آیا اوپک احیا شده است؟

پایگاه بصیرت

به نقل از ایرنا، «مهدی عسلی» عصر دیروز (جمعه) در یک مناظره تلویزیونی با عنوان «نگاهی به کارکردهای اوپک و عملکرد آن در سالهای اخیر»،افزود: توافق اعضای اوپک در نشست اخیر این سازمان در وین، احیای مجدد آن را به دنبال داشت.
وی موقعیت ایران در اوپک را استثنایی توصیف کرد و گفت: 14 عضو اوپک سهم تولید نفت خود را 4.5 درصد کاهش دادند در حالی که ایران روزانه 90 هزار بشکه هم تولید نفت خود را افزایش خواهد داد.
این کارشناس مسائل اوپک در ادامه با اشاره به تشکیل این سازمان در سال 1960 میلادی، بیان داشت: اوپک در عمر 56 ساله خود نقش خوبی در بازار نفت و استیفای حق کشورهای دارنده نفت ایفا کرده است.
به گفته وی، اوپک در 10 سال نخست تشکیل خود (تا سال 2-1971) بیشتر به سیستم مالیاتی و چگونگی افزایش درآمد خود پرداخت، همچنین کشورهای عضو آن سعی کردند به تاسی از ایران و ونزوئلا به ملی کردن صنعت نفت خود بپردازند.
عسلی یادآور شد: در دوره دوم و با جهش قیمت نفت، سیستم قیمت گذاری نفت از دست شرکت های بزرگ بین المللی خارج و به اوپک منتقل شد.

** آینده امیدوارکننده اوپک
عسلی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: امروز سازمان اوپک علاوه بر کمک به ساماندهی صنعت نفت در کشورهای عضو، با در اختیار داشتن 53 درصد بازار، مدیریت عرضه نفت را در دست خود دارد.
این کارشناس مسائل اوپک خاطرنشان کرد: از آنجایی که برخی کشورهای عضو اوپک نظیر ایران و عراق کمترین هزینه تولید را دارند، بسیار به آینده این سازمان خوشبین هستم.
وی خاطرنشان کرد: اوپک مجموعه ای از کشورهای مستقل است که برای تحقق منافع خود در این سازمان گرد هم آمده اند.
عسلی ادامه داد: این سازمان از سال 1982 نظام سهمیه بندی داشته و کمیته ای از وزرای کشورهای عضو برای نظارت بر حسن اجرای نظام سهیمه بندی در آن شکل گرفته است.
وی گفت: مطابق آمارها، از سال 1982 تاکنون نظام سهمیه بندی در مجموع 65 درصد رعایت شده است.

** افزایش قیمت نفت در گرو رعایت کاهش سهمیه در نظر گرفته شده
کارشناس مسائل اوپک با اشاره به وجود ذخیره 300 میلیون بشکه ای مازاد بر نیاز در کشورهای توسعه یافته و لزوم کاهش آن، ابراز امیدواری کرد تا 6 ماه آینده حتی الامکان 200 میلیون بشکه از این ذخایر کاهش یافته تا قیمت نفت افزایش یابد.
عسلی یادآور شد: عربستان سعودی در 9 ماه گذشته قادر به استمرار بخشیدن به تولید روزانه 10.7 میلیون بشکه ای خود نبود و عراق نیز به دلیل ناتوانی در پرداخت بدهی های خود به شرکت های تولید کننده نفت، علاقه مند به کاهش تولید بود.
وی اضافه کرد: مازاد ظرفیت تولید نفت اوپک امروز به حداقل مقدار خود و به 1.5 میلیون بشکه در روز کاهش یافته و می توان امید داشت در 6 ماه آینده و با رعایت کاهش سهمیه پیش بینی شده توسط کشورهای عمده تولیدکننده، کاهش تولید نفت آن رقم بخورد.
عسلی با اشاره به ظرفیت موجود نفت ثابت شده روسیه که نیمی از ظرفیت ایران است اما روزانه 11 میلیون بشکه تولید دارد، خاطرنشان کرد: ظرفیت ثابت شده موجود نفت ایران 160 میلیارد بشکه است و ارتقای ظرفیت تولید ایران به 5.2 میلیون بشکه در پنج سال آینده دست یافتنی است.
این مقام مسوول بیان داشت: در 20 سال گذشته ایران اقدام به جایگزینی گاز به جای نفت در عرصه های مختلف بویژه نیروگاه ها و خودروها کرده و بر این اساس، افزایش ظرفیت تولید نفت می تواند تبدیل به سایر فرآورده های نفتی و ارزش افزوده شود.

