معمای قندوز

پایگاه بصیرت

به گزارش گروه بین الملل بصیرت به نقل از ایرنا، حضور بدون مقاومت نیروهای طالبان درشهر 300 هزار نفری قندوز پرسش های فراوانی را فراروی مردم افغانستان وافکار عمومی دنیا قرارداده است و«صدیق صدیقی»، سخنگوی وزارت کشورافغانستان گفته است که موضوع چگونگی حضور نیروهای طالبان در شهر قندوز در دست بررسی قرار دارد و اینک تمرکز تمامی نیروها بر محور پاکسازی این شهر قرار گرفته است.
گروه طالبان بامداد دوشنبه از چهار طرف به شهر قندوز حمله کرد و نیروهای این گروه در اغلب نقاط این شهر حضور یافتند و پرچم خود را در برخی از ساختمان های دولتی این شهر به اهتزاز درآوردند، اما با اعزام نیروهای ویژه ارتش و پلیس، در حال حاضر از بخش های زیادی از این شهر عقب زده شده اند.
حمله طالبان در آستانه برگزاری نشست بروکسل برای تصمیم گیری در باره میزان و چگونگی کمک های بین المللی به افغانستان صورت گرفت و کشورهای شرکت کننده دراین نشست به ویژه امریکا و سایر اعضای ناتو تاکید کردندکه حضورنیروهای خارجی در افغانستان برای مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت در این کشور ضرورت دارد.
«جان کری» وزیرامور خارجه امریکا در بروکسل تصریح کرد «طالبان منتظر خروج نظامیان آمریکائی و سایر کشورهای خارجی حاضر در افغانستان نباشند و ما سال های طولانی در این کشور خواهیم ماند و به کوشش های خود برای ثبات و پیشرفت افغانستان ادامه خواهیم داد.»
به گفته جان کری، هدف از حمله طالبان به شهر قندوز، امتحان کردن اراده جامعه جهانی و ناامید کردن مردم افغانستان در آستانه نشست بروکسل بوده است و آنان نمی توانند با این اقدام ها به اهداف خود دست یابند.
اظهارات جان کری در شرایطی ابراز شد که نمایندگان مجلس افغانستان، در جلسه علنی روز چهارشنبه گذشته تاکید کردند که قندوز بدون درگیری به طالبان واگذار شده است و شمار زیادی از اعضای این مجلس در سخنان خود آشکارا به این موضوع پرداختند و خواستار رسیدگی و تحقیق در مورد چرائی واگذاری این شهر در جوار تاجیکستان به طالبان شدند.
«ینس استولتنبرگ» دبیر کل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» نیز در نشست بروکسل گفت که رسیدگی به تمامی مسائل و دشواری های امنیتی از سوی نیروهای افغان کار آسانی نیست و «هنگامی که ما مسئولیت های امنیتی را به نیروهای افغان سپردیم، آشکارا گفتیم که انتظار خشونت و بی ثباتی را داریم.»
آمریکا و کشورهای تصمیم گیر اصلی در ناتو همواره در سخنان خود قدرت گروه های تروریستی را در افغانستان به رخ مردم و دولت وحدت ملی می کشانند و بر پایه آن، بر ضرورت حضور واشنگتن و ناتو در افغانستان تاکید می کنند، در حالی که مسئولان افغان، دست کم در حمله به قندوز آن را ناشی از توان و قدرت طالبان نمی دانند و تصریح کرده اند که معامله های پشت پرده موجب سقوط قندوز شده است.
امریکا و ناتو از سال 2001 میلادی با 130 هزار نیروی نظامی در افغانستان حضور یافته اند تا با تروریسم ومواد مخدر در این کشورمبارزه کنند و نظم و امنیت را در آن حاکم نمایند، اما پس از گذشت 15 سال، آنچه که در صحنه عمل مشاهده می شود، گسترش تروریسم و افزایش مواد مخدر در این کشور بوده است.
هنوز نزدیک به 9 هزار نیروی نظامی امریکا و در مجموع حدود 13 هزار نیروی نظامی کشورهای عضو ناتو در افغانستان با نام «حمایت قاطع» در افغانستان حضور دارند و علاوه بر آموزش نظامیان افغان در برخی از عملیات هوائی برخلاف توافق نامه امنیتی میان واشنگتن و کابل، به طور مستقیم حضور می یابند.
بعید به نظر می رسد آمریکائی ها که آن قدر توانائی دارند که ملا «محمد اختر منصور»، رهبر پیشین طالبان را در یکی از جاده های کویته پاکستان، شناسائی کرده و وی را هدف قرار داده و از پای درآورند، ازتصمیم طالبان برای حضوردرقندوز بی اطلاع بمانند.
«ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه در صفحه اجتماعی خود نوشته است که اوضاع در قندوز رو به وخامت است. مردم به مواد غذائی، آب آشامیدنی و خدمات درمانی، دسترسی ندارند. بر اثر جنگ های خیابانی شمار زیادی از مردم کشته شده اند، راه فرار وجود ندارد، اما کاخ سفید به دلیل نبود نظامیان روسیه در افغانستان، در مورد جنگ قندوز هیچ نظری ندارند و در این مورد ابراز نگرانی هم نکرده اند.»
