در حالی که ایران لغو تحریم‌ها و افزایش تولید نفت خود را جشن می‌گیرد، ممکن است بزرگ‌ترین پیروز این میدان چین، بهترین دوست جدید ایران باشد.
به نقل از نیوزویک، شی جینپینگ، رییس‌جمهور چین در ماه ژانویه به تهران سفر کرد و با حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران دیدار کرد و بسته همکاری سیاسی ونظامی و اقتصادی 25 سالهای را به امضا رساند.
این دو رهبر از امضاء 17 توافقنامه خبر دادند که شامل توافق‌نامه‌هایی برای استخراج نفت، انرژی هسته‌ای و پروژه زیرساختی عظیم که چین را به مدیترانه وصل می‌کند و با عنوان «یک کمربند، یک راه» شناخته می‌شود است. حسن روحانی پیش‌بینی کرد این قراردادها روابط تجاری دو جانبه را به 10 برابر و به سالانه 600 میلیارد دلار در 10 سال آینده افزایش خواهد داد.
ژان کریستوف ایسوکس بارون دون فتن، مشاور فرانسوی برجسته دولت چین در این باره گفت: پایان تحریم‌ها در درجه اول به شرکت‌های انرژی چینی کمک خواهد کرد. به این دلیل است که رییس‌جمهور شی جینپینگ به طور ناگهانی از تهران دیدار می‌کند.
وی می‌گوید: توافق هسته‌ای ایران بدون مداخله فعالانه تنها دوست مورد اعتماد خارجی ایران - چین - امکان‌پذیر نبود.
ایران برای سالهای متمادی به چین نزدیک و چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران از سال 2009 بوده است. در خلال آخرین دوره تحریم‌ها، چین به دایر بودن اقتصاد ایران از طریق خرید نفت و استفاده از بانک‌های ایرانی به طریقی که به طور فنی تحریم‌ها را نقض نکنند، کمک کرد. چین هم‌چنین به طور سنگینی در راه‌های ایران، کارخانجات و زیرساخت‌ها در آن زمان سرمایه‌گذاری کرد. پروژه‌های خبرسازی چینی شامل تونل 5 کیلومتری نیایش در تهران، یکی از بزرگ‌ترین تونل‌ها در جهان و سیستم مترو طراحی چین در تهران می‌شود این کشور هم‌چنین مواضع مشترکی در مخالفت با تهاجم ایالات متحده به عراق و افغانستان داشتند.
نیوزویک مدعی شد که این چین بود که به ایران در ساخت نیروگاه غنی‌سازی اورانیوم هگزافلوراید در نزدیکی شهر اصفهان کمک کرد. گروه‌های صنعت نظامی این دو کشور به هم نزدیک بوده است و یک منبع که با ارتش چین در روابط بین‌الملل همکاری می‌کرد، تصریح می‌کند که پروتکل‌های نظامی سری نیز در سفر هیات چینی به امضا رسید.
پیش‌بینی این که این دو کشور چگونه ممکن است با یکدیگر همکاری داشته باشند سخت نیست: در نوامبر گذشته ژنرال ما شیائو تیان، فرمانده نیروی هوایی چین با حسن شاه صفی، همتای ایرانی خود دیدار کرد و متعهد شد که همکاری بین این دو کشور می‌تواند به مراحل بالاتر ارتقا یابد. در ماه اکتبر گذشته ناوهای چینی برای اولین‌بار برای حضور در رزمایش دریایی مشترک در خلیج فارس در بندرعباس پهلو گرفتند.
ایران اکنون مجموعه کاملی از منابع به اصطلاح ضددسترسی/ عملیات ممانعت منطقه‌یی (A2-ADL) (anti-access/ rea denial) را که از چین خریداری کرده، مستقر می‌کند. این منابع شامل موشک‌های بالستیک تاکتیکی و HY-2 silkworm ضد کشتی، مین‌های ضد کشتی و قایق‌های حمله سریع هودونگ ( Houdong) می‌شود.
در فوریه 2015 سپاه پاسداران انقلاب ایران این تجهیزات را در رزمایش « پیامبر اعظم 9» به کاربرد که در آن قایق‌های هودونگ 1، ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی را در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز منهدم کردند.
