کارشناسان معتقدند هدف عربستان از ادامه بمباران شهرهای مختلف یمن، کاهش سقف چانهزنی انصارالله و تحمیل نقطهنظرات خود بر طرفهای مذاکرهکننده است. سعودی ها در تلاش هستند تا مدیریت این دور از گفتگوها را در کنترل بگیرند تا بتوانند به نتایج مطلوب خود برسند.
سرانجام پس از تلاش های بسیار گفت و گوهای صلح یمن از پنجشنبه هفته گذشته در کویت شروع شد. این دور از نشست ها با سه روز تاخیر شروع شد و دلیل اصلی آن نقض آتش بس از سوی سعودی ها بود که انقلابیون یمن اصرار داشتند باید اول بمباران شهرهای یمن متوقف شود و سپس این دور از گفتگوها آغاز شود. اما سرانجام انصارالله با گرفتن تضمین هایی در مورد آتش بس راهی کویت شد. روزنامه الوطن سعودی اعلام کرد، تضمینهای سعودی به انصارالله سبب شد تا آنها در مذاکرات کویت حاضر شوند. منابع یمنی هم از تعهدات بین المللی برای تثبیت آتش بس و موفقیت مذاکرات و عدم سختگیری در دستورکار ارائه شده از سوی "ولد الشیخ" خبر داده اند از جمله اینکه اروپاییها از طریق سفیرشان در صنعاء درباره آتش بس تضمین و تعهد دادند.
این گفتوگوها بر پنج محور تحویل سلاحهای سنگین و متوسط، عقبنشینی از شهرها، تعیین خطوط اساسی برای تشکیل دولت توافقی، تبادل بازداشت شدگان و مشخص کردن یک راهکار برای ادامه گفتوگوها تمرکز دارد. هیئت ریاض خواستار آن است که پنج محور مذکور با همان ترتیب یاد شده اجرایی شود اما هیئت میهنی (انصارالله و کنگره مردمی) میخواهد ابتدا دولت توافقی ایجاد شود و پس از آن دیگر شروط بررسی شود؛ زیرا آن ها معتقدند که تا سهمشان در دولت آینده مشخص نشده نمیتوانند از شهرها عقبنشینی کنند یا سلاحهایشان را تحویل دهند.
ادامه حملات عربستان در زمان گفتگوها
گفتگوهای یمنی در حالی دنبال می شود که عربستان همچنان به حملات خود به یمن ادامه می دهد و اکنون سعی دارند حملات خود را به استان حضرموت بکشاند. به گزارش العالم در حملات دو روز قبل، جنگنده های سعودی با همراهی پهپادها، به شماری از ساختمان های دولتی و بنادر شهر المکلا و فرمانداری الشحر در ساحل حضرموت حمله ور شدند و کاخ ریاست جمهوری، ساختمان بنیاد اقتصادی، بندر نفتی الضبه در الشحر و ساختمان گمرک زمینی در المکلا حمله و قرارگاه منطقه دوم را نیز بمباران کردند. گفتنی است عربستان سعودی از دیرباز، چشم طمع به استان حضرموت داشته است، زیرا حضرموت که بزرگ ترین استان یمن به شمار می رود، استانی نفتی است که از ثروت های طبیعی نیز برخوردار است.
کارشناسان معتقدند هدف عربستان از ادامه بمباران شهرهای مختلف یمن، کاهش سقف چانهزنی انصارالله و تحمیل نقطهنظرات خود بر طرفهای مذاکرهکننده است. سعودی ها در تلاش هستند تا مدیریت این دور از گفتگوها را در کنترل بگیرند تا بتوانند به نتایج مطلوب خود برسند. تلاشهای ریاض برای جلو گیری از تشکیل یک کمیته بینالمللی حقیقتیاب نشان میدهد که عربستان با استفاده از نفوذ سیاسی و مالی خود طرح آتشبس 20 مادهای سازمان ملل را مدیریت کرده است.
در هیمن رابطه عربستان اصرار دارد که با اعمال نفوذ بر سازمان ملل، انصار الله را خلع سلاح کند، اما موضوع خلع سلاح بدون قید و شرط انصارالله با مخالفت این گروه مواجه شده است، زیرا رهبران انصارالله مایل نیستند قبل از دریافت هرگونه تضمین بینالمللی سلاح خود را تحویل دهند.
بر این اساس در مورد نتایج این نشست کارشناسان شک و تردید دارند و معتقدند راه سختی برای توافق طرفین در این نشست وجود دارد. روزنامه «الرأی» کویت به نقل از منابع آگاه یمنی اعلام کرد، پیشبینی میشود این گفتوگوها بین چهار تا شش هفته طول بکشد و ما بین آن استراحتهای چند روزه وجود داشته باشد.
موانع پیش روی مذاکرات
از مسائل اختلافانگیز این مذاکرات که احتمال دارد به شکست روند مذاکرات کویت منجر شود روشن نبودن موضوع بازسازی یمن است که این امر نگرانیهایی برای اکثریت مردم یمن بوجود آورده است. در طول حملات یک ساله عربستان، آسیبهای شدیدی به زیر بنای اقتصادی و تاسیسات شهری یمن وارد شد.
علاوه بر این عربستان از رهگذر تحریک هواداران عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن تلاش میکند تا انصارالله را از مشارکت در ساختار آینده این کشور منع کند. در این خصوص انصارالله بر ضرورت تشکیل یک دولت وحدت ملی با شرکت همه طیفهای سیاسی اصرار دارد در حالی که عربستان مایل نیست تا انصارالله در دولت آینده یمن نقشی داشته باشد.