ناامن شدن افغانستان به ویژه در مناطق شمالی، می تواند ناشی از تداوم سیاست امریکا برای قدرتمند نشان دادن گروه های مسلح مخالف در افغانستان به منظور ادامه حضور نظامیان خارجی در این کشور و اوج گیری رقابت مسکو و واشنگتن در عرصه بین الملل به بالاترین حد خود پس از جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تمایل آمریکا برای استقرار گروه های تروریستی در جوار مرزهای کشورهای آسیای میانه و در نزدیکی مرزهای روسیه، باشد.
«عبیدالله بارکزی»، یک نماینده مجلس افغانستان معتقد است که آمریکا و کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، سالانه 4.5 میلیون دلار برای ادامه جنگ در افغانستان می پردازند، اما این هزینه ها را برای تامین صلح و برقراری امنیت به افغانستان نمی دهند.
وی افزود که هیچ کشوری برای تامین صلح و امنیت در افغانستان کمک صادقانه انجام نمی دهد و دولت افغانستان نیز سالانه میلیون ها دلار از کمک های خارجی برای خرید هواپیماهای جنگی و بالگردها می پردازد.
«رمضان بشردوست»، یک نماینده دیگر مجلس افغانستان نیز تشدید جنگ در قندوز و هلمند را در ارتباط مستقیم با نشست بروکسل دانست و گفت که سران کشورهای شرکت کننده درصدد اقناع افکار عمومی کشورهای متبوع خود برای ادامه کمک ها به افغانستان هستند و این کمک ها به گفته وی، در نهایت به جیب مقام های کشورهای شرکت کننده در این نشست سرازیر می شود.
این نماینده مجلس افزود: براساس مدارک و تحقیقات وی، آمریکا هر روز 12.5 میلیون دلار به افغانستان کمک می کند و 12 میلیون دلار دیگر هم توسط سایر کشورها به افغانستان کمک می شود، اما این کمک ها به نظامیان نمی رسد و سربازان به وی گفته اند که در سنگرهای نبرد، نان خشک می خورند و کمک های خارجی به حساب های شخصی شماری از مقام ها واریز می شود.
آمریکا با جلب نظر کشورهای جهان توانست بخشی از هزینه های حضور خود در افغانستان را به دوش سایر کشورهای جهان بیاندازد و در همین راستا، شکست خود را نیز شکست جامعه جهانی تعبیر خواهد کرد، اما افکار عمومی جهان از یاد نمی برد که واشنگتن در سال 2001 ابتدا یکه و تنها وارد افغانستان شد و سپس سربازان ناتو به جمع سربازان امریکائی پیوستند.
اینک بعد از گذشت 15 سال از حضور آمریکا و ناتو در افغانستان، واشنگتن نتوانسته است به ادعاهای خود برای مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت در این کشور جامه عمل بپوشاند و مردم افغانستان شاهد افزایش ناامنی ها و بی خانمانی، کاهش ارزش پول این کشور، خیل عظیم مهاجرت به کشورهای همسایه و اروپا و افزایش کشت مواد مخدر هستند.
مجهزترین ارتش های کشورهای جهان، چه در بعد اطلاعاتی و چه در بعد تجهیزات نظامی، بعد از یک و نیم دهه در مبارزه با یک گروه مسلح مخالف، خود را در بن بست می بینند و اعتراف کرده اند که وضعیت افغانستان از نظر امنیتی رو به وخامت می رود و طالبان بعد از 15 سال برکناری از قدرت، بخشی از خاک افغانستان را در استان های شمال، جنوب، غرب و مرکز این کشور در کنترل خود دارند.
سخنان جان کری مبنی بر اینکه نظامیان امریکا سال های طولانی در افغانستان خواهند ماند، نشان می دهد که در راهبرد آمریکائی ها، نشانی از صلح و امنیت، دست کم در آینده نزدیک دیده نمی شود و شاید این وضعیت با هدف سرخورده و ناامید کردن مردم صورت بگیرد تا آنان به طرح های مورد نظر امریکا و انگلیس تن بدهند.
انگلیس و امریکا، در زمان ریاست جمهوری «حامد کرزی» طرح تقسیم افغانستان را ارائه کرده بودند. وزارت خارجه انگلیس، طرح تقسیم افغانستان به 8ایالت «کابل»، «قندهار»، «هرات»، «بلخ»، «قندوز»، «جلال آباد»، «خوست» و «بامیان»، را ارائه داده بود و تاکید داشت در صورتی که یک راهبرد عملی سیاسی «طالبان شمول» وجود نداشته باشد، ثبات افغانستان غیرممکن خواهد بود.
پیش ازانگلیس، «دیوید پترائوس»، فرمانده نظامیان پیشین آمریکا در افغانستان نیز طرح تقسیم افغانستان به 11 استان را ارائه کرده وگفته بود که استان های پشتون نشین و بخشی از قدرت مرکزی به طالبان واگذار خواهد شد تا جنگ در افغانستان پایان یابد. بر اساس طرح پترائوس، خط فرضی مرز دیورند بین افغانستان و پاکستان وجود خواهد داشت، اما بین استان های پشتون نشین همجوار در مرزهای دو کشور از بین خواهد رفت.
طرح فرمانده پیشین ارتش امریکا در افغانستان به نوعی تجزیه پاکستان نیز ارزیابی شده بود. آیا حمله به قندوز و انتشار گزارش هائی از نزدیک شدن پاکستان به روسیه، بار دیگر امریکا و انگلیس را به این فکر انداخته است که از این طریق افغانستان را برای شکستن بن بست جنگ آماده کنند تا شاهد داوری تاریخ برای شکست در طولانی ترین جنگ با یک گروه نباشند.

محمدحسن دوستارگان
ایرنا