندگان این دو کشور، برای سانسور در رادیو و مطبوعات ایران و متحدین شکل گرفت.
بی‌بی‌سی فارسی که به رادیو لندن نیز معروف است، از قدیمی‌ترین بخش‌های این رسانه به زبانی غیرانگلیسی است که در دی 1319/ دسامبر 1940 با بودجه وزارت خارجه انگلیس آغاز به کار کرد.
با توجه به اهمیت راهبردی ایران و نقش تبلیغات در این بخش از جهان، عمدهترین ماموریتهای آن، این بود که ضمن خنثیسازی تبلیغات رادیو برلین، برنامه‌هایی در راستای سیاست‌های جنگی دولت بریتانیا و متفقین سازمان دهد و ذهن ایرانیان را آماده برکناری رضاشاه و اشغال ایران کند.
رادیو لندن با پخش مطالبی علیه رضاشاه زمینه اشغال ایران را فراهم می‌کرد و روس‌ها نیز با اعلامیه‌های فارسی که توسط هواپیماهای جنگنده روی شهرهای شمالی می‌ریختند، وی را مورد انتقاد قرار میدادند. در مجموع اهداف و محورهای برنامه‌های بخش فارسی رادیو بی‌بی‌سی را در ایام اشغال ایران در شهریور 1320 می‌توان به شرح زیر جمعبندی کرد:
- تلاش برای نشان دادن خود به‌عنوان رسانه بیطرف در رویدادهای داخلی ایران در حوزه‌های مختلف
- مشروعیت بخشیدن به اشغال ایران
- شکستن مقاومت ایرانیان در مقابل اشغالگران
- شکل‌دهی افکار عمومی ایرانیان در خصوص منافع متفقین و ایجاد نگاه مثبت نسبت به آنها
- نقش اطلاعاتی در تمام بحران‌ها و رویدادهای سیاسی ایران
- ایجاد اختلافات قومی و مذهبی در ایران
- تلاش برای جذب مخاطبان تحصیلکرده جامعه ایران بویژه جوانان.
رادیو بی‌بی‌سی با مهندسی افکار عمومی ایرانیان در شهریور ۱۳۲۰و با شایعهسازی و در هم‌آمیختن برخی واقعیت‌ها با ادعاهای غیرواقعی، موفق به شکل‌دهی یک واقعیت تاریخی یعنی پایان سلطنت رضاشاه شد.
به این ترتیب که این رادیو نقش عمده‌ای را در کنار سایر عوامل در تخریب چهره رضاشاه ایفا کرد تا حدی که آن شایعات به واقعیاتی تاریخی بدل شد و تا سال‌ها بر اذهان ایرانیان سنگینی کرد. بی‌بی‌سی توانست با شگردهای جنگ روانی و تبلیغاتی، مقاومت ایرانیان را در برابر قوای اشغالگر بشکند و ذهن آنان را آماده پذیرش اشغال کشورشان از سوی متفقین کند. غیر از رادیو لندن که مرتبا از رضاشاه انتقاد و افکار عمومی ایران را علیه او تحریک می‌کرد، رادیو دهلی و سایر رادیوهای اقماری انگلیس نیز با رادیو لندن همصدا شده و بستر مناسب و قابل پذیرشی برای برکناری و تبعید رضاشاه فراهم آوردند.
2- خیانت بی‌بی‌سی فارسی به مردم ایران در دوران پهلوی
همانطور که اشاره شد در جریان جنگ دوم جهانی، رضاشاه با چرخش به سمت آلمان، در مقابل متفقین قرار گرفت، لذا انگلستان تلاش کرد این مهره سوخته را کنار بگذارد. در این حین بی‌بی‌سی مسؤول اولیه آماده کردن شرایط برکناری رضا شاه و تحویل اوضاع سیاسی به جانشین او شد. در کنار این نقش مهم، بی‌بی‌سی نقش حامی محمدرضا را داشت، چرا که انگلیسی‌ها بقای او را در راستای سیاست‌های خود می‌دیدند. لذا این رسانه انگلیسی چشم خود را روی تمام اقدامات محمدرضا شاه جز در مقاطعی که انگلستان قصد امتیازگیری از ایران داشت، بسته بود؛ یعنی در شرایطی از پهلوی حمایت می‌کرد که بتواند منافع استعماری خود را در ایران پیش ببرد و بتواند از منابع غنی ایران بهره‌مند شود. به‌عنوان مثال این موضوع در شکل‌دهی به امارات عربی متحده و غائله‌سازی درباره جزایر سه‌گانه ایران دیده می‌شود.