** سرمایه گذاری درآمدهای نفتی و گازی
به گفته این کارشناس نفتی، بهترین جایی که می توان درآمدهای نفتی را خرج کرد در تربیت افراد باکفایت، مسائل امنیتی و بهداشت و درمان است.
عسلی خاطرنشان کرد: بررسی ها نشان داده در کشورهایی نظیر نروژ و کانادا که سطح دموکراسی بسیار بالاست، درآمدهای نفتی با دقت بالا خرج شده است، در کشور عربستان با وجود نظام پادشاهی نیز این درآمدها هرچند در جاهایی غیربهینه، اما با دقت هزینه شده است.
وی اضافه کرد: در کشورهایی نظیر ایران، ونزوئلا و الجزایر که رقابت های سیاسی شدید است و دموکراسی به طور کامل اجرا نشده، برخی اوقات پول نفت در جاهایی هزینه شده که بهینه نبوده است.
این کارشناس مسائل اوپک تصریح کرد: حساب ذخیره ارزی در برنامه سوم توسعه با هدف جلوگیری از نوسانان منفی درآمدهای نفتی شکل گرفت که بعدها به صندوق توسعه ملی تغییر یافت تا ارزهای ذخیره شده در آن صرف پروژه هایی شود که به توسعه بلندمدت کشور بیانجامد.
وی تاکید کرد: سیستم و قوانین کشور، نهادهای موجود، نمایندگان هوشیار و دولت های مطلعی در سال های گذشته داشتیم که موجب شدند تنها بخش کوچکی از درآمدهای نفتی کشور در جاهایی غیربهینه صرف شوند و بر این اساس، جای نگرانی نیست.
عسلی افزود: چگونگی مصرف درآمدهای نفت و گاز و منابع پایان پذیر کشور به سیستم مالیاتی حاکم بر می گردد.
وی یادآور شد: امروز تجربیات زیادی بخصوص در کشورهای توسعه یافته برای مالیات بر درآمد و سود وجود دارد و مالیات بهینه تعریف شده است.
این کارشناس خاطرنشان کرد: آنطور که در علم اقتصاد تعریف شده، پس از اخذ مالیات بهینه از منابع پایان پذیر، باید این درآمدها صرف توسعه همان منابع شود.
وی تصریح کرد: منابع پایان پذیر منابعی بین نسلی هستند که باید بخشی از آن (حدود یک سوم) را برای نسل های بعد حفظ کرد.
به گفته عسلی، صندوق توسعه اقتصادی نفت نیز به همین منظور ایجاد شده تا یک سوم درآمدهای نفتی کشور را برای سرمایه گذاری های بلندمدت پس انداز کند.
وی ادامه داد: دو سوم باقیمانده این درآمدها باید به صرف بهترین مصارف و بخش هایی که بیشترین بازدهی را دارند، برسد و این تخصیص باید به گونه ای باشد که در نهایت بازده نهایی حاصل از هر دلار درآمدهای نفتی در همه بخش ها با یکدیگر یکسان شود.
کارشناس مسائل اوپک با اشاره به اقتصاد سیاسی نفت، یادآور شد: متاسفانه دولت های نفتی دوست دارند درآمدهای نفتی خود را صرف انتخابات آینده کنند که آفتی برای این درآمدهاست.

** افزایش قیمت نفت یک فرصت اقتصادی است
عضو اتاق بازرگانی ایران نیز در این مناظره به تولید یکصد میلیون بشکه در روز در بازار جهانی اشاره کرد و گفت: اگر قیمت نفت پیش از این 50 دلار بوده اکنون به 60 دلار رسیده است و اوپک که بیش از 30 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند با 10 دلار تفاوت قیمت مواجه است و این یک فرصت اقتصادی است که روزی 300 میلیون دلار سرمایه جدید تزریق شود.
«علی شمس اردکانی» اظهار داشت: با افزایش قیمت نفت که از این هفته آغاز شده، با اندکی برآورد در می یابیم که این رقم حاصل از تولید نفت سالانه یکصد میلیارد دلار خواهد بود از این رو برای اینکه این مبلغ صرف سرمایه گذاری و عمران و آبادی کشور شود باید آن را به درستی مدیریت کرد و این به نفع همه است.
شمس اردکانی با بیان اینکه به رغم اختلاف در بخش های مختلف باید دولتمردان برای مدیریت درست این سرمایه تعامل داشته باشند، یادآورشد: برخی از کشورها دور هم جمع شده بودند تا ایران را محروم کنند که این تفکر نوعی تفکر داعشی است و اگر آن را بپذیریم حد خود را پایین آورده ایم، زیرا ما به دنبال منافع عام هستیم و در مذاکره باید منافع ملی ما مشخص شود.
وی بیان داشت: برخی کشورها با دنبال کردن سیاست هایی قصد دارند به ایران ضربه بزنند، این در شرایطی است که ایران بیش از یک میلیون دانش آموخته دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در سال دارد و جزو دو تا سه کشور نخست جهان در تربیت مهندس و کارشناس حرفه ای محسوب می شود؛ از این رو باید برای این جمعیت عظیم سرمایه و اشتغال ایجاد کرد.

