همسایگان کره شمالی از بحران استقبال نمی‌کنند

(روزنامه مردم سالاري – 1396/02/16 – شماره 4308 – صفحه 7)

* بحران کره در این برهه زمانی از چه ناشی می‌شود؟ به نظرتان حضور ترامپ در قدرت باعث شده است این شرایط شکل بگیرد؟

** به نظر می‌رسد که حضور دو رئیس جمهور با افکاری نا متعارف در کره شمالی و آمریکا باعث شده مسائل پیچیده‌تر شود و مسئله را حادتر کرده است. این رفتارهای نامتعارف دو طرف گاهی به مرحله شوخی هم کشیده می‌شود و حرف از دیدار و ملاقات دو طرف زده می‌شود. کره شمالی با مشکلات و مسائل داخلی اعم از بیکاری و قحطی و گرسنگی و شکل حکومت خود به هر روی بمب هسته‌ای را ساخته است و به نوعی تبدیل به معضل و بحران برای بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی شده است. این موشک و بمب را وقتی شوروی در گذشته ساخت قابل هضم بود، این کشور قدرت و قلمرو داشت و به نوعی داعیه صدور ایدئولوژی خود را داشت و می‌خواست به همه دنیا چنگ بیندازد. اما برای کره شمالی دنبال کردن این موضوع قابل تفسیر نیست که با اینکه منابع و ثروت خاصی در دست ندارد، هزینه زیادی را صرف مسائل نظامی‌خود کرده است.

چه کسی می‌خواهد به این کشور تجاوز کند که تا این حد سیاست‌های نظامی، موشکی و هسته‌ای را دنبال می‌کند. ریشه‌های کار برمی‌گردد به دوران بوش پسر که به محض اینکه رئیس جمهور شد با کره شمالی در زمان کیم جونگ ایل پدر رئیس جمهور فعلی به تفاهم‌هایی رسیدند و کره شمالی مرکز تولید مواد رادیواکتیوی و نیروگاه قدیمی‌خود را منفجر کرد و مردم کره شمالی و جنوبی بعد از سالها شروع به مبادله و رفت و آمد و دیدار کردند . بوش وقتی به قدرت رسید خواست چند ضربه شصت نشان دهد و چند کار غیرعقلایی انجام داد. یکی اینکه چند کشور مانند کره شمالی، عراق و ایران را محور شرارت اعلام کرد. ریشه‌های تشدید اختلاف کره شمالی و آمریکا و لجاجت منجر به انفجار اتمی‌به آنجا برمی‌گردد.

حالا آقای کیم جونگ اون هم که جوان است و به قدرت رسیده است به جای اینکه نگاهی جداگانه نسبت به گذشته داشته باشد و از موقعیت‌ها استفاده کند و با نگاهی تعامل گونه به دنیا امتیازاتی بگیرد و مطمئن باشد که هیچ کشوری با آن کاری داشته باشد روندی دیگر را پی گرفته است و سیاست‌های داخلی و خارجی آن شدیدتر از پدرش است.

* گفته شد که سامانه موشکی پیشرفته «تاد» در خاک کره جنوبی توسط آمریکا عملیاتی شد. به نظرتان کره جنوبی در کنار آمریکا تا چه حد در مقابل آزمایشات موشکی کره شمالی خویشتن‌دار خواهند بود؟

** به نظر می‌رسد که کره جنوبی نگاه شدید تنش‌آمیزی ندارد و حاضر نیست و وحدت دو کره را هم دنبال نمی‌کند، حتی اگر کره شمالی داوطلب بشود این موضوع را انجام دهد. به این خاطر که کره جنوبی مجبور است در آن صورت بخش بزرگی از دستاوردهای خود را در طی پنجاه سال اخیر هزینه بازسازی کره شمالی کند. باید گفت که تهدیدی برای کره شمالی وجود ندارد که آنقدر هزینه برای ملت و کشور خود می‌تراشد. ولی به هر حال اشخاص مهم هستند و وقتی اشخاص موثر باشند در سرنوشت مملکت‌ها سلیقه آنها و تمایلات آنها گاهی می‌تواند تصمیصاتی کودکانه را دخیل کند که سرنوشت کشورها را رقم بزند و آنها را با بحران روبرو کند.