3- نقش بی‌بی‌سی در کودتای 28 مرداد و غارت نفت ایران
در جریان ملی شدن نفت، انگلستان که بیشترین زیان را دیده بود تلاش کرد بار دیگر نفت ایران را در اختیار خود بگیرد. در سال 1330 در ابتدای ورود هریمن، نماینده آمریکا به ایران، انگلیس سعی داشت از طریق حزب توده در خیابان‌های تهران آشوب ایجاد کند. این آشوب در 23 تیر به وجود آمد که طی آن عده‌ای کشته و زخمی شدند. روز 24 تیر رادیو بی‌بی‌سی در تفسیر وقایع ایران گفت: «فاجعه روز یکشنبه نشان داد دکتر مصدق حاکم و مسلط بر اوضاع نیست و کمونیست‌ها در کمین هستند که ایران را ببلعند و اگر انگلستان پای خود را کنار بکشد کار ایران تمام خواهد شد». این تبلیغات سوء بر بستر زمینه سیاسی ایران تا زمان سقوط دولت ادامه داشت.
در این زمان بی‌بی‌سی 3 وظیفه مهم و سرنوشت‌ساز برعهده داشت:1- ارتباط میان کودتاچیان و شاه 2- ابلاغ پیام رمزی به شاه جهت جلب اعتماد او 3- حمایت از کودتاچیان و تضعیف جبهه مصدق با تبلیغات وسیع.
بر همین اساس در لندن ترتیبی دادند که برنامه اخبار بی‌بی‌سی که همیشه با عبارت «اکنون نیمه شب به وقت لندن است» آغاز می‌شد، با عبارت «اکنون دقیقاً نیمه شب است» آغاز شود. این علامت رمزی بود برای شاه که انگلیسی‌ها از او حمایت خواهند کرد. رادیوی بی‌بی‌سی فارسی در فاصله 25 تا 28 مرداد همچنان به پخش و انتشار «گفتنی‌های لازم» مشغول بود. بی‌بی‌سی فارسی در شب 28 مرداد در پایان برنامه‌ای که ضد مصدق پخش کرد بار دیگر همان شعر فردوسی را یاد کرد که در شب 25 شهریور 1320 آورده بود: چو فردا برآید بلند آفتاب/ من و گرز و میدان و افراسیاب
4- نقش بی‌بی‌سی در جدایی بحرین از ایران
در تابستان 1350 با فشار انگلستان، بحرین طی یک رفراندوم ساختگی و غیرقانونی از ایران جدا شد. بخش وسیعی از تبلیغات در این رابطه برعهده بی‌بی‌سی بود. این شبکه که یکی از عوامل شکل‌دهنده 28 مرداد بود، در جریان جدایی بحرین از ایران با خیانت به ملت ایران شاه را نیز فریب داد. این شبکه طی برنامه‌های خود درباره مطالبات ایران در خلیج‌فارس، علیه ایران و به سود اعراب (و در واقع به نفع منافع استعماری خود) وارد عمل شد. پخش برنامه‌های بی‌بی‌سی در این رویداد ننگین به صورت ویژه‌ای جریان داشت. طوری به صورت مستمر و مداوم در راستای آماده‌سازی زمینه‌های فکری ایرانیان برنامه‌سازی و تبلیغ می‌شد. بی‌بی‌سی فریب افکار عمومی در ایران را طوری با موفقیت انجام داد که بعد از این اقدام هیچ اعتراضی صورت نگرفت.
5- کارشکنی‌های بی‌بی‌سی در جریان انقلاب اسلامی
در جریان انقلاب اسلامی ایران، بنگاه سخن‌پراکنی بی‌بی‌سی با زیرکی خاصی همواره درصدد تضعیف مبانی انقلاب بود. این شبکه با به راه انداختن جنگ روانی علیه نیروهای انقلابی سعی می‌کرد از پیروزی انقلاب جلوگیری کرده و حکومت شاه را تداوم بخشد. بی‌بی‌سی با تفسیر وارونه رویدادها و انتشار اخبار دروغین تلاش می‌کرد بین نیروهای انقلابی اختلاف ایجاد کند، ارتش را علیه نیروهای انقلابی تحریک کند، با قدرتمند جلوه دادن رژیم پهلوی انقلابیون را از ادامه کار مایوس کند، تشکیل حکومت اسلامی را زیر سوال ببرد، حرکت تکاملی مردم را حرکت به سوی هرج و مرج جلوه دهد و با بی‌نتیجه جلوه دادن انقلاب، مردم را از شرکت در راهپیمایی بترساند.
