از تهدیدهای امنیتی ناشی از انحصاری بودن اینترنت، قطعی اینترنت در کشورهای مصرف کننده و ایجاد اختلال در زندگی اجتماعی مردم است؛ که در نتیجه آن بسیاری از امور داخلی کشورها به دلیل متصل نبودن به شبکه ارتباطی اینترنت جهانی مختل خواهد شد. بهره گیری از شبکه ملی اطلاعات سبب می شود در صورت قطع ارتباط ایران با شبکه جهانی اینترنت به هر دلیلي ارتباطات دروني کشور با مشکل مواجه نشود
فاز اول شبکه ملی اطلاعات، به عنوان یک شبکه بومی در دسترسی به اینترنت، پس از 11 سال در هفته دولت افتتاح شد. از ابتدای تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای ورود به این عرصه تاکنون موضع گیری های متفاوتی نسبت به شبکه ملی اطلاعات صورت گرفته است. با توجه به اظهارنظرهای منتشر شده از سوي نهادها و منابع رسانه ای رسمی و غیر رسمی كه اخيراً بنا بر شرايط موجود، بازتاب وسيعي ميان مردم داشته است، لزوم یک نگاه صحیح به این موضوع، بیش از پیش احساس می شود.
چیستی شبکه ملی اطلاعات
اینترنت ملی، در واقع پروژه ای است که از اواخر سال 1384 کلید خورد و در سال 1389 با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به طور جدی در قالب ماده 46 برنامه پنجم توسعه مطرح شد. طبق این ماده «شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (IP) به همراه سوییچ‌ها، مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است به صورتی که درخواست‌های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.»
در تعریفی دیگر از شبکه ملی اطلاعات در پرتال سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات آمده است: شبکه ملي متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی، مراکز داده‌ي توسعه یافته داخلی دولتی و غيردولتي و همچنين زيرساخت‌هاي نرم‌افزاری است که در سراسر کشور گسترده شده است. اين شبكه ظرفیت لازم برای "نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی درکشور به منظور توسعه‌ي خدمات الکترونیکي" و "دسترسي به اینترنت" از طريق بستر ارتباطي باند پهن سراسری براي کاربران خانگی، کسب وکارها و دستگاه‌های اجرایی را فراهم می‌كند.
دو تعریف هر یک بیانگر دیدگاه خاصی نسبت به بومی شدن اینترنت است. آنچنان که از تعریف نخست برمی آید مهم ترین دلیل پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات، کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت است. با توجه به تعریف دوم و نظر برخی از افراد و نهادهای دولتی، به نظر می رسد دسترسي با سرعت بالا به اينترنت مفهوم چنين شبكه‌اي است كه علاوه بر برقراري ارتباط در داخل كشور، امكان استفاده از شبكه جهاني اينترنت را هم داراست. در این یادداشت از طریق پیوند بین دو دیدگاه زمینه ایجاد یک نگاه صحیح به موضوع فراهم می شود.
تصویر صحیح از شبکه ملی اطلاعات
در ارائه تعریفی صحیح از شبکه ملی اطلاعات می بایست نگاه تک بعدی را کنار گذاشت. یعنی از یک طرف با وجود ماهیت آمریکایی بسیاری از شبکه های اینترنتی چون، یاهو، گوگل، فیس بوک، تویتر، اپل و ... نمی توان بعد امنیتی موضوع را نادیده گرفت و از طرف دیگر در عصر جهانی شدن اطلاعات نمی توان دسترسی به شبکه های جهانی را از مردم گرفت. بنابراین شبکه ملی اطلاعات در یک نگاه کلی ضمن یکپارچه سازی و توانمندسازی شبکه داخلی کشور، می بایست امنیت کاربران را در برابر جرایم اینترنتی، جاسوسی و سایر تهدیدات سایبری افزایش دهد.
اینترنت ملی با این تعریف شامل فرصت های بسیاری در دو بعد داخلی و بین المللی برای نظام جمهوری اسلامی ایران خواهد بود:
الف) مزایای شبکه ملی اطلاعات در بعد داخلی:
1- امنیتی:
سهولت پیگیری جرایم اینترنتی و امنیتی از نتایج شبکه ملی اطلاعات است. با عملیاتی شدن پروژه شبكه ملي اطلاعات، هر کاربر ایرانی به هنگام اتصال به شبکه علاوه بر شناسه اینترنتی خود از یک شناسه اینترانتی (داخلی) نیز برخوردار خواهد بود و از این طریق تمامی اطلاعات صاحب آن شناسه، برای مسئولان امنیتی به سهولت قابل دسترس است. در این وضعیت کسانی که از فضای اینترنت سوء استفاده می کردند، احساس نا امنی خواهند کرد و فضای مجازی به محیط امنی برای مردم تبدیل خواهد شد.
