با وجودی که از ماه‌ها پیش منتقدان خواستار آن بودند تا زمانی که ابعاد ادعایی نظامی برنامه هسته‌ای ایران – پی‌ام‌دی - از سوی آژانس خاتمه نیافته باشد روند اجرای برجام از سوی ایران آغاز نشود این خواسته از سوی دولت مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفت تا آن جا که آمانو رئیس آژانس اعلام کرد پی‌ام‌دی مختومه نخواهد شد و نمی‌توان تضمینی برای صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای ایران ارائه کرد!
منتقدان از ماه‌ها قبل بر این نکته تاکید داشتند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل ماهیت وابسته آن و نیز طرف غربی غیرقابل اعتماد هستند و نباید فرایند اجرای برجام از سوی ایران پیش از انجام تعهدات طرف غربی و نیز خاتمه یافتن موضوع پی‌ام‌دی آغاز شود این پیشنهادات دلسوزانه از سوی دولت مورد اعتنا قرار نگرفت تا آن جا که آمانو رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به صراحت از خاتمه نیافتن پی‌ام‌دی سخن گفت و تاکید کرد گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید!
لازم به یادآوری است که در نامه رهبر معظم انقلاب خطاب به رئیس‌جمهور درباره الزامات اجرای برجام نیز آغاز برخی اقدامات از سوی ایران منوط به پایان پرونده پی‌ام‌دی اعلام شده بود.
در بخشی از این نامه مهم می‌خوانیم: اقدامات مربوط به آنچه در دو بند بعدی آمده است، تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس، پایان پرونده موضوعات حال و گذشته (PMD) را اعلام نماید.
- اقدام در مورد نوسازی کارخانه اراک با حفظ هویت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقد شده باشد.
- معامله اورانیوم غنی‌‌شده موجود در برابر کیک زرد با دولت خارجی در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد مطمئن در این‌‌باره همراه با تضمین کافی منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور، باید بتدریج و در دفعات متعدد باشد.
با توجه به نکته‌ای که ذکر آن رفت سوال این جا است در حالی که آژانس از انجام تعهدات خود شانه خالی کرده و از سوی دیگر چنان چه در ادامه خواهد آمد وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده است با اجرای برجام نیز بخش زیادی از تحریم‌ها با بهانه‌های دیگر باقی خواهند ماند چرا دولت ذوق‌زده و پیش از اجرای تعهدات از سوی طرف غربی برچیدن سانتریفیوژها و انجام تعهدات از سوی ایران را آغاز کرده است؟!
در این راستا باید منتظر ماند و دید که آیا دولتمردان و مسئولان هسته‌ای کشورمان در مقابل این تخطی و عهد‌شکنی طرف مقابل واکنش مناسبی نشان خواهند داد یا نه! نمی‌توان صلح‌آمیز بودن برنامه ایران را تایید کرد
با وجود آغاز اجرای تعهدات ایران بر مبنای برجام آمانو رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر در اظهارنظری دو پهلو غیرقابل اعتماد بودن غرب و نهادهای بین‌المللی تحت سیطره آمریکا را نشان داده و اعلام کرد: نمی‌توان صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تایید کرد.
«یوکیا آمانو» رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جمع خبرنگاران در وین گفت: گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید.
آمانو افزود: گزارشی که هفته آینده منتشر خواهد شد به نتیجه قطعی درباره موضوع فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران نخواهد رسید.
وی در ادامه گفت: آن چه که امروز می‌شود در باره آن سخن گفت این است که درباره صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران نمی‌توان با بله یا خیر اظهار نظر کرد!
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: نمی‌توانم تضمین کنم تمامی آنچه که ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد.
به گزارش فارس، آمانو تاکید کرد: در جایگاهی نیستم که بتوانم اطمینان موثقی درباره نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران بدهم و بنابراین نمی‌توانم نتیجه‌‌گیری کنم که تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، صلح‌آمیز است.
وی افزود: تهران به زودی توافقی را به تصویب می‌رساند که به آژانس قدرت بازرسی بیشتری از تأسیسات و برنامه هسته‌ای ایران می‌دهد. اظهارات آمانو بیانگر آن است برخلاف آنچه که میان ایران و آژانس مقرر شده است، این نهاد قصد مختومه کردن موضوع PMD را ندارد.
آمانو تاکید کرده است که آژانس در موقعیتی نیست که تایید کند همه مواد هسته‌ای ایران در راستای فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز دخالت دارند. این اظهارنظر نشان می‌دهد ادعاهای آژانس درباره غیرصلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران همچنان به قوت خود باقی مانده و موضوع PMD مختومه نخواهد شد. این موضع‌گیری پیش از این نیز در گزارش‌های آژانس به دفعات اتخاذ شده بود.
بیش از حد انتظار!
گفتنی است مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از این نیز با انتشار گزارشی در مورد ایران تائید کرده بود که فرآیند برچیدن سانتریفیوژها در دو سایت نطنز و فردو آغاز شده است.
بر اساس گزارش آژانس، از زمان آغاز روند اجرای تعهدات ایران، بیش از 4000 سانتریفیوژ از دو سایت نطنز و فردو برچیده شده است.
در همین حال، موسسه علوم و امنیت بین‌المللی که به سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) و وزارت خارجه آمریکا درباره مسائل فنی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران مشورت می‌دهد در گزارشی تاکید کرده است: سرعت برچیدن ماشین‌ها در ایران بیش از حد انتظار است.
بازرسی‌ها کافی نبود!
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به نقل از آمانو اعلام کرد: احتمالا در هفته جاری گزارش نهایی درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران در گذشته یا همان (پی‌ام‌دی) را منتشر می‌کند.
