زنگنه و وزارت سایه در وزارت نفت

سخنان توأم با عصبانیت وزیر نفت حیرت‌آور است. ای کاش زنگنه یک بار هم به منتقدان پاسخ می‌داد.

روزنامه جوان در یادداشتی نوشت: وزیر نفت عصبی است. این را می‌توان نه از لحن و تن صدایش در جلسه با فعالان بخش خصوصی بلکه با اظهاراتش متوجه شد. دلیل رفتارهای عصبی در ظاهر مشخص نیست ولی باید پذیرفت زنگنه گرفتار است، گرفتار تعیین نرخ خوراک پتروشیمی، گرفتار کاهش شدید قیمت نفت، گرفتار بنزین‌های غیراستاندارد، گرفتار معضل فروش نفت، گرفتار 3/5 میلیارد دلار نقد نشده اما خرج شده(!)، گرفتار اختلاف با تعدادی از وزرای نفت، گرفتار برخی مدیران قدکوتاه خود، گرفتار تصمیمات و راهبردهای ناصحیح، گرفتار نسل جدید قراردادهای نفتی و... او البته حق دارد که عصبی باشد. هر چه نباشد او در زمینی گیر افتاده است که خودش تعیین کرده و راه را اشتباه رفته است. با این حال وزیر نفت خود را محق می‌داند، روزی به بابک یورش می‌برد و روزی به فراخور انتقادات. «دیروز» را به سود خود «بازنشر» می‌کند.

گذشته از اینها، حالا وزیر نفت سخنان دیگری به میان آورده که بخش‌هایی از آن در نوع خود حیرت‌آور است. وزیر می‌گوید بر سر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی به منافع ملی فکر می‌کند و یک تنه نظر خود را به جلو می‌برد. اینکه خود را ناجی و قهرمان معرفی کنیم و بخواهیم با بهره‌گیری از موضوع پتروشیمی‌ها گذشته را «سفید»‌ کنیم از عجایب روزگار است. وزیر نفت در کارنامه نقاط مثبت و منفی بسیاری دارد اما در همان ایامی که در «راهروهای خود بزرگ‌بینی» ‌رو‌به‌روی کارشناسان فنی ایستاد و باز هم خود را «عقل مطلق» نامید، تعابیر «قهرمانی» بسیار شنیده و کف‌های خفیف زده شد. مثال ساده در همان گذشته‌ها، تغییر ساختار صنعت نفت بود که با مخالفت صاحبنظران و شرکت «بین» همراه شد، تضمینی که تا به امروز نفس نفت را بریده و همه چیز را تغییر داده است.

زنگنه همچنان از اقدامش دفاع می‌کند و اقدام گذشتگان را با «باقیات صالحات» خود برای نفت می‌داند که از این دست «یادگاری‌ها» بسیار است، ساختاری که زنگنه برای نفت «نوشت» موجب شد تا صنعت نفت دچار ناهمگونی شده و گسست‌های سازمانی همه چیز را بر سرش آوار کند.

این روزنامه می‌افزاید: وزیر نفت می‌گوید از بخش خصوصی حمایت می‌کند و نه از خصولتی‌ها. این رویکرد اگر در درون صف‌بندی‌ها و حلقه‌های خاص نباشد می‌تواند نجات‌دهنده اقتصاد کشور باشد. اما با چه محیط کسب و کار و چه نظارتی؟ زنگنه می‌خواهد هوای خصوصی‌ها را داشته باشد و به آنها کمک کند اما شاید فقط به اهالی باشگاه نفت و نیرو. تمامی اعضای باشگاه نفت و نیرو که یک محفل دوستانه و دورهمی است دارای شرکت‌های متعدد هستند که یا از مدیران زنگنه بودند یا هم‌اکنون در وزارت نفت سمت‌های مهمی در دست دارند. این مجموعه را در نفت «وزارت سایه» عنوان می‌کنند و نزدیکان وزیر هدایت آن را برعهده دارند.

همایش برگزار می‌کنند و شرکت‌های خصوصی و دولتی در آن به «صف» می‌شوند چرا که می‌دانند نانشان به اعلام «حاضری» بسته است. این باشگاه زمانی حضورش را در نفت جدی‌تر کرده که شرکت کالای نفت تهران منحل شد، سر عجیبی دارد این باشگاه که بعدها از آن بسیار خواهید شنید. شاید منظور آقای وزیر از حمایت از بخش خصوصی اعضای این باشگاه باشد شاید! وزیر نفت عصبی شده است و اظهارات جالبی را جاری می‌کند که پاسخ به هر یک از آنها نیازمند مقالات بی‌شماری است. اما خوب است که برای یک بار هم که شده وی رودرروی منتقدان بر موضع خود ایستاده و ظرفیت پاسخ را نیز در خود افزایش دهد.