بی‌بی‌سی در آستانه ورود امام خمینی(ره) دست به یک جنگ تمام‌عیار روانی علیه انقلاب زد. رادیو بی‌بی‌سی در دهم بهمن گفت هرج و مرج در ایران حاکم شده است. این شبکه با دگرگون کردن واقعیت، ایران را در آستانه یک جنگ داخلی نشان می‌داد و انقلابیون را از حضور در تظاهرات ضد رژیم باز می‌داشت. در جریان انقلاب اسلامی بی‌بی‌سی هرگز نتوانست ضدیت خود را با انقلاب اسلامی مخفی نگاه دارد. به همین جهت مصاحبه‌شوندگان آن اکثرا عناصر مخالف و ناخرسند از انقلاب بودند.
از شهریور 20 تا آغاز نهضت ملی شدن صنعت نفت، سیاست انگلیس بر آن بود تا دولت قوی در ایران روی کار نیاید. به همین دلیل در 11 سال، 19 کابینه طلوع و غروب کردند؛ همچنین دیکتاتوری متمرکز که موجب گسترش اعتراضات شده بود. در چنین فضایی که تهدید و ارعاب عوامل انگلیسی، مانع هرگونه اقدامی در راستای حفظ مصالح ملی می‌شد، تنها جریانی که توانست با برخورداری از پشتوانه مردمی، استبداد حاکم شده بر کشور توسط این گروهها را خنثی کند، گروه فداییان اسلام بود.
بی‌بی‌سی در این بخش نه از ماهیت هژیر سخنی به میان میآورد و نه از گروهی که این عنصر سد راه برگزاری انتخابات آزاد را از میان برداشت؛ در حالی که به گفته سنجابی با وجود چنین مجری قدرتمندی که مانع جدی شکل‌گیری مشارکت مردم در اداره امور جامعه بود، امکان راهیابی افراد غیروابسته به مجلس وجود نداشت. سیاست ضدمردمی انگلیس را به خوبی میتوانیم از نوع عملکرد افراد شاخص وابسته به این کشور دریابیم.
6- بی‌بی‌سی و تطهیر فرقه ضاله بهاییت
بنای بنگاه خبرپراکنی بی‌بی‌سی فارسی از همان ابتدا با به کارگیری افرادی از فرقه ضاله بهاییت گذاشته شد؛ موقر بالیوزی که یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های بهاییت در ایران بود، در ابتدا رادیو بی‌بی‌سی را بنا نهاد و افرادی همچون باقر معین، شاداب وجدی، لطفعلی خنجی و... را در بدنه اصلی بی‌بی‌سی فارسی به کار گماشت و بهروز آفاق (عنصر بهایی که نقش عمده‌ای در بهایی کردن کارکنان بی‌بی‌سی فارسی داشته است) اوایل سال 2011 بود که سایت بی‌بی‌سی فارسی را با همکاری اعضای این فرقه انگلیسی‌ساخته وارد فضای مجازی کرد و با آغاز به کار تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی به تلویزیون آمد تا برخی اعضای تیم بهایی مستقر در سایت بی‌بی‌سی فارسی به همراه عناصر جدید بهایی به تلویزیون بی‌بی‌سی نقل مکان کنند.
با راه‌اندازی شبکه تلوزیونی بی‌بی‌سی فارسی سنت تبلیغ فرقه ضاله بهاییت در این رسانه ادامه یافت. بی‌بی‌سی فارسی با اعزام خبرنگاران خود به سرزمین‌های اشغالی، سعی کرد با توسل به ترفندهای مختلف، چهره بهاییت را تطهیر کند.
7- اقدامات بی‌بی‌سی در فتنه 88
در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 نقش رسانه‌ای بی‌بی‌سی در ایران وارد مرحله جدیدی می‌شود، طوری که این رسانه استعماری سعی دارد از حوادث احتمالی انتخابات ریاست جمهوری سال 88 سوءاستفاده کند و برای رسیدن به هدف خود نیز اقداماتی را به شرح زیر در دستور کار خود قرار می‌دهد.
