محمدرضا خاتمی: کاندیدای اصلاح‌طلبان در انتخابات 96 روحانی است

* پیام این انتخابات چه بود؟

** این انتخابات دنباله انتخابات سال 92 است که پیغام تغییر در آن خیلی روشن بود. زیرا چهره هایی که در برابر هم قرار گرفته بودند واقعا سلایق و طرزتفکراتی را که در جامعه وجود داشت نمایندگی می کردند. پیام دیگر انتخابات هم حمایت از دولت روحانی بود. یعنی مردم به این نتیجه رسیدند که مجلس نهم برخوردی با دولت روحانی داشت که وی نمی توانست برنامه های داخلی و خارجی خود را پیش برد. درست است که اولویت برنامه های روحانی در چند سال اخیر در برجام متبلور شده بود اما این برجام باید در زندگی مردم به صورت بهبود معیشت ، وضع کسب و کار و امید به آینده دیده شود. با این رویکرد مردم احساس کردند باید ایستاد و ' نه' بزرگی به کسانی بگویند که در مقابل روحانی ایستاده اند. از سویی با رای خود پیامی را برای مسئولین کشور از جمله دولت فرستادند که ما کار خود را کردیم و اکنون نوبت شماست که اوضاع کشور و به خصوص اقتصاد را سامان دهید.

* ارزیابی تان از آرایش سیاسی مجلس دهم چیست؟

** این مجلس میانه رو خواهد بود. البته منظورم میانه روی در بین جناح های سیاسی کشور است. به این معنی که اگر قاطبه این مجلس اصلاح طلب باشند درصدد حذف اصولگرایان نیستند بلکه می خواهند آنها را جذب کنند. اصولگرایان این مجلس نیز به این نتیجه رسیده اند که بدون جریان اصلاح طلبی امکان حل مشکلات کشور وجود ندارد.

* آرایش سیاسی جدید مجلس چه اثری بر عملکرد دولت می گذارد؟

** دولت روحانی و جریان اصلاحات در درون سیستم سیاسی کشور یک جریان اقلیت بودند. اما با روی کار آمدن مجلس دهم امکانی برای باز شدن باب گفت و گوی بیشتر در درون نظام و بین جریانهای سیاسی مختلف فراهم می شود. اتفاقی که در سه مجلس گذشته اصلا رخ نداده است. مجلس می تواند پایگاهی بزرگ برای رخداد این تعامل و گفت و گو باشد که بازتاب آن به شکل همدلی و همراهی بیشتر در سطح جامعه ترجمه خواهد شد و زمینه را برای رسیدن به شعاری که تحقق آن آرزوی ماست فراهم می کند یعنی جذب حداکثری و دفع حداقلی.

به غیر از اقلیت 20 تا 30 نفره جبهه پایداری که در این مجلس حضور دارند و از همان ابتدا شعارهایشان در تقابل با دولت روحانی بود مابقی نمایندگان در مرحله تبلیغات خود را مدافع برنامه های دولت نشان دادند. آنها نباید این وعده خود را فراموش کنند بسیاری از برنامه های اساسی دولت روی زمین مانده است و مردم خواهان حمایت مجلس از آنها هستند. نمایندگان مجلس دهم نباید عقبه رای آوری خود را از یاد ببرند. آنها کافی است ببینند که چه اتفاقی افتاد که دوسوم نمایندگان مجلس نهم موفق به کسب آرای لازم از سوی مردم نشدند. این باید به صورت یک تابلوی بزرگ همیشه در مقابل چشم این نمایندگان باشد تا با کمک به دولت گوشه ای از درد و رنج مردم را بکاهند.

* برخی صحبت از وکیل الدوله بودن این مجلس می کنند؟

** به دو دلیل این اتفاق نمی افتد. نخست اینکه دولت دنبال وکیل الدوله ساختن مجلس نیست. اگر روحانی می خواست چنین کند با امکاناتی که در اختیار قوه مجریه بود به راحتی می توانست نمایندگان مجلس نهم را همراه خود کند و جریان تندرو داخل مجلس را در اقلیت بگذارد. ولی دولت فعلی به فکر خرید مجلس نیست. دوم اینکه افرادی که داخل مجلس راه یافتند اشخاصی نیستند که اعتبار خود را فدا کنند.