2- فرهنگی:
نظارت و کنترل محتوای وب سایت ها و سلامت فضای مجازی با استقرار شبکه ملی اطلاعات امکان پذیر است. همچنین انتشار دین و فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی از این طریق با جدیت بیشتری پیگیری می شود.
3- اقتصادی:
افزایش کسب و کار دیجیتال و کاهش تعرفه اینترنت و صرفه جویی هزار میلیارد تومانی در سال از اثرات قابل انتظار استقرار این شبکه است. اعظم صادق زاده کارشناس ارشد معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به تأثیر اقتصادی توسعه شبکه های باند پهن داخلی می گوید: «برنامه های باند پهن ملی را می توان محرک خوبی برای ایجاد و رشد اشتغال مبتنی بر دانش دانست، یکی از اثرات قابل انتظار از استقرار این شبکه ها، افزایش اشتغال است؛ اشتغال مستقیم از طریق ساخت و ساز مرتبط با ایجاد شبکه‌های باندپهن، اشتغال غیرمستقیم به واسطه کسب و کارهای ایجاد شده در بستر شبکه از جمله این نتایج است.»
ب) مزایای شبکه ملی اطلاعات در بعد بین المللی
1- امنیتی:
از تهدیدهای امنیتی ناشی از انحصاری بودن اینترنت، قطعی اینترنت در کشورهای مصرف کننده و ایجاد اختلال در زندگی اجتماعی مردم است؛ که در نتیجه آن بسیاری از امور داخلی کشورها به دلیل متصل نبودن به شبکه ارتباطی اینترنت جهانی مختل خواهد شد. بهره گیری از شبکه ملی اطلاعات سبب می شود در صورت قطع ارتباط ایران با شبکه جهانی اینترنت به هر دلیلي (چه از طرف نهادهای مربوطه داخلی، چه بر اثر حوادث غیر مترقبه بر بسترهای ارتباطی با شبکه جهانی و چه به علت تحریم های خارجی)، ارتباطات دروني کشور با مشکل مواجه نشود.
2- فرهنگی:
اینترنت جهانی یک امپراتوری امریکایی است. مایکروسافت، گوگل، فیس‌بوک، توئیتر، یاهو، اپل و... که بزرگترین شرکت‌های اینترنتی جهان محسوب می‌شوند، ماهیت امریکایی دارند. پلتفرم و سیاست‌های ارائه شده توسط این شرکت‌ها در همه نقاط جهان اعمال می‌شود و این مسأله باعث می‌شود فضای جهانی اینترنت متأثر از سیاست‌های امریکایی باشد. راه اندازی اینترنت ملی در گام نخست مانع اجرای سیاست دشمن در ضربه زدن به فرهنگ و نظام سیاسی کشور شده و در گام دوم منجر به گسترش محتوای ایرانی و اسلامی خواهد شد.
3- اقتصادی:
در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات، میلیاردها دلار در چرخش است. هر کشور برای دسترسی به بازار فناوری، میلیون‌ها دلار هزینه می‌کند و این پرداخت‌ها به جیب دولت و شرکتی می‌رود که اینترنت را به انحصار خود درآورده است. کاربران ایرانی با خرید از سرورهای خارجی، مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و تمام درآمد، عاید سرور خارجی می‌شود. در این چارچوب، استفاده از شبکه ملی می تواند با هدف اقتصادی و ایجاد سد در برابر شرکت های خارجی باشد.
نتیجه گیری
دقت در مزایای پیش گفته نشان می دهد شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرد مشکلی در آن وجود ندارد، چرا که اگر عیبی داشت، کشورهای پیشرو اینترنت ملی را اجرا نمی کردند. از این رو انتظار می رود موانع موجود در اجرای صحیح و پذیرش عمومی این دستاورد برداشته شود. دو مورد از مهم ترین این موانع عبارتند از:
1- ذهنیت مردم توسط برخی رسانه ها نسبت به شبکه ملی اطلاعات مخدوش شده است، دولت و سایر دستگاه های مربوط به تدریج باید این ذهنیت را تغییر دهند. اگر اینترنت ملی در میان مردم وارد شود و خود را به تدریج به مردم بشناساند، روندی مناسب را سپری می کند تا مردم داوطلبانه و نه از سر اجبار، به آن مراجعه کنند.
2- مافیای اینترنت که از پهنای باند خارجی سودهای کلانی می برند. برای مقابله با مافیای اینترنت افزایش پهنای باند و سرعت اینترنت ملی در مقایسه با اینترنت جهانی و همچنین تقویت سایت های داخلی در پاسخ گویی به تمامی نیازهای کاربران باید مورد توجه قرار گیرد./
