- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات ـ 1395/04/28 ـ شماره 26489 ـ صفحه 12)
آنکارا و لزوم بازنگري در سياست دشمن‌تراشي
نيويورک تايمز نوشت، رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري ترکيه، که با روياهاي خامي چون احياي امپراتوري عثماني، دوستانش را از کف داد و دشمنان تازه اي تراشيد، اکنون به انديشه افتاده تا با اصلاح روابط با برخي دولتها آب رفته را به جوي بازگرداند، اما پاشنه آشيل او که به شيوه هاي غلط گذشتگانش حکومت مي کند، اقتصاد داخلي است که رو به وخيمتر شدن مي رود.در همين رابطه،نيويورک تايمز از هنر بي بديل اردوغان در دشمن تراشي و از کف دادن دوستان ترکيه نوشت.
اين روزنامه آمريکايي در تفسيري با عنوان 'اردوغان و هنر بي بديلش در دشمن تراشي و از کف دادن دوستان'، به قلم 'سابرينا تاورنيز' نوشت:کشور ترکيه سالگرد فتح 'استانبول' به دست امپراتوري عثماني را با مراسمي پر شکوه و جلال در اين شهر جشن گرفت.اين مراسم با حضور ميليون‌ها تن از مردمي که پرچم کشورشان را در دست تکان مي دادند، برگزار شد و بگونه اي برنامه‌ريزي شده بود که واقعه تاريخي فتح غرب مسيحي بدست نياکان مسلمان ترکها هرچه پر ابهت تر متجلي شود.اين مراسم با پرواز نمايشي يک فروند هواپيماي جت جنگي بر فراز آسمان شهر و به تصوير کشيده شدن مراسم فتح استانبول و با اجراي مراسم آتش بازي و نورافشاني همراه بود.
مراسم که با به تصوير در آوردن پيروزي‌هاي تاريخي کشور همراه بود؛ به گونه‌اي طراحي شده بود تا وحدت ملي و فرماندهي کشور را براي حرکت به سمت احياي عظمت تاريخي گذشته را به تصوير بکشاند.رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري ترکيه در جمع جمعيت خروشان حاضر در اين مراسم در سخناني گفت:معناي اين فتح اين است: ديوارهايي که غرب تصور مي کرد غير قابل نفوذ است در نورديده شد.وي افزود،در اين فتح يک سلطان 21 ساله، «بيزانس» را به زانو در آورد. اما همه اين جلوه گري ها و بلندپروازي ها، به يک باره با واقعياتي تلخ به زمين مي خورد.اردوغان که همواره در سراسر دوره کاري‌اش مدعي بوده است که در سياست خارجي پيرو سياست مشکلات صفر با همسايگان است، حال ظاهرا در باتلاق مشاجرات و منازعات تقريبا با همه و در همه جا فرو غلتيده است .فقط مبارزان کرد و اسلامگرا در طول سال گذشته 14 فقره حملات پراکنده در نقاط مختلف کشور انجام دادند، که حاصل مجموع آنها 280 کشته و نيز افشاندن بذر وحشت و ارعاب در کشور بود.اين خشونت‌ها همه گردشگران خارجي را به رعب و وحشت افکنده است و در نتيجه آن اقتصاد ترکيه که سهم مهمي از درآمدش از راه توريسم حاصل مي شود بشدت متزلزل شده است.
سيل وقوع اين حوادث، اردوغان را در ميان دوستانش منزوي ساخته است.ترکيه چندان در مبارزه با داعش جدي نيست و همين تعلل عامدانه متحد قديميش آمريکا را رنجانده است .البته آنکارا اخيرا تصميم گرفت که در ميدان مبارزه با داعش قدري جدي عمل کند، اما گويي اين مبارزه مشکلاتي جديد براي ترکيه آفريد. ترکيه اعلام کرد که معتقد است گروه داعش مسئول حمله انتحاري به فرودگاه اصلي استانبول بوده است، که 44 کشته برجاي گذاشت. فرودگاه استانبول شاهرگ حياتي اقتصاد در هم شکسته ترکيه است.اصولا هنر بي‌تدبيري سياسي اردوغان، دشمن تراشي است.اردوغان جنگ ساکت شده آنکارا را با کردهاي استقلال طلب در جنوب شرقي کشور زنده کرد و سبب شد تا صدها تن از غير نظاميان در اين مبارزه که از تابستان گذشته آغاز شد جان خود را از دست بدهند. اردوغان مسکو را هم با ترکيه دشمن کرد و پاييز گذشته يک فروند هواپيماي جت روسيه را که سرگردان وارد حريم هوايي ترکيه شده بود سرنگون ساخت.اردوغان آنقدر منزوي مانده است که هفته گذشته حاضر شد با روسيه که هواپيماي آن را ساقط کرده بود و نيز با اسرائيل که در سال 2010 تعداد 9 فعال ترک را در يک فروند ناوچه در حومه 'غزه' تحت محاصره کشته بود، پيمان صلح ببندد.