در دنیای امروز که اگر یک پشه در این گوشه دنیا بجنبد همه در آن سوی جهان مطلع می شوند اعتبار افراد به سرعت قابلیت دگرگون شدن را دارد. هر چند رسانه های رسمی و مطبوعات ما امکان پرداختن به بسیاری از مسائل را ندارند اما چنین موقعیتی برای رسانه های مجازی وجود دارد. از سویی رقبای بسیار جدی که دولت در جامعه دارد مانعی بر سر این کار خواهند بود. تبلیغاتی که با عنوان وکیل الدوله مجلس از سوی رقبا صورت می گیرد بیشتر از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد برای ترساندن مجلس از همراهی با برنامه های سیاسی دولت انجام می شود.

* برخی معتقدند پیــروزی اصلاح طلبان در مجلس زمینه را برای عبور از روحانی فراهم می کند. ارزیابی شما در این باره چیست؟

** در نشست و برخاست هایی که با نحله های مختلف اصلاحات دارم می بینم همه این افراد از شخص آقای روحانی رضایت دارند و معتقدند ایشان حتی فراتر از حد انتظار ظاهر شده است. البته ما انتقاداتی به برخی عملکردهای دولت یازدهم داریم ولی نامزدمان برای انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری شخص آقای روحانی است. نکته دیگر اینکه اصلاح طلبان به جد معتقدند باید با تمام قوا پشت سر دولت بایستند تا برنامه های خود را پیش برد. چرا که برنامه های دولت را قبول دارند و آن را باعث نجات کشور می دانند. آقای روحانی و دولتش هم در مجموع نشان دادند که واقعا به این شعارها تعهد و پایداری دارند. اصلاح طلبان کمبودها و موانع کار روحانی را می دانند. توقع اصلاح طلبان این است حال که مردم راه را باز کرده و موانع زیادی را از پیش پای دولت برداشته اند روحانی در این یکسال باقی مانده پیشرفت قابل توجهی در تحقق وعده های خود داشته باشد.

اما به هیچ عنوان در جریان اصلاحات، جدایی و عدم حمایت از دولت جایگاهی ندارد، چرا که هم ما و هم دولت واقفیم که شرایط کشور بسیار خطیرتر از آنی است که بخواهیم با یکدیگر رقابت یا از دولت عبور کنیم. با خوشحالی باید بگویم نه تنها اصلاح طلبان از دولت جدا نشده اند بلکه تلاش این دو باعث جذب بسیاری از اصولگرایان به ائتلاف امید شده است.

* چه فراکسیون هایی در این مجلس شکل می گیرد؟

** ابتدا جریان تندرو سعی در افتراق انداختن بین اصلاح طلبان و اصولگرایان معتدل دارد، بنابراین ممکن است در باغ سبزی به هر دو نشان دهد، یعنی با اصولگرایان مذاکره کند که با شما هستیم یا پیغامی مخفی برای اصلاح طلبان بفرستد که رای ما برای ریاست مجلس به آقای عارف است. آنها این بازی را ممکن است درآورند اما ادعای استقلال نخواهند داشت. دو جریان اصلی در مجلس شکل می گیرد یکی فراکسیون امید که مجموع اصلاح طلبان و اعتدالیون است و دیگری فراکسیون اصولگرایی.

پایداری ها هم نمی توانند مشی تندروی خود را پیاده کنند. آنها وارد رقابتی شدید با جریان اصولگرایی معتدل نمی شوند. اما در نهایت احتمالا یک انشقاق بین جریان اصولگرایی پیش می آید. دیگر مانع مجلس وجود ندارد.

* نظرتان درباره ترمیم کابینه چیست؟

** بارها گفته ام آقای روحانی باید برنامه هایش را به جد اجرا کند. وی به قول معروف باید سنگهایش را با مدیران اجرایی وابکند. به طور مثال به وزیر اقتصاد، صنعت ، ارشاد، بهداشت، آموزش عالی، آموزش و پرورش و همه بگوید این موارد برنامه من است آیا می توانید آنها را عملی کنید یا خیر. دیگر مانع مجلس هم وجود ندارد و موانع بیرونی تا حد زیادی برداشته شده اند. اگر اعضای کابینه توان اجرای این برنامه ها را نداشته باشند یا اصلا برخی شان این برنامه ها را قبول ندارند تغییر حتما باید اجرا شود. اما ممکن است آنها مجریان خوبی برای این برنامه ها باشند و نیازی به تغییر کابینه نباشد. این مجلس می تواند به مجلس آشتی ملی تبدیل شود.