از سال 1385 بود که وزارت خارجه انگلیس پیشنهاد تاسیس تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی را مطرح کرد و در سال 1386 بود که این پیشنهاد از سوی بازوهای رسانه‌ای دربار سلطنتی پذیرفته شد. از همان سال 86 تمام تلاش‌ها برای هر چه زودتر روی آنتن بردن برنامه‌های بی‌بی‌سی فارسی آغاز شد و سرانجام 25 دی 1387 و چند روز بعد از 70 سالگی رادیو فارسی «بی بی‌سی»، برنامه‌های تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی روی آنتن رفت. تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی از همان ابتدا به انتخابات دور دهم ریاست‌جمهوری ایران که قرار بود در خرداد ماه 1388 برگزار شود پرداخت؛ موضوعی که شاید در آن زمان برای مخاطبان عام چندان غریب نمی‌نمود.
1-7: 24 ساعته شدن برنامه‌های بی‌بی‌سی در زمان انتخابات دهم ریاست‌جمهوری:
شبکه بی‌بی‌سی فارسی که چیزی حدود 6 ماه پیش از دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری پا به عرصه وجود گذاشته بود، تلاش بسیاری برای پوشش اخبار جهت‌دار انتخابات و نامزدها می‌کرد و درست 24 ساعت پیش از آغاز رای‌گیری برنامه‌های خود را شبانه‌روزی کرد.
2-7: تلاش بی‌بی‌سی در جهت تئوریزه کردن بحث تقلب:
شبکه متعلق به استعمار پیر که از ماه‌های قبل از انتخابات، خود را آماده بحران‌سازی کرده بود، پیشاپیش در اخبار و تحلیل‌های به اصطلاح کارشناسان سیاسی مسائل ایران، بحث تقلب را تئوریزه می‌کرد و قاطعانه بر آن پای می‌فشرد.
بی‌بی‌سی در چارچوب سناریوی خود، جمعه شب 22 خرداد در قالب برنامه‌های زنده، پروژه تقلب در انتخابات را با حضور فرخ نگهدار، رئیس گروهک فدائیان خلق و صادق صبا، تحلیلگر سیاسی کلید زد و پس از این به تناوب انتشار خبرهایی از ایران، ارتباط مستقیم و... کارشناسانی مانند جمشید برزگر، هاشم احمدزاده، احمد سلامتیان، سعید برزین، مسعود بهنود و... در استودیو و آدم‌هایی از احزاب و گروهک‌های داخل ایران هر لحظه به موازات اعلام آرای انتخابات ریاست‌جمهوری، بر حملات، تثبیت و تلقین تقلب در انتخابات افزود به طوری که نزدیک صبح و تا ظهر شنبه جملگی گزارش‌های این شبکه دستور حمله، اغتشاش و افزایش نارضایتی بود.
3-7: نقش بی‌بدیل بی‌بی‌سی در اغتشاشات:
پوشش وسیع اخبار اغتشاشات در چند نقطه معدود تهران در این شبکه و انتشار بلادرنگ اخبار فتنه‌گران و بیانیه‌های آنان از جمله خطوطی بود که در حوادث بعد از انتخابات توسط این شبکه خبری دنبال می‌شد و به خاطر پوشش همین اخبار بود که نمایندگان مجلس عوام انگلیس از دست‌اندرکاران این شبکه تقدیر و تشکر کردند.
8- وارونه‌نمایی بی‌بی‌سی در مذاکرات هسته‌ای
نقش بی‌بی‌سی در جریان مذاکرات اخیر هسته‌ای در وین نیز در امتداد نقش تاریخی این رسانه استعماری است. بررسی محورهای تبلیغاتی و اطلاع رسانی این رسانه معاند جمهوری اسلامی به روشنی نشان می‌دهد این رسانه مطابق آنچه دستور می‌گیرد در تلاش است به هر شکل ممکن از رسیدن جمهوری اسلامی ایران به اهدافش از مذاکرات هسته‌ای ممانعت کند. در این باره باید اشاره کرد که گزارش‌های تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی درباره وضعیت سایت نطنز، پیوستن وزیران خارجه قدرت‌های اروپایی به مذاکرات هسته‌ای وین و مکانیسم لغو تحریم‌ها علیه ایران مهم‌ترین سوژه‌های تبلیغی بنگاه رسانه‌ای دولت بریتانیا در زمینه هسته‌ای بوده‌است. موارد زیر در این باره بیشتر توضیح می‌دهد.