اردوغان در حالي وارد اين پيمان‌هاي صلح شد که قبل از آن خطاب به راي هندگان ترکيه اي طرف‌هاي اين پيمانها را نکوهش کرده بود.اردوغان که روزگاري نه چندان دور آنقدر ترکيه را تعالي داد که اين کشور الگوي يک دموکراسي اسلامي در جهان نگريسته مي شد، اکنون خود بطور متناوب نهادهاي دمکراتيک کشور را هدف فشار و سرکوب قرار مي دهد. سردبير مطرحترين روزنامه ترکيه از کشور گريخته و سردبير نشريه ديگري از همين دست نيز به دست محاکمه سپرده شده است . اتهام هر دو افشاي اسرار حکومتي است .اردوغان ابدا تاب تحمل انتقاد را ندارد. او ياران قديميش را از حلقه داخلي خود پاکسازي کرده است و منصب آنها را به مردان 'بله قربان گو' سپرده و در بسياري از موارد هم خويشاوندانش را در اين مناصب جاي داده است. برادر زن اردوغان وزير انرژي است.اردوغان دچار توهم توطئه شده است و دائما در صحبت هايش در تلويزيون خطاب به مردم اين گونه وانمود مي کند که قدرت‌هاي خارجي دارند نقشه مي ريزند تا حکومت او را سرنگون سازند .
اردوغان از يک خانه محقر در مرکز شهر آنکارا به کاخ مجلل (رياست جمهوري) در آستانه شهر، که معماري آن برگرفته از سبک معماري منطقه 'خليج فارس ' است نقل مکان کرده است. ساختمان هاي قهوه اي و صورتي رنگ که مخصوص کارکنان دفترش است، مزين به محوطه هاي فراواني است که کارکنان کاخ رياست جمهوري داخل آن با ميني بوس جابجا مي شوند.اردوغان اکنون هدف جديدي را در افق چشم انداز خود دارد: انتقال سيستم حکومتي پارلماني ترکيه به سيستم رياست جمهوري با اين هدف که بتواند راه براي رياست جمهوري مادام العمر خود مسطح کند.
دقيقا در شبي که فرودگاه استانبول هدف بمب گذاري قرار گرفت، پارلمان که در سلطه حزب حاکم به رهبري اردوغان قرار دارد تا ساعت 5:45 صبح مشغول کار بود تا قانون فراگيري را به تصويب برساند که راه را براي تغيير قانون اساسي و مادام العمر ساختن رياست جمهوري اردغان هموار سازد.براي اصلاح قانون اساسي صدها قاضي از دو دادگاه که بالاترين دادگاههاي عالي ترکيه هستند، پاکسازي شدند.چه شد که ترکيه عضو 'ناتو' و هشتمين اقتصاد بزرگ قاره اروپا با جمعيتي معادل جمعيت آلمان، کارش بدين جا رسيد؟مطمئنا در ريشه يابي اين معضل به همان ميزان که بايد اردوغان را مسبب دانست، به همان اندازه هم بايد جغرافياي بدشگون ترکيه را دخيل دانست.ترکيه در خاورميانه پرتلاطم آشوب زده قرار دارد.گويا اردوغان 9 جان دارد. او از هر بحراني که با آن روبرو بوده جان سالم بدر برده است و حال در بسياري از جبهه هاي منازعه به گوشه‌اي رانده شده است، از جمله دسته بندي عميق جامعه ترکيه که خود او نقش بسزايي در خلق آن داشت .'سولي اوزل' ستون نويس ترک و استاد دانشگاه 'قدير خاص' استانبول در باره اردوغان مي گويد، اردوغان هنوز هم محبوبترين رهبر سياسي است اما مردم ناراضيند. بيشتر مردم فکر مي کنند که اوضاع کشور سست و غيرقابل دفاع شده است.