منع انصارالله از مشارکت در سرنوشت ملی خود از نظر این طیف سیاسی تاثیرگذار به مفهوم خیانت به خون شهدای یمن تلقی میشود و تحت هیچ شرایطی قابل قبول نیست. بنابراین کارشناسان معتقدند که مذاکرات گروههای سیاسی یمن در کویت با توجه به دخالت مستقیم عربستان در روند مذاکرات و سکوت سازمان ملل نمیتواند خروجی قابل قبولی داشته باشد و حالت نه جنگ و نه صلح برای مدتی بر یمن حاکم خواهد شد.
شاید بتوان مهم ترین مانع این دور از گفت و گوها را عدم تضمین عربستان در مورد تثبیت آتش بس دانست که هیئت یمنی آن را شرط اولیه برای ورود به گفت و گوها عنوان کرده است. روز یکشنبه در چهارمین روز گفتگوها جلسه دیگری میان هیئت صنعا و هیئت دولت مستعفی یمن در کویت با نظارت "اسماعیل ولد الشیخ احمد"، فرستاده سازمان ملل به یمن برگزار شد، اما طرفهای یمنی نتوانستند به توافق درباره دستور کار و نهایی کردن مسئله تثبیت آتشبس دست یابند. هیئت صنعا بر لزوم حل مسئله تثبیت آتش بس تاکید دارد و هیئت دولت مستعفی یمن بر اتخاذ اقداماتی در جهت اعتمادسازی شامل تحویل سلاحها و عقب نشینی از شهرها اصرار می کند. هیئت انصارالله و حزب کنگره سراسری مردمی خواهان توقف فوری حملات هوایی ائتلاف عربستان و آغاز روند سیاسی و تشکیل دولت وحدت ملی هستند. همچنین سفیران کشورهای ناظر بر حل مسالمت آمیز بحران یمن نشستی را با طرف های درگیر در بحران یمن برگزار کردند تا آن ها را به پشبرد مذاکرات صلح ترغیب کنند اما این تلاشها نیز هیچ فایدهای نداشت.
در همین حال، الجزیره نسخهای از پیشنویس بیانیه را که حول محور کمیته آتشبس و تثبیت آتشبس است، منتشر کرد. در این پیشنویس بر لزوم آزادی اسیران و بازداشت شدگان، گشودن گذرگاهها و اهمیت حمایت از جان شهروندان تاکید شده است. در همین ارتباط "محمد عبدالسلام"، سخنگوی انصارالله یمن تاکید کرد، اگر آتشبس به طور کامل تثبیت نشود هیچ دلیلی برای بررسی موضوع دستور کار در مذاکرات ژنو وجود ندارد. وی گفت: "حملات ادعایی ائتلاف علیه القاعده بهانهای برای جنگی است که هدف آن اشغال جنوب یمن، ویران کردن امکانات و تواناییهای آن و غارت ثروتهایش است." سخنگوی انصارالله هشدار داد ادامه حملات هوایی عربستان، مذاکرات کنونی صلح یمن در کویت را به سرنوشت دوره های سابق دچار خواهد کرد.
به همین جهت یکی از اعضای حزب کنگره مردمی یمن به خبرنگار «بیبیسی» گفت حزب متبوعش و انصارالله (هیئت میهنی) اعلام کردهاند تا توقف کامل حملات هوایی عربستان در یمن، در ادامه مذاکرات صلح شرکت نخواهند کرد. «مانع المطری»، مشاور رسانهای وزیر خارجه دولت مستعفی یمن در این باره مدعی شد: اختلافات دو طرف بر سر عملیات نظامی در «حضرموت» علیه گروهک القاعده است که نمایندگان کنگره مردمی و انصارالله آن را بخشی از نقض آتشبس میدانند.
با وجود این اخباری در مورد توافق طرفین در مورد آتش بس منتشر شده است. در این زمینه شبکه العالم اعلام کرد که طرف های شرکت کننده در مذاکرات درباره آتش بس و توقف حملات هوایی عربستان به یمن توافق کردند و قرار است آتش بس از 7 اردیبهشت آغاز شود. البته هیچ تضمینی برای این آتش بس ارائه نشده، و کویت و طرف های بین المللی تلاش می کنند با تثبیت آتش بس طرف ها را به پایبندی به این توافق ملزم کنند. این درحالی است که آتش بس قبلی که دو هفته قبل برای آغاز مذاکرات اعلام شده بود، همچنان به صورت مستمر از سوی عربستان سعودی و مزدوران و هم پیمانانش نقض می شود.
البته در این میان سازمان ملل همچنان جانب سعودی ها را گرفته است. در همین ارتباط شورای امنیت در بیانیه ای اعلام کرد: نقشه راهی که طرفهای درگیر یمنی باید دنبال آن باشند، شامل عقب نشینی حوثیها و نیروهای علی عبدالله صالح، رئیسجمهور پیشین یمن از شهرها و تحویل سلاحهای سنگینشان به دولت، پس دادن نهادهای دولتی و از سر گیری مذاکرات سیاسی است. اعضای شورای امنیت بر لزوم اجرای پنج بند قطعنامه 2216 از سوی طرفهای درگیر و سیطره مجدد دولت بر تمامی نهادها و احترام به تسلسل قدرت و برداشتن هرگونه مانعی از سر راه فعالیت نهادها و اجرای تغییرات تأکید کردند. شورای امنیت همچنی از دبیرکل سازمان ملل خواست طرح گستردهای را طی 30 روز ارائه کند که درباره جزئیات کمک به گروههای یمنی برای قدم برداشتن در مسیر صلح باشد.
با این وجود تا زمانی که عربستان انصارالله را به عنوان یکی از جریان های سیاسی تاثیر گذار در یمن به رسمیت نشناسد و مسئله تثبیت آتش بس را قبول نکند نمی توان چندان به نتیجه بخش بودن مذاکرات کویت امیدوار بود./