آل‌سعود یک قدم تا ورشکستگی

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1395/02/08 ـ شماره 10577 ـ صفحه 9)

بحران «کسری بودجه» عربستان به سطحی رسیده که حتی مقامات ریاض نیز نسبت به ورشکستگی قریب الوقوع اقتصاد این کشور صراحتا هشدار داده و برای رفع این خطر تدابیر مشکوکی را اندیشیده‌اند.

«کسری بودجه»، کلید واژه‌ای است که این روزها مقامات سعودی را به شدت مشغول خود ساخته است. این مساله در حال حاضر آنقدر برای مقامات سعودی جدی شده که اخیرا «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی هشدار داده که در صورت ادامه همین وضعیت باید منتظر ورشکستگی اقتصاد عربستان در سال آینده ماند. البته نباید از این نکته نیز غافل شد که علت کسری بودجه بی‌سابقه عربستان سعودی در نتیجه کاهش قیمت نفت که خود و هم‌پیمانانش آن را طرح‌ریزی کردند، اتفاق افتاده است.

پس از نهایی شدن بودجه سال کنونی میلادی عربستان، مشخص شد مجموع بودجه این کشور در سال جاری، 513 میلیارد ریال سعودی بوده که از این میزان، هزینه‌های دولت 840 میلیارد ریال سعودی برآورد شده است. بر همین اساس، وزارت خزانه‌داری عربستان سعودی میزان کسری بودجه این کشور در سال کنونی را 327 میلیارد ریال سعودی (87 میلیارد دلار) تخمین زده که این رقم در 10 سال گذشته در عربستان بی‌سابقه بوده است.

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که علت اصلی کسری بودجه عربستان که اقتصاد این کشور را در معرض خطر قرار داده کاهش قیمت نفت به ارزش هر بشکه 40 دلار است، چراکه عربستان در زمره کشورهایی است که بخش عمده درآمدهای آن وابسته به فروش نفت است. با این وجود، در کنار عامل کاهش قیمت نفت به عنوان علت اصلی کسری بودجه عربستان، عوامل دیگری نیز وجود دارند که به این بحران (کسری بودجه) دامن زده و می‌توان از آنها تحت عنوان «عوامل خودساخته» سعودیها یاد کرد. برخی از این عوامل عبارتند از:

1ـ جنگ بیش از یک ساله علیه مردم بی‌دفاع یمن: عربستان سعودی از حدود 13 ماه پیش حملات ددمنشانه‌ای را علیه یمن به عنوان فقیرترین کشور عربی آغاز کرده است؛ حملاتی که به گفته کارشناسان تاکنون 60 میلیارد دلار برای سعودیها هزینه داشته و با توجه به عدم کاهش شدت اقدام نظامی وحشیانه آن علیه یمنی‌ها این هزینه‌ها همچنان پابرجا بوده و ادامه نیز خواهند داشت.

2ـ حمایت‌های مالی گسترده از تروریسم در سراسر منطقه: رژیم سعودی طی سالهای اخیر مبالغ هنگفتی را صرف حمایت از گروه‌های تروریستی ـ تکفیری در منطقه کرده تا از یک سو تمامی نظام‌های غیرهمسو با ریاض سرنگون شده و از سوی دیگر قدرت کشورهای منطقه به گونه‌ای تضعیف شود که سعودیها بتوانند به نوعی حرف اول و آخر را در خاورمیانه بزنند.

3ـ اعطای رشوه به کشورهای مختلف از جمله مالزی برای پیشبرد اهداف خود در زمینه‌های گوناگون از جمله سرکوب مسلمانان به ویژه شیعیان.

4ـ زیاد بودن هزینه‌های داخلی عربستان که خود نیز یکی از عوامل مهم کسری بودجه محسوب می‌شود.

تمامی این عوامل دست به دست هم دادند تا در کنار کاهش قیمت نفت، عربستان سعودی در شرایط اقتصادی بسیار بدی قرار گیرد.

در واقع همانگونه که گفته شد، سیاست‌های رژیم سعودی به همراه ایالات متحده از عوامل اصلی کاهش قیمت نفت بوده است. این دو همپیمان قدیمی از این طریق تمام تلاش خود را به کار بستند تا در مدتی محدود کشورهایی نظیر ایران و روسیه را در تنگنای اقتصادی قرار دهند. سعودیها با اتخاذ سیاست‌هایی که کاهش قیمت نفت را به دنبال داشت، در صدد آن بوده و هستند که درآمدهای نفتی ایران حتی المقدور کاهش یافته و تهران دیگر قادر به حمایت از محور مقاومت در منطقه به ویژه در سوریه و لبنان نباشد.

در آن سوی میدان، سعودیها روسیه را نیز با کاهش قیمت نفت هدف قرار داده و با غنیمت شمردن فرصت تحریم‌های غرب علیه مسکو، تلاش کردند تا به زعم خود ضربه آخر را بر پیکره اقتصاد روسیه وارد آورده و اقتصاد این کشور را در شرایطی قرار دهند که دیگر قادر به نقش آفرینی در منطقه به ویژه در سوریه و ایستادن در برابر سیاست‌های توسعه طلبانه ایالات متحده نباشد.