اردوغان 62 ساله يکي از سياستمداران با استعداد و خلاقي است که ترکيه تا به حال به خود ديده است.او بزرگ شده يک محله فقيرنشين استانبول است و از همين محل به اوج قله هاي قدرت دست يازيد و از سال 2002 به بعد بي امان انتخابات به انتخابات را پشت سر هم يکي پس از ديگري برد. او در انجام امور مهم کشوري موفق شده است که هيچيک از مقامات سلف او قادر به انجام آن نبوده اند، شامل دريدن نظام حکومتي سخت و جمود يافته و کلاسيک کشور .اردوغان در همين راستا ارتش را که در امور ساير کشوها دخالت مي کرد، به سربازخانه ها بازگرداند و فتح باب نظام ديوان سالاري در ادارات شد و سيستمي را اصلاح کرد که از ديرباز طبقه متوسط جامعه که از محرومان اما از دينداران جامعه هستند، بشدت به آن بدبينند.
در سالهاي اوليه نخست وزيري اردوغان، اقتصاد رشدي غرش گونه يافت و سطح درآمدها ناگهان بالا رفت و همين بهبود اوضاع اقتصاد و معيشت مردم محبوبيتي دوچندان براي اردوغان خريد.اما دوست و دشمن به اين حقيقت اعتراف مي کنند که نقطه ضعف بارز اردوغان در اين است که او قويا با دشمنانش دشمني مي کند، اعم از اينکه اين دشمن واقعي باشند يا فرضي و اوهامي .همين نقطه ضعف پايش را لنگ کرد. او با توهم احياي عظمت امپراتوري عثماني، در اين روند به نهادهايي که وجودشان براي يک دموکراسي کارآمد حياتي بود، زيان سنگين وارد کرد.مشاوران اردوغان مي گويند، نهادهايي مانند مطبوعات آزاد و دستگاه قضا هرگز آنقدر آزاد نبوده اند که درست کار کنند. آنها مي‌گويند که دولت اردوغان حقيقتا در خطر بوده و اصلاحات براي ساماندهي دستگاه قضا هم شکست خورده است.
اردوغان در پي بازگرداندن آب رفته به جوي
'ايلنور سويک' از مشاوران ارشد اردوغان مي گويد که نزديکي اردوغان به روسيه و اسرائيل در راستاي استراتژي او براي بازگرداندن آب رفته به جوي است. امکان دارد بزودي حرکتي مشابه نيز به منظور فرونشاندن برخي از طوفانهايي انجام گيرد که اردوغان خود مولد آنها بوده است .از جمله اين طوفان‌ها بحران روابط با مصر است که اردوغان در سال 2013 بر سر خلع يد 'محمد مرسي' اولين رئيس جمهوري منتخب به شيوه دمکراتيک مصر، روابطش با قاهره تيره شد.
سويک توضيح مي دهد ترکيه به يک سري تغييرات در سياست خارجي، مطبوعات و بسياري از ديگر شئون جامعه نياز دارد و به نظر من اردوغان به اين اصلاحات دست خواهد زد.اردوغان در بدو امر فردي بيگانه با سياست بود، اما او در عين حال يکي از بنيانگذاران 'حزب عدالت و توسعه' بود.
اين حزب يک ماشين سياسي متنوع و فراگير مردمي است و تبحر شگرفي در پيروزي در هر انتخاباتي را دارد البته نه با تقلب ؛ که با سخت کوشي .اردوغان براي مهار کردن ديوانسالاري اداري ترکيه ائتلافي با يک گروه گمنام به رهبري 'فتح الله گولن' تشکيل داد و با اين ائتلاف مسئولان پليس و دستگاه قضا را با افرادي از اين ائتلاف که داراي تحصيلات عاليه بودند، منصوب کرد.اردوغان به اعتراف دوستانش باور داشت که حزب عدالت و توسعه يک حزب اسلامي است نه دموکراتيک.اردوغان با مهار کردن اقتدار ارتش، در واقع کنترل کننده اصلي قدرت خود را هم از بين برد.
