عارف در مصاحبه اخیرش، شعار انتخاباتی اصلاح طلبان را برای حضور در انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی رونمایی کرد. گذشته از ماجرای شائبه رفتار تبلیغاتی خارج از زمان مجاز، نکته ای که در بررسی این شعار به چشم می خورد، نوعی امیدواری و تردید توأمان است؛ چیزی شبیه یک برزخ عجیب.
يكشنبه‌شب «اميد و آرامش، رونق اقتصادي» با رأي و نظر شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان، شعار انتخاباتي اصلاح‌طلبان شد؛ اما در بررسی چرایی انتخاب چنین ترکیبی برای شعار انتخاباتی، نکات جالبی را می توان دریافت. ادبیات نرم، عاطفی و انتخاب، واژه هایی با بار معنایی مثبت، یکی از امتیازاتی است که باید یک شعار انتخاباتی داشته باشد؛ اما مسأله مهمتر، تطابق شعارها با شرایط حاکم بر بافت سیاسی و اجتماعی است.
گنجاندن «رونق اقتصادی» در این شعار توسط شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان در حالی روی داده که طی چند روز گذشته، هنوز بحث ائتلاف میان اصلاح طلبان با حامیان دولت جریان داشت. عدم تحقق برنامه های اقتصادی دولت اعتدالگرا چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت، ولی نکته شایان توجه این است که انگیزه اصلاح طلبان در بزرگنمایی نابسامانی برنامه های اقتصادی دولت این است که آنها در صورت ورود به مجلس پیشنهادها و آرای خاصی برای رونق سیاسی داشته و رفتار اقتصادی دولت را محدود خواهند کرد. همچنین در صورت عدم راهیابی گسترده به صحن خانه ملت نیز، به دیدبانی و رصد اقدامات اقتصادی قوه مجریه پرداخته و آن را به چالش خواهند کشید تا بتوانند از این ماجرا در انتخابات ریاست جمهوری دو سال بعد بهره برداری کنند.
در سوی دیگر معادلات نیز انتشار خبری مبنی بر ایجاد یک تشکل هم اندیشی میان جبهه رهروان و اعتدال گرایان باعث شد تا احتمال ائتلاف انتخاباتی اصلاح طلبان با حامیان دولت تدبیر و امید کاهش یابد. در این شرایط، رونمایی از شعار انتخاباتی توسط اصلاح طلبان، شاید هشدار نمادین برای جریان حامی دولت باشد. انتخاب شعار یکی از آخرین اقدامات در مسیر کسب آمادگی برای ورود به کارزار انتخاباتی است؛ بنابراین، تعیین چنین شعاری از سوی اصلاح طلبان بدون توجه به آرای اعتدالیون و یا حتی اشاره به حضور آنها در ائتلاف احتمالی، همانا دمیدن در ساز جدایی است.
حتی بررسی ریشه انتخاب دیگر اجزای این ترکیب نیز این احتمال را تقویت می کند. محمود میرلوحی در همین ارتباط اشاره می کند، انتخاب واژه «امید» به نوعی پیگیری تزریق امید اجتماعی در انتخابات سال 92 است؛ اما این گونه به نظر می آید که شورای عالی سیاست گذاری اصلاحات با دلخوری از سهم ناچیزشان در ترکیب کابینه ی دولت تدبیر و امید، این بار در آرزوی سهمی بزرگتر در قدرت سیاسی وارد عرصه شده اند. خوش بینی این دسته از اصلاح طلبان، که حتی در وضعیت آرمانی، محمدرضا عارف را در رأس قوه مقننه می بینند، سبب شده تا امید را سرلوحه کنش تبلیغاتی خود در انتخابات اسفند قرار دهند.
اما از سوی دیگر معادله، نیروهایی به چشم می خورند که گویا با واقع بینی و تردید به افق های پیش روی خود می نگرند. آنهایی که معتقدند روحانی در سال 92 به راحتی از کنار اصلاحات و سبد رأی آنها عبور کرده است، ظرفیت تکرار این اقدام را نیز دارد؛ بنابراین، بهتر است با انتقاد از دستاوردهای دولت یازدهم، چیزی را در شعار انتخاباتی خود بگنجانند که یکی از نیازهای جامعه امروز ایران است. انتخاب آرامش با رویکرد آرامش فضای سیاسی و اجتماعی به عنوان یک نیاز امروزی، شاید از همین تردیدهای واقع گرایانه برخی اصلاح طلبان منشأ گرفته باشد. چه بسا سخن عارف در مصاحبه اش در مورد رواج بداخلاقی های سیاسی در جامعه، کنایه ای به برخی رفتارهای دولت روحانی باشد.
به هر طریق نیروهای اصلاح طلب از شعاری رونمایی کرده اند که هم آرمان خواهی آنها را به تصویر می کشد، و هم نشان می دهد، برخی از اصلاح طلبان با واقع بینی همراه با بدبینی و تردید به ائتلاف با جریان اعتدالی نگاه می کنند. بر همین اساس، شعارشان را در بحبوحه رسیدگی به صلاحیت ها رونمایی کردند تا پیش از اعلام حجم رد صلاحیت ها در جبهه اصلاحات، بتوانند جریان اعتدالی را در مضیقه زمانی قرار دهند تا تکلیف خود را مشخص کند. به بیان دیگر، بازی دوان اعتدالگرایان با جبهه رهروان و اصلاح طلبان، کاسه صبر شورای سیاست گذاری اصلاحات را لبریز کرده و آنها با این رونمایی، رسما توپ را به زمین جریان حامی دولت انداخته اند. این در حالی است که خودشان نیز با اسلحه ناکارامدی اقتصادی دولت، مترصد فرصتی برای به چالش کشیدن جریان اعتدالی هستند.
بر پایه این گزارش، اصلاح طلبان که در خوف و رجای رد و تأیید صلاحیت نامزدهایشان به سر می برند، تنها راه کنترل رقابت انتخاباتی را در فرافکنی شکاف ها به جبهه حامیان دولت روحانی می بینند. این در حالی است که شاید شکاف میان واقعگرایی و آرمان خواهی درون جبهه اصلاح طلبان به خودی خود همچنان وجود داشته و دارد؛ بنابراین، بعید نیست چنین شکافی در روزهای آتی، موجب اختلاف نظرهای اساسی در صورت عدم احراز صلاحیت وسیع نامزدهای مورد توجه این جریان شود؛ اختلافی که طی آن، برخی از اصلاح طلبان حتی شاید حاضر باشند به این شعار مستقل پشت کرده و برای جلوگیری از حذف کامل از مناسبات قدرت در ترکیب مجلس دهم، به ائتلاف با حامیان دولت تن دهند.
منبع: تابناک