** درآمد حاصل از فروش نفت سرمایه ای است که باید تبدیل به احسن شود
عضو اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از سخنان خود در این مناظره اظهار داشت: باید قبول کنیم نفت وقتی به فروش می رسد صورت کالایی پیدا می کند و این کالا نیست که می فروشیم، بلکه سرمایه است و هر که سرمایه ای را می فروشد صرف نظر از علم اقتصاد باید آن را تبدیل به احسن کند.
شمس اردکانی ادامه داد: همچنین باید قبول کنیم سرمایه نفت با خرج کردن دلار از دو هزار متر زیر زمین به دست می آید و پس از آن شکل کالا و سرمایه به خود گرفته و قابل عرضه خواهد بود.
وی اضافه کرد: در مجلس شورای اسلامی باید متفق القول شویم که پول فروش نفت، چه داخلی و چه خارجی تبدیل به سرمایه شود و این سرمایه باعث قدرت ملی خواهد شد ،بویژه اینکه ما جمعیت جوانی داریم که نیاز به شغل و سرمایه دارد.
این کارشناس انرژی با بیان این مطلب که چرا باید این سرمایه را صرف خرج های بی فایده کرد، گفت: ما باید پول فروش نفت داخلی و فروش صادراتی آن را در حساب های سرمایه ببریم و اگر یک بار این کار انجام شود سال بعد آن سرمایه، درآمدزایی خواهد کرد.

** هر نوع مصرف جاری پول نفت یک جرم ملی است
شمس اردکانی خطاب به بوروکرات ها، نمایندگان مجلس و سایر ارگان های ملی اظهار داشت: هر نوع مصرف جاری پول نفت چه فروش داخلی و چه فروش خارجی، یک جرم ملی است.
وی ادامه داد: در قانون ملی شدن نفت که در سال 1329 تصویب شد بر سعادت ملت ایران تاکید شده بود؛ حال آنکه سعادتی به دست نیامد و شاه ایران به ضرب پول نفت بر ملت ظالمانه حکمرانی کرد، زیرا بهای فروش نفت تبدیل به سرمایه نشد.
این کارشناس مسائل انرژی با بیان اینکه به یک هم افزایی داخلی نیاز داریم، خاطرنشان کرد: برای ایجاد یک شغل پایدار 20 تا 30 هزار دلار سرمایه دلاری و 300 تا 400 میلیون ریال سرمایه ریالی نیاز است که سرمایه ریالی آن از فروش داخلی و سرمایه دلاری آن از فروش خارجی به دست می آید و البته باید مدیریت کرد که این سرمایه ها به دست بوروکرات ها و مجلس شورای اسلامی نیافتد.
وی ادامه داد: امروز متاسفانه دستکم نیمی از درآمدهای نفتی کشور، آنجا که باید صرف نمی شود و بخش عمده ای از پول فروش صادرات نفت برای سرمایه گذاری بیشتر به وزارت نفت باز می گردد که البته کافی نیست.
شمس اردکانی با اشاره به توافق اخیر کشورهای عضو اوپک برای کاهش عرضه نفت، در خصوص ضمانت اجرایی این تصمیم افزود: باید مطمئن شویم هیچ یک از کشورها از سهمیه تعیین شده عدول نمی کنند؛ این در حالی است که اعضایی که ظرفیت اضافی دارند قادر به تجاوز از حد تعیین شده اند.
این عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: امروز به عنوان نمونه عربستان قانع شده که کمتر از ظرفیت خود تولید کند؛ اما نباید کاری کنیم که این موضوع را تهدیدی برای خود تلقی کند.
وی بیان داشت: روزانه بیش از یکصد میلیون بشکه نفت بین کشورهای مختلف جهان مبادله می شود و اگر در این زمینه حرف بیشتری برای گفتن داشته باشیم، به یقین جایگاه بهتری در بین کشورهای جهان خواهیم یافت.
این کارشناس انرژی گفت: نفت سرمایه ای است که می تواند به ایجاد اشتغال بیشتر بیانجامد و برای تحقق اهداف اشتغال باید خرد جمعی را بر چگونگی هزینه کرد و سرمایه گذاری آن حاکم کنیم.
وی با بیان اینکه پیش بینی می شود قیمت نفت با تصمیم اخیر اوپک به بالای 55 دلار برسد، خاطرنشان کرد: از تصمیم اوپک همه حتی آمریکا و تولید کنندگان نفت منتفع می شوند و تصمیم اوپک برای ایران پیروزی بزرگی است و برای خود اوپک هم برد بزرگی بود و این سازمان را از بیماری نجات داد.
به گزارش ایرنا، یکصد و هفتاد و یکمین نشست اوپک با توافق اعضا برای کاهش تولید تا سقف 32 میلیون و 500 هزار بشکه در روز همراه بود و به دنبال آن روسیه نیز به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان اعلام کرد که برای همراهی با اوپک 300 هزار بشکه از تولید خود می کاهد.
ایران تنها کشوری است که نه تنها تولید آن در 6 ماهه نخست سال آینده میلادی کاهش نمی یابد، بلکه مجاز به افزایش تولید تا 90 هزار بشکه در روز است.
به دنبال اعلام خبر توافق اوپکی ها، قیمت نفت در بازارهای جهانی 10 درصد رشد کرد.
تحلیلگران بازار انرژی امیدوارند با اجرای تصمیم اوپک و همراهی غیراوپکی ها قیمت نفت به حدود 50 تا 55 دلار در هر بشکه افزایش یابد.