بلومبرگ نیز در گزارشی نوشت: گذشته برنامه هسته‌ای ایران، ممکن است حتی با پایان یافتن تحقیقات آژانس نیز مبهم باقی بماند. در ادامه گزارش آمده است: برخی از سوالات احتمالا بعد از آنکه آژانس در هفته آینده ارزیابی‌اش از برنامه هسته‌ای ایران را تکمیل می‌کند بدون پاسخ خواهند ماند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز در گزارشی مدعی شد: دیپلمات‌های دخیل در موضوع بازرسی‌ها گفته‌اند که با وجود اینکه ایران بطور رسمی تعهدات خود را اجرا کرده این کشور اطلاعات مناسب کمی را درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ارائه کرده است.
در ادامه گزارش آمده است: ایران دسترسی‌های محدود به افراد مهم، اسناد و مکان‌هایی را که آژانس خواهان مشاهده آنها بوده را میسر ساخته است.
عراقچی: آمانو و 1+5 میان پی‌ام‌دی و برجام یکی را انتخاب کنند
«عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر نیز گفت: برای ما مهم است که گزارش آمانو و آژانس به چه شکل بیرون می‌آید و چه مواردی در آن مطرح می‌شود چون این گزارش باید منجر به تصمیم‌گیری شورای حکام برای بستن پرونده شود.
عراقچی افزود: ما همه اقدامات لازم را انجام دادیم تا مطمئن باشیم پانزدهم دسامبر شورای حکام تصمیم مناسب را خواهد گرفت و قطعنامه‌ای را به رأی‌گیری خواهد گذاشت که به موضوع پی‌ام‌دی خاتمه می‌دهد.
وی در ادامه گفت: آمانو نتیجه یافته‌های خود را به شورای حکام ارائه می‌دهد و خود در موضع تصمیم‌گیری نیست و گزارش هم باید در موضع واقعیت باشد و نباید خود قضاوت کند بلکه قضاوت را شورای حکام خواهد کرد.
معاون وزیر خارجه تاکید کرد: 1+5 متعهد شده‌اند که پرونده را در شورای حکام ببندند اگر احیانا این اتفاق نیفتد و حتی گوشه‌ای از پرونده باز بماند معنایش این است که ما به تعهدات باقیمانده خود در برجام عمل نخواهیم کرد.
عراقچی تصریح کرد: حتی در نامه مقام معظم رهبری نیز دو کار اساسی تغییرات در اراک و فروش اورانیوم غنی شده منوط به بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی شده است و اگر این پرونده بسته نشود مسلما اجرای برجام متوقف خواهد شد.
وی اظهار داشت: طرف‌های غربی، اعضای شورای حکام، آمانو و 1+5 کاملا می‌دانند باید میان پی‌ام‌دی و برجام یکی را انتخاب کنند.
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: اگر پی‌ام‌دی بسته نشود حتی زمینه‌ای برای بازگشت پی‌ام‌دی باز باشد یا در آینده وجود داشته باشد یا پنجره‌ای در این زمینه بخواهد باز بماند معنایش این است که برجام پیش نخواهد رفت.
از سوی دیگر «رضا نجفی» نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: آژانس موضوع «پی‌ام‌دی» را سال‌ها است که برای ایران اعلام می‌کند و در همه گزارش‌های این چند سال گذشته آن را درج کرده است. اما ظاهرا برخی گمان کرده‌اند این حرف تازه‌ای است.
بعد از اجرای برجام بخش زیادی از تحریم‌ها باقی می‌ماند
وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد: بخش زیادی از تحریم‌های ایران، حتی بعد از روز اجرای برجام پابرجا می‌ماند.
این وزارتخانه تاکید کرده است: تحریم‌های آمریکا، حتی بعد از روز اجرا، به دلیل نگرانی‌های خارج از برنامه هسته‌ای ایران، پابرجا خواهد ماند. به گزارش خبرگزاری‌ها، وزارت خارجه آمریکا نیز در نامه‌ای به «مایک پومپئو» نماینده کنگره نوشت: ایران تفاهم هسته‌ای را امضاء نکرده است و این سند از نظر حقوقی الزام‌آور نیست. در ادامه نامه آمده است: برنامه جامع اقدام مشترک یک معاهده و یک توافق اجرایی و یا یک سند امضاء شده نیست. برجام منعکس‌کننده تعهدات سیاسی بین ایران، گروه 1+5 ... و اتحادیه اروپا است.
وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد: موفقیت برجام به الزام‌آور بودن آن از منظر حقوق یا به امضاء شده آن بستگی ندارد، بلکه به تمهیدات گسترده راستی‌آزمایی که در آن اعمال کرده‌ایم و نیز ظرفیت‌مان برای اعمال دوباره و افزایش تحریم‌ها در صورتی که ایران به تعهداتش عمل نکند، وابسته است.
اورانیوم غنی شده را با کیک زرد مبادله می‌کنیم
«علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه دومین کنفرانس ملی شتابگرهای ذرات در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در مصاحبه اخیرتان اعلام کردید در ازای اورانیوم غنی شده اورانیوم طبیعی دریافت می‌کنیم، تصریح کرد: کیک زرد همان اورانیوم طبیعی است.
صالحی افزود: اگر برجام تا آخر این ماه یا اواسط دی به اجرا گذاشته شود که طبق اطلاعاتم مقداری پیش رفته‌ایم، همه چیز درست پیش خواهد رفت و شاهد اجرای برجام خواهیم بود.
خبر دیگر آن که جنبش غیرمتعهدها نیز با صدور بیانیه‌ای در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر حمایت خود را از فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان اعلام کرد.