ترامپ گفته بود که اگر بخواهیم واکنش حادی نشان دهیم می‌تواند منجر به قتل میلیون‌ها انسان در این منطقه گردد. باید به سرمقاله واشنگتن پست در هفته گذشته اشاره کنم که به آقای اون هشدار داده بود که مواظب خودت باش که با چه کسی طرف هستی، چون ترامپ از تو هم دیوانه‌تر است. ضمن اینکه طنز و شوخی خاصی در آن نهفته است ولی زبان حال این روزهای دنیا هم است.

* به نظرتان شرایط چگونه پیش می‌رود. احتمال زد و خورد و تنش و همچنین جنگ وجود دارد؟

** به نظرم شرایط به آن شدت پیش نخواهد رفت. آقای ترامپ هم ناچار می‌شود به شیوه‌های متعارف بین‌المللی برگردد و وارد مذاکره با روسیه و چین شود که از طریق آنها کره شمالی را کنترل کند تا این کشورها که درکره شمالی نفوذ دارند با آن تماس بگیرند تا دست از این مسابقه ویرانگر و احمقانه بردارد. البته باید گفت ویرانگر نه اینکه بمبی بخواهد جایی را ویران کند، بمب بیشتر از هر جایی کره شمالی را ویران کرده است. هزینه‌هایی که این سیاست روی دست کره شمالی گذاشته ملت آن را در مضیقه شدیدی گذاشته است. به نظر می‌رسد که هیچ کشوری نظر طمعی به این شبه جزیره ندارد و این مالیخولیایی رهبر این کشور است که این مشکلات را ایجاد کرده است و باید روزی بفهمد که این مسیر فایده ای ندارد و باید ناچارا به توافقی برسند که با آرامش آنرا حل کنند.

اگر بخواهند تنش را ادامه دهند و شرایط را به مرحله زد و خورد برسانند، آقای اون می‌تواند رفتارهای نامتعارف تری مانند واکنش‌های صدام حسین در عراق نشان دهد که تعداد زیادی موشک به اسرائیل شلیک کرد و چاه‌های نفت کویت را به آتش کشید و در نهایت فایده ای نداشت و شکست خورد. ولی شرایط عراق با کره قابل مقایسه نیست. عراق در یک منطقه استراتژیک با ثروت زیر زمینی زیاد در همسایگی کشورهای متعدد که صاحب نفوذ و قدرت هستند قرار دارد و کره شمالی هیچ کدام از این موقعیت‌ها را ندارد، این است که ناچار خواهد شد شرایط دیگری را بپذیرد.

* کیم جونگ اون در داخل کره هم سیاست‌های شدیدی پی گرفته که مشکلات فراوانی ایجاد کرده است. آیا این شرایط را می‌تواند ادامه بدهد و آمریکا می‌تواند از این موضوع استفاده کند؟

** آقای اون سلیقه خود را به وضع خطرناکی علیه ملت خود به کار می‌برد که احتمال دارد بجای حمله همه جانبه به این کشور فکری به حال آن شخص کنند. در درون کره این مسائل وجود دارد. ایشان شوهر عمه خود را که خود روی کار آورده بود اعدام کرد و یا وزیر دیگری که کمتر برای او دست زده بود اعدام کرد که به هر حال این رفتارها مشخص نیست تا به کجا قابل دوام و تحمل است. ولی به هر حال کسانی که به موضوع عقلایی تر نگاه می‌کنند نباید با عمل تندی این تهدید تند بالقوه کره شمالی را تبدیل به تهدیدی بالفعل کنند، ولو اینکه کره شمالی در این درگیری شکست بخورد، یک ملت آسیب می‌بیند و یک نابودی بزرگی بوجود می‌آید که باید جلوی آن گرفته شود. نه چین نه ژاپن و نه روسیه و نه کره جنوبی تمایلی ندارند که تنش در این منطقه شدیدتر و بغرنج‌تر شود و مخالف درگیری سخت هستند و سعی می‌کنند جلوی آنرا بگیرند. از این رو بیشتر از جنگ به راهکارهای دیگر مانند فشارهای اقتصادی فکر می‌شود که در تنگنا قرار بگیرند و روشهای عاقلانه تری را در پیش بگیرد. از طرفی باید گفت روش درست سازش موقعی نیست که یک کشور را تحت فشار قرار دهند و تحریمها افزایش یابد، بلکه موقعی است که به یک تفاهم بین‌المللی دست پیدا کنند و از طریق آن به سازش و تعامل برسند.