القای بی‌اعتمادی به ایران: در حالی که جمهوری اسلامی ایران از نظر حقوقی تمام موازین قانونی هسته‌ای را تاکنون اعمال کرده و فعالیت‌های هسته‌ای‌اش مطابق معاهده منع گسترش بوده است اما بی‌بی‌سی فارسی اصرار ویژه‌ای دارد که همچنان انجام این تعهدات را غیرقابل اتکا دانسته و ایران را غیرقابل اعتماد نشان دهد. بر این اساس، طرح این گزاره که «هرچند 3سایت فردو، نطنز و رآکتور تحقیقاتی اراک هیچ‌کدام معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را نقض نکرده و آمریکا هم این را قبول کرده اما اعتماد کافی به آینده فعالیت‌های هسته‌ای ایران ایجاد نشده است» در همین راستا ارزیابی می‌شود.
تکرار کلیدواژه «جنگ سرد» و تاکید بر «آینده‌ای نامطمئن»: در این باره همواره تاکید می‌شود تهدیدهای جنگ سرد تمام نشده است و برنامه هسته‌ای ایران چالش بزرگی برای امنیت جهان و شاید بزرگ‌ترین چالش باشد. در ادامه این گزاره البته تاکید می‌شود که در مقایسه با خطراتی که ایران هسته‌ای در «دهه‌های بعد» خواهد داشت حمله به ایران بدترین گزینه نیست! در اینجا اتاق فکرها هم البته به کمک رسانه می‌آیند، آنجا که به نقل از «جوزف سیرینسیونه رئیس بنیاد امنیت جهانی پلاشر موضوع هسته‌ای ایران تا حد یک رقیب جنگ سرد برای آمریکا، بزرگنمایی می‌شود.
فراوانی به کارگیری واژه «پنهانکاری» در مورد ایران: در حالی که ایران در طول مذاکرات تماماً در راستای شفاف‌سازی حرکت کرده و در عین حال با تمام توان در پی احقاق حقوق مسلم بوده است، فراوانی به کارگیری واژه پنهانکاری از سوی بی‌بی‌سی فارسی خباثت دیگری است که این رسانه معاند مامور انجام آن است. بی‌بی‌سی فارسی با بهره‌گیری از بدیهیاتی چون سیستم‌های حفاظتی سایت‌های هسته‌ای کشورمان اینگونه القا می‌کند که «تاسیسات غنی‌سازی نطنز نوعی کابوس برای غرب است چون تاسیساتی بسیار حفاظت شده در چندین حصار امنیتی بوده که مجاور «خاکریزی طولانی» ایجاد شده است تا این تاسیسات را از چشم‌ها پنهان کند»!
بازی مکرر با مفهوم «امنیت جهانی»: پیوستن وزیران خارجه قدرت‌های اروپایی به مذاکرات هسته‌ای ایران در وین نیز بهانه‌ای برای طرح مفاهیم و گزاره‌های تبلیغی علیه کشورمان از سوی این رسانه غربی فراهم کرده است. بی‌بی‌سی در این مدت به دفعات اینگونه القا کرده که مهم‌ترین مساله در موضوع هسته‌ای ایران، مساله امنیت جهانی و تهدید سلاح اتمی است و به همین دلیل است که کشورهای بزرگ در سطح وزرای خارجه به مذاکرات پیوسته‌اند.
تاکید بر واژه «تصمیم سیاسی» درباره ایران: بی‌بی‌سی فارسی طی روزهای اخیر بارها حل «مسائل باقیمانده» را منوط به «تصمیم سیاسی» ایران عنوان کرده، در حالی که تقریبا بر آگاهان سیاسی عرصه مذاکرات روشن است که بیش از هر چیز سردرگمی و اختلاف‌نظر تروئیکای اروپایی و آمریکاست که ترمز اصلی روند مذاکرات شده است.
بر این اساس به نظر می‌رسد بی‌بی‌سی فارسی تاکنون نقش خود را در وارونه‌نمایی حقایق مذاکرات بخوبی ایفا کرده و بیشترین تاثیر را در مقصرنمایی ایران داشته است، موضوعی که این روزها در دستور کار اصلی اتاق فکرهای غربی علیه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