به مرور زمان هرقدر محبوبيت اردوغان بيشتر و بيشتر مي شد و در هر انتخاباتي پشت سر هم برنده جمعيتي عظيمتر و حتي اکثريت قاطع آرا مي شد، او مصممتر مي شد که ديگر وقتش رسيده رفتاري 'بلشويک' گونه از خود بروز دهد. اردوغان معتقد بود که او تجسم خواست و اراده مردم است.با اين وجود بسياري از صاحب نظران سياسي معتقدند که ريشه تمام مشکلات ترکيه مربوط به اردوغان نيست بلکه خود جامعه ترکيه هم در خلق مشکلاتش دخيل است.هاکان آلتيناي مدير دانشکده اروپايي علوم سياسي در دانشگاه 'بغازيچي' در استانبول در اين باره مي گويد ما اردوغان را ريشه مشکلات کشور مي دانيم در حاليکه او از برخي ابعاد محصول همين جامعه است.
او مخلوق دستان ماست. ما سخت افزار دموکراسي را داريم مانند نهادهاي دمکراتيک و برگزاري انتخابات، اما نرم افزار آن را نه. ما هميشه به وضع موجود خشنود و بيش از حد مشتاق تسليم شدن در مقابل قدرت مطلقه حکومت بوده ايم.امروز اردوغان همان خلق و خوها و شيوه هاي بد و نادرست را در حکمراني پياده مي کند که رهبران سابق ترکيه اعمال مي کردند، در حاليکه اردوغان با اين آرمان جانشين آنها شد که اين سنت غلط را بشکند.اردوغان نياز به يار و متحد دارد و بر همين اساس با ارتش تشکيل ائتلاف داد.
رئيس ستاد مشترک ارتش شاهد مراسم عقد ازدواج دختر اردوغان بود، در حاليکه همزمان ملي گراهاي افراطي کشور امروز به عنوان 'شورشي' و 'ياغي' طرد شده اند.اين يعني نقض صريح حقوق بشر. مدافعان حقوق بشر يک پرونده قضايي در مورد ناپديد شدن ناگهاني 'خورشيد کولتر' سياستمدار کرد از استان 'شيرناک' تشکيل داده اند که از سال 2001 تاکنون مفقود است و اولين مفقودي ترکيه از زمره ناراضيان اين کشور است.به گفته تحليلگران سياسي اردوغان امروز در تسخير نيروهاي ميهني است .
پاشنه آشيل اردوغان، اقتصاد است.البته که راي دهندگان اردوغان به او وفادارند، اما آنچه که بيش از آن برايشان اهميت دارد، جيب هايشان است که خاليست.سطح درآمد مردم در سالهاي اخير پايين آمده است و سرمايه گذاري مستقيم خارجي که شاخص کليدي جهت گيري اقتصادي است سقوط کرده است.کارشناسان، وخيمتر شدن اوضاع ترکيه را پيش بيني مي کنند.
اردوغان و "نامه فدايت‌شوم" براي پوتين!
رجب طيب اردوغان پس از گذشت هفت ماه از قطع روابط ميان آنکارا و مسکو نامه آشتي‌جويانه‌اي بابت انهدام جت روسي توسط نيروي هوايي ترکيه در نزديکي مرز سوريه به ولاديمير پوتين همتاي روس خود ارسال کرد؛ نامه‌اي که کرملين آن را نامه "عذرخواهي" توصيف کرد اما آنکارا آن را تنها در حد اظهار تاسف دانست.
با اين حال، محتواي نامه هرچه بود به مزاج پوتين خوش آمد و تصميم گرفت تحريم‌هاي يک‌جانبه خود را عليه ترکيه که اين روزها صنعت گردشگري‌اش به دليل روي برگرداندن روس‌ها از سواحل اين کشور با مشکل مواجه شده است، لغو کند.والتر پوش کارشناس مسايل خاورميانه که تاکنون در بسياري از موسسات مطالعاتي آلمان و اتريش فعاليت کرده است، در اين‌باره به ايسنا مي‌گويد: عذرخواهي ترکيه از روسيه سه دليل عمده دارد. اول اينکه روس‌ها در حقيقت با اعمال تحريم‌هاي خود صدمه‌اي جدي به صنعت گردشگري ترکيه زدند، به گونه‌اي که ديگر اردوغان عواقب اقتصادي اين مساله را کاملا درک کرده است. همچنين سياست ترکيه در سوريه به هم ريخته و بي‌نظم است و ترکيه مانند ديگر کشورها يک افق روشن از تحولات و روند حل بحران سوريه در دست ندارد و در نهايت پوتين و اردوغان دو رهبر سياسي در منطقه هستند اما با توجه به شرايط به نظر مي‌رسد که پوتين شخصيتي سرسخت‌تر نسبت به اردوغان است.
