در حالی که چند روز بیشتر به زمان اعلام شده برای برگزاری مذاکرات صلح سوریه در قزاقستان باقی نمانده، بحث بر سر ترکیب گروه ها و همچنین کشورهای شرکت کننده در این مذاکرات، همچنان داغ است. در همین راستا، بالاخره روز گذشته شماری از گروه های معارض سوری تصمیم خود را برای شرکت در مذاکرات اعلام کردند. اما آن ها چگونه در نهایت به این تصمیم رسیدند؟
به گزارش «تابناک»، نمایندگان شماری از گروه های معارض سوری روز گذشته اعلام کردند که در مذاکرات صلح سوریه که قرار است اواخر ماه جاری میلادی در آستانه، پایتخت قزاقستان برگزار شود، شرکت خواهند کرد. شواهد حاکی از آن است که فشارهای ترکیه بر این گروه ها – که اکثراً مورد حمایت خود آنکار نیز هستند – سبب شده بالاخره آن ها حضور در مذاکرات را بپذیرند.
روزنامه «نیویورک تایمز» به نقل از یکی از اعضای گروه معارض می نویسد مذاکرات آستانه، پیش از هر چیز بر راه های تقویت و همچنین نظارت بر آتش بسی که از 30 دسامبر در سوریه برقرار شده، متمرکز خواهد بود. این اظهارات، همزمان با ادعای معارضین مبنی بر نقض گسترده آتش بس از سوی دولت سوریه و نیروهای متحدش مطرح می شود. معارضین مدعی هستند که در هشت استان از 14 استان سوریه، نقش آتش بس از سوی ارتش رخ داده است.
در عین حال، باید اشاره کرد که برخی از مناطق که گروه تروریستی داعش در آن ها فعال است، از ابتدا نیز در شمول آتش بس نبوده است. افزون بر این، پیشروی گروه هایی از معارضین به سوی یک پایگاه نظامی ارتش سوریه، سبب وقوع درگیری هایی میان طرفین شد و همچنین گروه های مورد حمایت ترکیه از یک سو و گروه های کرد از سوی دیگر، در دو استان سوریه با داعش درگیر شدند.
در میانه این تحولات، نمایندگان گروه های معارض مسلح سوری طی چند روز اخیر در ترکیه حضور داشتند تا با مشورت مقامات این کشور، درباره حضور یا عدم حضور در نشست آستانه تصمیم گیری کنند. به گفته نمایندگان معارضین، ترکیه که خود یکی از پایه های اصلی برقراری آتش بس جاری در سوریه نیز هست، اصرار فراوانی به آغاز مذاکرات دارد.
ملهم اکیدی، از اعضای ارشد گروه های معارض، درباره مذاکرات آستانه اظهار داشته: «جلسات اولیه، به منظور بررسی موارد نقض و اِعمال آتش بس خواهد بود». به گفته وی، گروه موسوم به «کمیته عالی مذاکرات» که آخرین دور از مذاکرات قبلی سوریه در ژنو حضور داشت، حمایت و پشتیبانی تکنیکی هیئت معارضین را در نشست آستانه بر عهده خواهد داشت.
اسامه ابوزید، از اعضای «ارتش آزاد سوریه» نیز مدعی شده دور نخست مذاکرات که به مدت چهار روز طول خواهد کشید، صرفاً بر راه های نظارت بر موارد نقض آتش بس متمرکز خواهد بود. به گفته وی، مسکو وعده داده که موارد نقش آتش بس از سوی دولت سوریه و گروه های متحدش را تحت کنترل بگیرد.
ابوزید افزوده در صورتی که در دور نخست، ساز و کاری برای نظارت بر آتش بس یافت شود، آنگاه مرحله دوم مذاکرات آغاز خواهد شد. وی همچنین تهدید کرده: «در صورتی که روسیه پس از دور نخست به وعده های خود عمل نکند، روسیه، ایران و رژیم (دولت سوریه) عامل اصلی جنگ در سوریه خواهند بود». هم ابوزید و هم اکیدی مدعی شده اند اگرچه گروه تروریستی احرار الشام در مذاکرات آستانه شرکت نمی کند، اما حمایت خود را از اعزام هیئت معارضین به این مذاکرات اعلام کرده است.
گفتنی است علاوه بر موضوع ترکیب هیئت شرکت کننده از سوی معارضین در مذاکرات آستانه، هنوز درباره حضور یا عدم حضور برخی از کشورها، از جمله آمریکا در این مذاکرات نیز ابهام وجود دارد. هرچند پیش از این عنوان شده بود که از آمریکا برای شرکت در مذاکرات دعوت شده و جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز از دولت بعدی آمریکا به رهبری ترامپ خواسته بود در این مذاکرات شرکت کند، اما روسیه روز گذشته دعوت از آمریکا برای این مذاکرات را تکذیب کرد.
یک منبع در مسکو به خبرگزاری «اینترفاکس» گفته که «روسیه، ایران و ترکیه به صورت جمعی در خصوص تصمیمات خود برای دعوت هر کس به مذاکرات آستانه، بیانیه خواهند داد». وزارت خارجه ایران هنوز در قبال حضور یا عدم حضور آمریکایی‌ها در مذاکرات صلح سوریه موضعی نگرفته و این حسین دهقان، وزیر دفاع جمهوری اسلامی بود که چند روز پیش از مخالفت تهران با حضور عربستان در مذاکرات آستانه خبر داده بود.
منبع اینترفاکس برای شفاف‌تر شدن موضع روس‌ها در ادامه گفته: «گفت و گو در خصوص فرمت مذاکرات هنوز به پایان نرسیده و با تمام قوا برای حل این موضوع تلاش می‌کنیم. بنابراین، انتشار هرگونه بیانیه‌ای در خصوص ترکیب شرکت‌کنندگان، بی‌ربط است».
از سوی دیگر، روز گذشته وزارت خارجه روسیه از گفتگوی وزیر خارجه این کشور و همتای ایرانی او درباره مذاکرات آستانه خبر داد. این وزارتخانه اعلام کرد که سرگئی لاوروف و محمدجواد ظریف بر نیاز به همکاری بیشتر در چارچوب مذاکرات سوری- سوری در آستانه تأکید کردند.
بنا بر اعلام وزارت خارجه روسیه، لاورروف این تماس تلفنی را با ظریف برقرار کرد و دو طرف ضمن رایزنی درباره سوریه، درباره مسائل دوجانبه تبادل نظر کردند. لاوروف پیش از این تماس تلفنی، با مولود چاووش اوغلو همتای ترکیه ای خود درباره آمادگی و تدارک برای مذاکرات آستانه درباره سوریه رایزنی کرده بود.