در هر صورت، کاهش قیمت نفت که توطئه‌ای از سوی خودِ سعودیها بود، امروز به بحرانی تبدیل شده که اگر مهار نشود در آینده نه چندان دور دامن این کشور را خواهد گرفت؛ مساله‌ای که «محمد بن سلمان» نیز صراحتا به آن اذعان کرده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، در همین ارتباط، «حسن عبد ربه المصری» کارشناس مسائل سیاسی و اقتصادی تصریح می‌کند: «‏هم‌زمان با اعلام کسری بودجه عربستان، قیمت ‏آب و برق و گاز در این کشور بالا رفته و قیمت بنزین هم تا 50 درصد افزایش یافته است». وی همچنین ادامه می‌دهد: «در صورت ادامه این وضعیت، مردم عربستان از ابعاد مختلف متضرر خواهند شد و معتقدم در صورت طولانی شدن این مساله، یک بحران اجتماعی از دل بحران اقتصادی عربستان سعودی متولد خواهد شد».

اما این پایان ماجرا نیست، اخیرا «محمد بن عبدالملک آل الشیخ» وزیر مشاور در امور اقتصادی عربستان اعلام کرده که این کشور برای جبران کسری بودجه خود قصد ورود به بازار استقراض از کشورهای خارجی را دارد. بسیاری از روزنامه‌های عربی نیز پیشتر از مذاکرات مقامات سعودی با طرف‌های خارجی برای استقراض مبلغی بالغ بر بیش از 10 میلیارد دلار خبر داده بودند و بدین ترتیب گمانه‌زنی‌ها در این خصوص با اظهارات اخیر آل الشیخ مبنی بر نیت ریاض برای استقراض خارجی، تقویت شد. نکته قابل تامل اینجاست که طی 15 سال گذشته سابقه نداشته که ریاض به استقراض خارجی روی آورد.

در هر صورت، سعودیها که خود به در خطر بودن اقتصاد این کشور در نتیجه روند نزولی قیمت نفت پی برده اند، در تکاپوی اتخاذ سیاست‌های اقتصادی جدیدی افتاده‌اند. «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی اخیرا اعلام کرده است که از فردا دوشنبه عربستان مرحله تحول اقتصادی و آغاز مرحله‌ عدم وابستگی اقتصاد به نفت را تحت عنوان «چشم‌انداز عربستان 2030» آغاز خواهد کرد. وی در این خصوص تصریح کرده است: «بر اساس سیاست‌های اقتصادی جدید، عربستان از اتکا به درآمدهای نفتی فاصله گرفته و برای متنوع ساختن منابع درآمدی خود تلاش می‌کند».

رژیم سعودی قصد دارد در اولین گام برای اجرای سیاست‌های اقتصادی جدید خود درصدی از سهام شرکت ملی نفت «آرامکو» را بفروشد و میزان درآمد حاصل آن را به ذخایر ارزی کشور خود اضافه کند. این کشور همچنین طبق گفته «محمد بن سلمان» قصد پیگیری پروژه «خصوصی سازی» را نیز در سَر می‌پروراند.

در این میان، کارشناسان بر این باورند که به کار بردن واژه «خصوصی سازی» برای اقدامی که عربستان سعودی در صدد انجام آن است، صحیح نیست. به گفته کارشناسان واگذاری سهام شرکت نفتی آرامکو بیش از آنکه در چارچوب خصوصی سازی بگنجد در چارچوب بین‌المللی کردن ذخایر انرژی قرار می‌گیرد، بدین صورت که با واگذاری سهام آرامکو در ظاهر ـ به بخش خصوصی ـ و در واقع به کانون‌های قدرت و ثروت از جمله شرکت‌های آمریکایی و چینی، عربستان سعودی میزان تاثیرگذاری خود و شرکای جهانی‌اش بر اوپک را افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، سیاست اقتصادی جدید عربستان سعودی مبنی بر خصوصی سازی و واگذاری بخشی از سهام شرکت آرامکو می‌تواند در صورت تحقق به بدعت نادرستی نزد کشورهای دارای منابع نفتی و گازی تبدیل شود. پیاده سازی این سیاست ممکن است پیروی دیگر کشورهای نفتی دیگر از عربستان سعودی را به دنبال داشته باشد، به گونه‌ای که رفته رفته تمامی کشورهای نفتی، بخشی از سهام خود را در بازارهای جهانی به فروش بگذارند.

*«کسری بودجه»، کلید واژه‌ای است که این روزها مقامات سعودی را به شدت مشغول خود ساخته است. این مساله در حال حاضر آنقدر برای مقامات سعودی جدی شده که اخیرا «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی هشدار داده که در صورت ادامه همین وضعیت باید منتظر ورشکستگی اقتصاد عربستان در سال آینده ماند

* وزارت خزانه‌داری عربستان سعودی میزان کسری بودجه این کشور در سال کنونی را 327 میلیارد ریال سعودی (87 میلیارد دلار) تخمین زده که این رقم در 10 سال گذشته در عربستان بی‌سابقه بوده است

* کاهش قیمت نفت که توطئه‌ای از سوی خودِ سعودیها بود، امروز به بحرانی تبدیل شده که اگر مهار نشود در آینده نه چندان دور دامن این کشور را خواهد گرفت؛ مساله‌ای که «محمد بن سلمان» نیز صراحتا به آن اذعان کرده است

http://jomhourieslami.net/?newsid=88496

ش.د9500026