* به نظر می‌رسد چین دوست ندارد در بازی بین کره شمالی و آمریکا طرف غرب پیروز باشد. به نظرتان اگر تنش‌ها افزایش پیدا کند چین چه واکنشی نشان می‌دهد؟ همچنین روسیه؟

** هر چند بیشتر مبادلات کره شمالی با چین است ولی کره شمالی ارزش آنرا ندارد که روسیه و چین بخواهند بخاطر آن وارد اتحادی بشوند که به منازعات شدیدتری وارد شوند. کره شمالی برای آنها ارزش نظامی‌یا اقتصادی قابل توجهی نسبت به آمریکا ندارد. منتها برای چینی‌ها مسئله رقابت با آمریکا در مسائلی دیگر مطرح است. آنها می‌خواهند اگر قرار است در مورد کره شمالی کوتاه بیایند و به آن فشار بیاورند امتیازهایی هم بگیرند. چینی‌ها اکنون در دریای چین یک جزایر زیر آب دارند که روی آن تاسیساتی ایجاد کرده اند و آمریکا در این منطقه آمده و ادعا دارد که چرا این کار را می‌کنید و چند مدعی هم در همسایگان مانند ژاپن و فیلیپین برای آن بوجود آمده و آمریکا است که نگران قوی شدن قدرت دریایی چین است و نمی‌خواهد در آن نقطه رقیبی برای خودش بوجود بیاید. از این رو چین می‌تواند از این موضوع استفاده ابزاری بکند.

در ضمن برای ژاپن و چین یک نگرانی درجه دومی‌هم وجود دارد که اگر وحدت کره به نحوی عملی شود در شرایطی که کره از لحاظ اقتصادی بسیار قوی شده است و نیروی هسته‌ای و موشکی کره شمالی هم به آن افزوده شود آن وقت کره متحد رقیب خطرناکی برای هر دو کشور خواهد بود، بخصوص اینکه کره ای‌ها نوعی کینه‌های تاریخی از بدرفتاری‌های ژاپن در جنگ دوم جهانی از این کشور دارند. این نکته ای است که به اصطلاح دور از ذهن است ولی وجود دارد. ولی کره شمالی در موقعیتی نیست که در رقابت با آمریکا چین و روسیه بخواهند با آن اتحادی تشکیل دهند. نه نیازی به آن اتحاد دارند و نه کره شمالی حتی با داشتن بمب اتمی‌ارزش نظامی‌دارد که بخواهند در اتحاد با آن خود را بد نام کنند. چنین احتمالی کم است. آنها هم منافعشان ایجاب می‌کند که این عنصر نامعقول در همسایگی آنها آرام بگیرد.

* اگر به نظرتان سازمان ملل قطعنامه‌های الزام آوری علیه کره شمالی صادر کند که آمریکا بخواهد اقدام نظامی‌علیه آن شکل دهد چین یا روسیه آنرا وتو می‌کنند؟

** به نظر می‌رسد که چنین قطعنامه‌ای را وتو کنند چون که تمایل ندارند در کنار مرزهای آنها اتفاقاتی رخ دهد که زبانه‌های آن نه به اروپا و نه به آمریکا می‌رسد ولی شرایط منطقه‌ای آنها را بغرنج‌تر می‌کند و هر واکنش تندی برای همسایگان کره شمالی مناسب نیست. حتی کره جنوبی و ژاپن هم احتمالا مایل نباشند که کار به آنجا بکشد. شورای امنیت بستگی دارد که کره شمالی را به عنوان خطری که صلح و امنیت جهانی را تهدید می‌کند مانند گذشته بخواهد تحریم‌های اقتصادی بکار بگیرد که به احتمال زیاد مانند گذشته این موضوع از طرف چین وتو نخواهد شد. تحریم‌های اقتصادی و مالی و جلوگیری از نقل و انتقال کالا و پول و تحریم‌های دریایی و هوایی و مثال آن، ولی اگر قرار باشد علیه آن اقدامی‌نظامی‌شود احتمال وتو آن بالا است.

http://www.mardomsalari.net/4308/page/7/12546

ش.د9600443