* اولویت های مجلس دهم چیست؟

** حل مسائل اقتصادی حتما یکی از اولویت های مجلس خواهد بود. در این رابطه فکر می کنم همراهی و همکاری بین دولت و مجلس بهترین نتیجه را خواهد داشت. دولت باید کار کارشناسی انجام دهد و مجلس ریزبینی و نکته سنجی کند. اما مجلس جدید دومسئولیت جدی دارد که شاید از عهده هیچ کس برنیاید. یکی در عرصه سیاست خارجی و دیگری سیاست داخلی.

در عرصه سیاست خارجی دولت بسیار تنهاست. این مجلس با شناختی که از آن دارم می تواند گشایش بسیار بزرگی را در تنش زدایی و گسترش روابط خارجی ایفا کند. اما مجلس دهم نقش آفرینی بزرگی هم در سیاست داخلی می تواند انجام دهد. سیاست داخلی کشور احتیاج به قانون و دستورالعمل ندارد که فلان کار انجام شود یا نشود. بلکه رفتار مجلس دهم می تواند یک الگوی تفاهم و همدلی برای همه ایرانی ها باشد. به ویژه بعد از تندرویهایی که در دو دوره اخیر آن وجود داشت.

اینکه می گویم همه ایرانی ها برای اینکه مجلس نباید صرفا امکان تعامل و گفت و گوی جناح های سیاسی کشور را در نظر بگیرد بلکه باید پایگاه بسیار مهمی برای گفت و گوهای ملی باشد. پر کردن شکاف های قومی، جنسیتی، نسلی و غیره مسئله ای ملی، نه جناحی است. این مجلس می تواند به مجلس آشتی ملی تبدیل شود. بحث زنان یکی از مباحث مهم آن می تواند باشد وقتی حدود 18 نماینده زن به مجلس راه پیدا می کنند این نشان دهنده افزایش تمایل جامعه به حل مسائل زنان است. در شهرهایی که همیشه تصور مردسالارانه ای از مردم آنجا وجود داشته مردم یک زن را به مجلس فرستاده اند این نشان دهنده وقوع تحولاتی مهم در بینش جامعه است.

* این روزها صحبتهایی از ضرورت اصلاح قانون انتخابات می شود. ارزیابی تان چیست؟

** بد نیست شرایطی گذاشته شود که کاندیداهای غیرواجد شرایط نتوانند نامزد شوند. اما ما باید فکری برای این کنیم که چرا افرادی که مورد علاقه مردم هستند نمی توانند امکان نامزد شدن در انتخابات را داشته باشند. شورای نگهبان می گوید که فرصت بررسی صلاحیت همه نامزد ها را ندارد. خوب قانون دستتان را بازگذاشته است، مطابق قانون عمل کنید و همه کسانی را که چهار مرجع قانونی مدرکی علیه آنها ندارند تایید صلاحیت کنید و بگذارید مردم تشخیص دهند چه کسی صلاحیت نمایندگی از جانب آنها را دارد.

* برخی چهره های اصولگرای معتدل می گویند علت شکست اصولگرایان در انتخابات اخیر وجود چهره های تندرو در لیست آنها بود. اگر این طور است چرا اصولگرایان معتدل از جبهه پایداری و تندروها اظهار برائت نمی کنند؟

** علت این را نمی دانم. البته برخی از آنها شروع به روشن کردن مرزهای خود با پایداری ها کرده اند. جدای از این بحث باید گفت جریان اصولگرایی یک جریان غیرزایای ناپویاست که بسیار درگیر اطاعت کورکورانه و تقلید غیرمتعهدانه از چهره های خاص است. لذا در درون خود امکان هیچ نوزایی ندارد. یکی از دلایل اصلی که اصولگرایان در شرایط بحرانی قدرت تفکر خود را از دست می دهند و زمینگیر می شوند و قادر به حل مسائل خود نیستند همین است.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=37801

ش.د9500395