يکي از نکات قابل توجه در تحولات اخير سياست خارجي ترکيه، پس از شش سال وقفه، امضاي توافق بهبود روابط ميان اين کشور و اسراييل بعد از حمله به کشتي مرمره از سوي رژيم صهيونيستي و تعيين سه شرط از سوي اردوغان براي ترميم روابط و مقارن شدن از سرگيري روابط با تل‌آويو با بهبود روابط با مسکو است. اين کارشناس اتريشي در اين‌باره نيز اظهار مي‌کند: اين نکته را نبايد فراموش کنيم که بهبود روابط با روسيه همزمان با از سرگيري روابط با اسرائيل سه معنا دارد. نه اسرائيل و نه روسيه از پ.ک.ک حمايت نمي‌کنند. اين در حالي است که آمريکا اگرچه يکي از متحدان آنکارا به شمار مي‌آيد اما با وجود مخالفت‌هاي مکرر ترکيه، با يگان‌هاي مدافع خلق شاخه مسلح حزب اتحاد دموکراتيک در سوريه در مبارزه عليه داعش همکاري مي‌کند، دولت ترکيه اين حزب را شاخه سوري (پ.ک.ک) دانسته و گروه تروريستي اعلام مي‌کند.
به گفته او از سوي ديگر اردوغان به دليل تلاش براي خاموش کردن تمام صداهاي منتقدان در داخل با انتقادات گسترده‌اي از سوي گروه‌هاي حقوق بشري و سازمانهاي بين‌المللي مواجه شده است. بر همين اساس، اردوغان با بهبود روابط با تل آويو و مسکو بر آن است که تبليغات عليه خود را در اين مناطق کاهش دهد. همچنين بهبود روابط با اسراييل و سوريه مي‌تواند وابستگي ترکيه را به کشورهاي عربي و غرب کاهش دهد.همچنين شفق باش، کارشناس مسايل ترکيه با اشاره به بروز تغييرات جدي در سياست خارجه ترکيه به خصوص در حوزه خاورميانه و منطقه درياي سياه مي‌گويد: مي‌توان اين رويکرد را نوعي روند عقلاني کردن دوباره سياست خارجه اين کشور ناميد.وي ادامه مي‌دهد: در همين راستا نامه اردوغان به پوتين بسيار مهم است. در درجه اول، اين مساله را ثابت مي‌کند که دولت ترکيه در نهايت به اين درک رسيده است که بعضي مسائل بايد هرچه سريع‌تر تغيير يابد.وي مي‌افزايد: در واقع اردوغان از تنش‌هاي موجود با اسرائيل و روسيه در داخل کشور و براي جذب آراي محافظه‌کاران، ملي‌گرايان و جامعه اسلامي ترکيه استفاده کرد.
به گفته او، ارسال نامه دوستانه به پوتين را يک گام بسيار جدي در راستاي حفظ روابط آنکارا با مسکو مي‌توان تلقي کرد. همچنين اين موضوع از نظر اقتصادي بسيار حائز اهميت است زيرا از بعد اقتصادي دو کشور به يکديگر نيازمند هستند. ترکيه در روسيه سرمايه‌گذاري‌هاي جدي انجام داده است و روسيه نيز در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي ترکيه مشارکت داشته است و کاهش چشمگير توريست‌هاي روسيه ضربه بسيار محکمي به صنعت گردشگري ترکيه زده است.
باش اضافه مي‌کند: همچنين بايد اين نکته را مورد توجه قرار دهيم که خود روسيه نيز به خصوص پس از اعمال تحريم‌هاي اقتصادي و ديپلماتيک از سوي اتحاديه اروپا عليه مسکو در شرايط بسيار دشواري قرار دارد.
ش.د9501291
