پایگاه بصیرت: سخنگوی شورای نگهبان اجتهاد لازم برای تائید صلاحیت در انتخابات مجلس خبرگان را به معنای «تجزی» برشمرد و اظهار داشت: این یعنی داوطلب انتخابات مجلس خبرگان قدرت استنباط برخی از مسائل را دارد و می‌تواند درباره رهبری واجد شرایط اظهارنظر کند که با اجتهاد یک مرجع صاحب فتوا تفاوت دارد. لذا تیترهایی همانند «کنکور مجتهدین» تصویر صحیحی از این موضوع ارائه نمی‌دهد.
امسال از شهریور شرکت در آزمون علمی یکی از این شیوه‌ها بود و همان طور که عرض کردم که قانون مرجع نهایی تشخیص صلاحیت داوطلبان را برعهده فقها گذاشته است این فقها در استفاده از این ابراز آزاد هستند.
شورا اعلام کرد که قصد دارد از آزمون برای تعیین صلاحیت همه داوطلبان استفاده کند که به جز چند گروه کلیه ثبت نام کنندگان باید در آن شرکت کرده که این به منزله دعوت از آنان بود.
فقهای شورای نگهبان در جلسات اخیر شورا اعلام کردند که قصد محدود کردن اختیاراتشان در جریان تائید صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری را به طور مطلق ندارند اما اگر کاندیدایی در آزمون علمی شرکت نکرده باشد به معنای انصراف از کاندیداتوری نیست.
انصراف از کاندیداتوری باید کتبا و با تقدیم آن به وزارت کشور انجام شود. اما پرونده تک تک داوطلبان انتخابات خبرگان رهبری موضوع بررسی فقهای شورای نگهبان خواهد بود، ممکن است در این اظهارنظرها براساس اختیاراتی که قانون به فقهای شورای نگهبان داده اجتهاد داوطلبی برای فقها احراز شود حتی اگر آن فرد در آزمون علمی شرکت نکرده باشد اما اگر این میزان از حد علمی را نداشته باشد که فقها بتوانند بدون نیاز به شرکت وی در آزمون علمی، اجتهاد آن فرد را تائید کنند، عدم شرکت داوطلب در آزمون، ابزار احراز اجتهاد را از فقها سلب می‌کند، اما پرونده همه داوطلبان باید تک به تک در جلسات فقهای شورای نگهبان مطرح و بررسی شود، در تبصره 4 ماده 16 آیین نامه خبرگان رهبری امده که احراز صلاحیت داوطلبان به وسیله فقهای شورای نگهبان مانع نظارت استصوابی و عام شورای نگهبان نیست.
از ابتدا گفته‌ایم که قانون ارزیابی صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری را برعهده فقهای شورای نگهبان گذاشته است اگر ترتیباتی اعلام می‌شود، اختیارات کلی فقهای شورا را از بین نمی‌برد، پیش از این برخی فقهای شورای نگهبان گفته بودند که ممکن است داوطلبی در آزمون علمی شرکت نکند اما اجتهاد و شرط علمی ان داوطلب کاملا محرز شود ولی این استثنا در اطلاعیه شورای نگهبان مطرح نشد، کسی که صلاحیتش خود به خود محرز است و اقتدار علمی آن داوطلب آن قدر زیاد است که دارای شرط علمی است، اجتهاد وی اثبات می‌شود ولی اطلاعیه فقهای شورای نگهبان ناسخ قانون نیست اگر قانون را کنار این اطلاعیه قرار دهیم تعارض ظاهری از بین نمی‌رود و در مجموع تعارضی بین اطلاعیه شورا و قانون وجود ندارد.
اگر دعوتنامه فردی برای کاندیداها می فرستادیم مسائل زیادی پیش می‌آمد و مطرح می‌شد که این مسائل و مشکلات در قانون حل و فصل نشده است به عنوان مثال وقتی احضاریه‌ای از سوی دادگاه برای فردی فرستاده می‌شود، ممکن است این احضاریه به دست خود فرد برسد یا شخص دیگری آن را تحویل بگیرد، ممکن است بگوید مسافرت بودم یا مامور پست اشتباها احضاریه را جای دیگری تحویل داده است، همه این شرایط اگر دعوتنامه فردی برای داوطلبان خبرگان رهبری ارسال می‌کردیم، امکان داشت پیش آید اما زمانی که به صورت عمومی از رسانه ملی و سایر خبرگزاری ها و سایت‌ها دعوت برای شرکت در آزمون علمی اعلام می‌شود، همه این شائبه‌ها از بین می‌رود.
شورای نگهبان برای محکم کاری و اطمینان خاطر بیشتر، غیر از اطلاعیه رسمی فقها به شماره تلفن‌هایی که در پرونده داوطلبان بود، پیامک هم ارسال کرد. اما این پیامک دعوتنامه نبود بلکه دعوتنامه رسمی شورا همان اطلاعیه شورای نگهبان بود ولی استثنای مطرح شده در این اطلاعیه قید نشده بود چون قانون این اختیار را به فقهای شورای نگهبان داده و آقایان دیگر آن قید را در اطلاعیه مطرح نکردند.
وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات آیت الله مومن مبنی بر امکان احراز شرط علمی برخی داوطلبانی که در آزمون علمی شرکت نکردند، گفت: آیت الله مومن برداشت خودشان را از قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری که در تبصره ماده 3 آمده گفته‌اند، احراز شرط علمی و اجتهاد داوطلبان برعهده فقهای شورای نگهبان است ولی در جلسه اخیر شورای نگهبان برخی دیگر از آقایان فقها این موضوع را تکرار کردند. چون آیین نامه‌ای نگفته که برای احراز شرط علمی آزمون برگزار شود، ممکن است فقهای شورای نگهبان در دوره بعد انتخابات شیوه دیگری را برای احراز شرط علمی در نظر بگیرند، همه این موارد در اختیار فقهای شورای نگهبان است.
در حال حاضر آزمون جدیدی برای داوطلبان خبرگان رهبری پیش بینی نشده است.
طبق قانون در صورتی که صلاحیت داوطلبی رد شود علت رد صلاحیت باید به فرد اعلام شود، محرومیت‌هایی برای عدم اطلاع رسانی وجود دارد مانند مسائل امنیتی یا موضوعات مربوط به آبروی اشخاص اما قاعده کلی این است که باید جهات رد صلاحیت به فرد ابلاغ شود.
عدم شرکت در آزمون شورای نگهبان برای داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان ابزار این فقها برای احراز صلاحیت داوطلبان را از آنان می‌گیرد اما خود این فقها می‌گویند از اختیار خود برای یقین یافتن نسبت به اجتهاد داوطلبان نمی‌گذریم.
به جز آزمون راه دیگری برای تأیید صلاحیت علمی داوطلبان برای شورای نگهبان وجود ندارد پس امکان دارد که نتوانند صلاحیت داوطلبانی را که در آزمون شرکت نکرده‌اند احراز کنند که ممکن است به رد صلاحیت هم منتهی شود. اما اگر فقها به طرق دیگری نسبت به اجتهاد داوطلبان علم یابند ممکن است صلاحیت علمی‌شان احراز شود.
تمام داوطلبانی که پیشتر عضو مجلس خبرگان بودند از نظر علمی تأیید می‌شوند اما شاید به خاطر موانع دیگری ردصلاحیت شوند حتی اگر هم‌اکنون عضو خبرگان باشد.
