این نشست، نشان دهنده شکست ترکیه، عربستان و قطر است. این سه کشور مخالف انجام این مذاکرات در شرایط فعلی هستند. در این خصوص عربستان خیلی تلاش کرد که مانع برگزاری این مذاکرات شود. حتی در ابتدا به گروه های هم پیمان خودش در سوریه فشار آورد که در این مذاکرات شرکت نکنند.
نشست ژنو3 جهت حل بحران سوریه از روز یک شنبه این هفته در حال برگزاری است و طرف های مختلف در این نشست با مواضع متفاوت و متعارض حضور یافته اند. هرچند آمریکا و کشورهای اروپایی دیگر از رفتن بشار اسد سخن نمی گویند، اما بازیگران اخلال گری همچون عربستان و ترکیه در جهت حل بحران سوریه همچنان سنگ اندازی می کنند.
جهت تشریح بیشتر این نشست و اهداف بازیگران حاضر در آن، با مسعود اسداللهی، کارشناس مسائل منطقه گفتگویی را انجام داده ایم که در ادامه می آید:
بصیرت: بار دیگر نشست ژنو جهت حل بحران سوریه در حال برگزاری است. وضعیت این نشست را چگونه ارزیابی می کنید؟ این نشست تا چه اندازه می تواند در حل مشکلات سوریه راهگشا باشد؟
اسدالهی: نشست ژنو که جهت حل بحران سوریه در جریان است با تلاش های روسیه، فشارهای آمریکا و هم پیمانانش دارد برگزار می شود. این نشست، نشان دهنده شکست ترکیه، عربستان و قطر است. این سه کشور مخالف انجام این مذاکرات در شرایط فعلی هستند. در شرایط فعلی شکست های زیادی را گروه های مسلح در مناطق مختلف سوریه از جمله حلب، شمال لاذقیه و منطقه درعا در جنوب سوریه متحمل شدند و به خاطر این موضوع گروه های معارضین وارد مذاکره می شوند.
در این خصوص عربستان خیلی تلاش کرد که مانع برگزاری این مذاکرات شود. حتی در ابتدا به گروه های هم پیمان خودش در سوریه فشار آورد که در این مذاکرات شرکت نکنند. با توجه به توافق قطعی که بین روسیه و آمریکا ایجاد شده بود این مذاکرات حتما باید برگزار شود. آمریکایی ها با توجه به خطری که داعش برای امنیت جهانی ایجاد کرده بود که نمونه آن را می توان در اتفاقات بعد از حوادث پاریس دید، به عربستان فشار وارد کردند که هیات عربستان در این زمینه کارشکنی نکند. به همین خاطر در آخرین دقایق هیات طرفدار عربستان عازم ژنو شد. این موضوع نشان می دهد که معارضین، گروه مستقلی نیستند و تحت اوامر عربستان عمل می کنند.
بصیرت: معارضان چه دیدگاه هایی درباره حکومت بشار اسد دارند و آیا با شرایط خاصی در این نشست حاضر شده اند؟
اسدالهی: اصل مذاکرات این بوده که هیچ گروهی با پیش شرط وارد مذاکرات نشود. به همین خاطر قرار بر این شد نه دولت سوریه نه گروه های مقابل، پیش شرطی برای هم نگذارند، اما در این خصوص جناح تحت نفوذ عربستان که قرار بود در این اجلاس شرکت نکند به محض این که تحت فشار آمریکا قرار گرفتند به این نشست آمدند.
آنها پیش شرط هایی مبنی بر این که هر نوع حملات نظامی از طرف دولت سوریه متوقف شود و محاصره بعضی از مناطق برداشته شود، در حالی که این اصل توقف عملیات نظامی یکی از اهدافی است که باید در پی مذاکره به آن دست پیدا کرد و طرف مقابل هم باید آن را بپذیرد و هیچ وقت امکان پذیر نیست دولت سوریه به طور یک جانبه عملیات نظامی را متوقف کند، در حالی که گروه های مسلح به هر نوع اقدام نظامی بخواهند اقدام کنند. بنابراین به همین خاطر وقتی هم رفتند این طرح را به عنوان پیش شرط مطرح کردند، اما آنجا متوجه شدند که اصلا زمینه ای برای چنین پیش شرطی وجود ندارد. به همین خاطر مذاکرات آغاز شد.
