- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه فرهيختگان - 1394/09/02 – شماره 1816 – صفحه 4)
خیابان‌های مسکو در خواب زمستانی فرو رفته و بارش بی‌وقفه برف ادامه دارد. چراغ‌های فرودگاه زیر بارش سنگین برف، وهم‌آلود به نظر می‌رسند. با هر سختی که بود هواپیمایی بر سطح شن‌پاشی شده فرودگاه مسکو فرود آمد. از تهران آمده و روز اول ژانویه 1989 رسید. یک روحانی، یک زن و فردی با ظاهر دیپلمات‌ها مسافران این پرواز هستند. خیابان‌های شوروی مثل فضای سیاسی جهان سرد است.
سال‌ها از انقلاب بزرگ ایران در منطقه گذشته بود. هنوز روابط این قدرت جدید با قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به ثبات نرسیده‌بود. رهبران شوروی نمی‌دانستند چه واکنشی باید داشته باشند. هیاتی که در هواپیمای ایرانی در فرودگاه مسکو در هوای سرد آن روزگار شوروی پیاده می‌شد، حامل نامه‌ای بود که بعدها از آن به‌عنوان مهم‌ترین حرکت ایران در مواجهه با قدرتی چون اتحاد جماهیر شوروی یاد شد. امام خمینی(ره) چند روز قبل از آن در خانه ساده خود در جماران، پشت همان میز معروف چوبی نامه‌ای تاریخی خطاب به میخاییل گورباچف آخرین دبیرکل حزب کمونیسم در شوروی نوشت. امام خمینی(ره) در نامه خود به آقای دبیرکل نوشت: «جناب آقای گورباچف، برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جست‌وجو کرد؛ چراکه مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست؛ چراکه مکتبی است مادی و با مادیت نمی‌توان بشریت را از بحران عدم اعتقاد به معنویت، که اساسی‌ترین درد جامعه بشری در غرب و شرق است، به در آورد.»
آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی، محمدجواد لاریجانی و مرضیه حدیدچی‌دباغ گروه اعزامی ایرانی به مسکو بودند که ماموریت داشتند این نامه را به گورباچف برسانند. هشت هفته بعد گورباچف توسط وزیر امور خارجه وقت شوروی یعنی «ادوارد شواردنادزه» پاسخ خود را برای رهبر ایران فرستاد. در تمام مدتی که شواردنادزه در خانه امام(ره) روی صندلی معمولی نشسته بود، آثار حیرت را می‌شد از چهره او خواند و این نخستین مواجهه جدی دیپلماتیک بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی پس از انقلاب اسلامی در ایران بود.
پرواز بر فراز آشیانه لنین
اولین برقراری رابطه ایران و شوروی دو سال پیش از فروپاشی این نظام حکومتی بود. پیش از انهدام کامل آن آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی نیز در صدر هیاتی سیاسی، اقتصادی و نظامی به شوروی رفت و با گورباچف دیدار و گفت‌وگو کرد.
سی‌ام خرداد سال ۶۸ وقتی ایران هنوز سوگوار از دست دادن بنیانگذار جمهوری اسلامی بود، رئیس مجلس در سفری که از چند ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود راهی مسکو شد. دیداری که بیش از آنکه عایدی سیاسی برای ایران داشته باشد تبدیل به دیداری تاریخی شد. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی که در بدو ورود به مسکو مورد استقبال رسمی از جانب سران شوروی قرار گرفته بود، بعد از گفت‌وگو‌های مرسوم در کرملین به بازدید از کاخ پرداخت و سپس راهی اقامتگاهی شد که میزبان برای او در نظر گرفته بود.
اقامتگاه ایرانی‌ها در این سفر تپه‌های لنین بود. فردای آن روز زمانی که قرار بود میهمان بر سر مزار کشته‌های جنگ رفته و با نثار گل به آنها ادای احترام کند، رئیس مجلس ایران حاضر نشد به مقبره لنین برود. او در خاطرات خود در روز سی و یکم خرداد نوشته است: «با ملاحظاتی که داشتم به مزار لنین نرفتم.» در راه بازگشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در خیابان «آربات» که مرکز روشنفکران و هنرمندان مسکو است پیاده‌روی کرد.