با این حال مهم‌تر از سخت‌افزار و فنون نظامی این است که پایان تحریم‌ها راه را برای عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای هموار می‌کند. این سازمان، پیمان امنیتی چند جانبه به رهبری چین است که روسیه و کشورهای آسیای مرکزی را در بر می‌گیرد و به نسخه ضعیف‌تر ناتو شباهت دارد.
صنم وکیلی، عضو وابسته به اتاق فکر چتم هاوس بریتانیا در این باره گفت: ایران برای مدت طولانی خواهان وارد شدن به سازمان همکاری شانگهای بوده است.
جاشوا لندیس، رییس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اکلاهما در این باره اظهار کرد: به لحاظ روحی، ایران با علم به این که آمریکا دیگر با سیاست‌هایش مخالف نیست احساس جسارت خواهد کرد.
شش ماه پس از امضا توافق هسته‌ای در وین، ایران فعالیت نظامی خود را در منطقه افزایش داده است.
در سوریه، یک حمله بزرگ با پشتیبانی و فرماندهی ایران و هماهنگ با نیروی هوایی روسیه به نیروهای دولت سوریه کمک کرد تا روستاهای مسکنه در نزدیکی آلپو و شیخ مسکین در استان درعا که در اختیار شورشیان بود را باز پس گیرند و شورشیان را از لاتاکیه به عقب راندند.
بسیاری از حامیان غربی توافق هسته‌ای امید داشتند که لغو تحریم‌ها تعرض منطقه‌یی ایران را تعدیل خواهد کرد. درعوض اصلاح‌طلبانی مانند رییس‌جمهور روحانی نیز در دفاع از حقوق شیعیان در این منطقه تندرو بوده‌اند.
جاشوا لندیس در این باره بیان کرد: پایان تحریم‌ها کمکی برای لیبرال‌های ایران خواهد بود - اما آن‌ها با این جنگ مخالف نیستند. آن‌ها می‌خواهند تا به هم کیش‌های شیعه خود کمک کنند و باور دارند که ایران حق دارند تا با بنیادگرایی سنی مبارزه کند که آن‌ها آن تهدیدی برای امنیت ملی به شمار می‌آورند.
در همین حال، محافظه کاران ایران با افزایش تنش‌ها با عربستان سعودی و ایالات متحده مشغول بوده اند.
نیوزویک مدعی شد که در ماه دسامبر تلویزیون محافظه کار ایران جمعیت معترضان که به سفارت عربستان در تهران پس از اعدام روحانی برجسته شیعه حمله کردند را تشویق می کرد و ایران دو موشک بالستیک با ظرفیت رسیدن به اسراییل را آزمایش کرد.
در بخش دیگری از گزارش نیویورک آمده است: با این حال امید می‌رود که افزایش مشارکت چین با ایران می‌تواند به کاهش تنش‌ها بین تهران و دشمن دیرینه‌اش عربستان سعودی کمک کند.
صنم وکیلی در این باره اظهار کرد: ناآرامی در این منطقه عملی بد برای چین است به ویژه به این دلیل که چین برای حدود 70 درصد از واردات نفتی خود به خاورمیانه وابسته است. چین می‌تواند یک داور بالقوه مهم در مناقشات منطقه‌یی خلیج فارس باشد زیرا چین با بسیاری از کشورهای خاورمیانه رابطه قوی دارد و توانایی آن را دارد که با آن‌ها به نسبت کشورهای غربی با تهاجم کم‌تری سخن بگوید.
چین به دلیل ادعاهای ارتباط بین موسسات خیریه‌ی سعودی و مسلمانان اقلیت اویغور جدایی‌طلب در استان غربی شین جیانگ از دهه 1990 برای ده‌ها سال نسبت به عربستان سعودی بیمناک بوده است. مفتی اعظم عربستان سعودی، شیخ عبدالعزیز بن باز اظهار کرد که ما یک اجبار اخلاقی در کمک به برادران مسلمان‌مان در شین جیانگ داریم. ایران با اکثریت شیعه ارتباطات مذهبی کم‌تری با این جمعیت مسلمان چین دارد و از این روی متحد بهترین برای پکن به شمار می‌رود.
منبع: ایسنا