بصیرت: معارضان سوری در این نشست شامل چه گروه هایی هستند؟ آیا اهداف یکسانی دارند یا یک جمع متکثری هستند؟
اسدالهی: معارضان سوری در این نشست، سه گروه معارض یا به تعبیری چهار گروه می شوند:
گروه اول به طور کامل تحت نفوذ عربستان، قطر و ترکیه هستند که خود این گروه دو قسمت هستند: قسمت اول این گروه، اخوان المسلمین و توابع آن که تحت نفوذ ترکیه و قطر می باشد. قسمت دوم این گروه، گروه های سلفی و وهابی هستند که مجموع این دو گروه یک هیئت واحد را تشکیل می دهند که به هیئت ریاض معروف می باشد که در کنفرانس ریاض شرکت کرد و سعی می کند که اختلافات بین خودشان را پنهان کنند و به عنوان یک گروه یک دست در این نشست شرکت کنند این گروه یک بخش مهمی است که کاملا تحت نفوذ کشورهای خارجی است.
گروه دوم از معارضین و مخالفین هستند که در خارج از کشور وجود دارد و مستقل هستند و تحت نفوذ هیچ کشوری نیستند، که این ها در این نشست حضور دارند.
گروه سوم معارضانی هستند که در حال حاضر داخل خود سوریه هستند و هم اکنون در این نشست شرکت کردند.
گروه چهارم بخشی از کردهای سوریه هستند که دو قسمت می باشند. قسمت اول آن الان در کنفرانس هستند. قسمت دوم با پ ک ک ارتباط دارند که ترک ها با حضور آن ها در این نشست مخالفت شدیدی کردند. به همین خاطر تقریبا می شود گفت این ها از مذاکرات حذف شدند و آن ها هم به عنوان اعتراض ژنو را ترک کردند.
بصیرت: آیا آمریکائی ها مایل هستند از نقش منفی عربستان در سوریه کم کنند یا با این که خودشان از ادامه حکومت بشار اسد سخن می گویند، نقش پلیس بد را در این زمینه به عربستان واگذار کرده اند؟
اسدالهی: در تمام دنیا خطر داعش و گروه های تکفیری اثبات شده است، به خصوص بعد از حوادث پاریس، شدّت این حوادث جهان غرب را دچار یک شوک قوی کرد. در این زمینه غربی ها متوجه شدند گروه های تکفیری خطری را که برای جهان درست کرده بودند الان گریبان خودش را گرفته است.
بر این اساس تا قبل از حوادث پاریس، آمریکا، فرانسه و انگلیس به همراه ترکیه، قطر و عربستان اعتقاد داشتند که برای شروع مذاکرات و قبل از این که هر نوع روند سیاسی شروع شود، آقای بشاراسد باید کناره گیری کند. این موضوع به عنوان یک پیش شرط بیان می شد، اما بعد از حوادث پاریس مواضع کشورهای غربی تغییر کرد. الان از دید آن ها که به صراحت اعلام می شود در دوره‌ی انتقالی آقای بشاراسد می تواند حضور داشته باشد. این دیدگاه را کشورهای ترکیه، عربستان و قطر نمی پذیرد، اما چون کاری از دستشان بر نمی آید نمی توانند مخالفت کنند. این تحول مهمی است که موضع غربی ها تغییر کرده است. اما در این موضوع کشورهای معارض در این قضیه با ایران و روسیه اختلاف نظر دارند. در این قضیه کشورهای ایران و روسیه معتقد هستند بعد از دوره‌ی انتقالی موقعی که اولین انتخابات ریاست جمهوری می خواهد برگزار شود بشار اسد به عنوان یک شهروند سوری حق دارد که کاندیدا شود و در آن انتخابات مردم سوریه به هرکسی که رای بدهند، آن فرد رئیس جمهور خواهد شد. در این خصوص بشار اسد به عنوان یک کاندیدا می تواند شرکت کند، اما غربی ها هرچند معتقدند که آقای بشاراسد در دوره‌ی انتقالی می تواند ایفای نقش کند، لکن معتقدند که بشار اسد در انتخابات نباید کاندیدا شود و باید با پایان دوره‌ی انتقالی از قدرت کنار برود./
با تشکر از جناب آقای اسداللهی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند./