سال‌های دوری
سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهوری دوره اصلاحات در اسفند سال 1379 به دعوت رئیس‌جمهوری روسیه عازم مسکو شد و در سفر خود از پایتخت، تاتارستان و سن‌پترزبورگ دیدار کرد. این تنها سفر دوجانبه میان ایران و روسیه بود که به دعوت طرف روسی انجام شد. سال‌ها گذشت تا دوباره هواپیمایی حامل یکی از سران جمهوری اسلامی در فرودگاه مسکو فرود بیاید. ۲۶ خرداد 1388روزی بود که محمود احمدی‌نژاد به‌منظور شرکت در اجلاس شانگهای که در مسکو برگزار می‌شد به روسیه سفر کرد. در این سفر او با دیمیتری مدودف رئیس‌جمهوری وقت روسیه دیدار کرد. احمدی‌نژاد اولین رئیس‌جمهوری ایران است که در دوران ریاست خود دو بار به روسیه سفر کرد.
او یک‌بار دیگر هم در ۱۰ تیر 1392 برای شرکت در اجلاس کشورهای صادر‌کننده گاز به این کشور رفت و مورد استقبال معاون وزارت خارجه و سفیر ایران در مسکو قرار گرفت. این نحوه استقبال انتقادات فراوانی را در زمان خود به دنبال داشت. مهر سال 1393 حسن روحانی راهی روسیه شد و این نخستین بار بود که به‌عنوان رئیس‌جمهور عازم این کشور می‌شد. رئیس‌جمهوری ایران برای شرکت در چهارمین اجلاس رهبران کشورهای حاشیه دریای خزر به روسیه رفت که این دوره آن در شهر آستراخان برگزار می‌شد. تیر 1394 حسن روحانی رئیس دولت یازدهم برای شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای بار دیگر به روسیه سفر و در شهر اوفا با رئیس‌جمهوری روسیه دیدار کرد. در این سفر روحانی با اعضای گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
روس‌ها در تهران
کنفرانس تهران در جریان جنگ جهانی دوم اگرچه تاثیرات فراوانی بر روند سیاست در جهان گذاشت و به نوعی آینده را تغییر داد، نشستی میان قدرت‌ها بدون اطلاع ایران بود. بعد از انقلاب اما شرایط تغییر کرد. شوروی پیش از فروپاشی و بعد از آن فدراسیون روسیه، در مواجهه با ایران بعد از انقلاب عملکردی نامشخص داشت. برای همین هم به رغم همسایگی میان دو کشور و داشتن منافع مشترک فراوان ولادیمیر پوتین به‌عنوان رئیس‌جمهور روسیه نخستین بار در سال 1386 و برای شرکت در اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر به تهران سفر کرد. در این سفر و در حاشیه اجلاس، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری وقت ایران با پوتین دیدار و گفت‌وگو کرد. دو طرف بر لزوم همکاری‌های مشترک تاکید کردند و پوتین که برای اولین‌بار به ایران آمده بود، گفت: «دیدن ایران برای من بسیار جذاب است.» در این سفر پوتین با رهبر معظم انقلاب نیز دیدار کرد.
امروز (دوشنبه 2 آذر 1394) نیز پوتین برای دومین‌بار و این‌بار برای شرکت در اجلاس سران کشورهای صادر‌کننده گاز به تهران می‌آید. این سفر بعد از هشت سال صورت می‌گیرد. البته پوتین همین امشب تهران را به مقصد مسکو ترک می‌کند اما مصاحبه با صدا و سیمای جمهوری اسلامی و دیدار با مقام معظم رهبری از برنامه‌های همین سفر فشرده است.
فراز و فرود دو همسایه
تاریخ رابطه ایران و روسیه همه‌چیز در خود دارد. از جنگ و درگیری، خصومت و دشمنی گرفته تا همکاری‌های مشترک. نقاط عطف در تاریخ کشورها همواره بر جریانات بین‌المللی تاثیر گذاشته است. امروز رابطه ما با کشوری مانند روسیه از جایگاهی برابر و مبتنی‌بر احترام متقابل برخوردار است؛ چیزی که در سال‌های اخیر و از جانب رئیس‌جمهوری ایران بر آن پافشاری می‌شود.
http://www.farheekhtegan.ir/newspaper/page/1816/4/58878/0
ش.د9404704
