در پروسه خمیرسازی کتاب‌ها؛ هزینه‌های مالی، زمان، انرژی و اندیشه همگی در کنار هم خبر از یک زیان ملی می‌دهد.
به گزارش گروه فرهنگی بصیرت به نقل از خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ خمیر کردن کتاب اتفاق معمولی است که در صنف نشر از قدیم مرسوم بوده است. این اتفاق بیشتر برای کتاب‌هایی در حوزه‌های علوم مختلف، کتاب های فنی و کتاب های حقوقی به علت به روز بودن تئوری های علمی، فنی و حقوقی می‌افتد. یا ممکن است کتاب‌هایی با ترجمه های ضعیف که نوع قوی‌تر آنها در بازار موجود است و بنابراین به فروش نمی روند، جزو کتاب‌هایی باشند که سرانجام به خمیر کاغذ تبدیل می‌شوند. در بعضی موارد هم کتاب چاپ شده اما وزارت ارشاد مانع از توزیع آن می‌شود و به کتابی بلااستفاده و در نهایت به کارتن تبدیل می‌شود!
هر چند در سال‌های اخیر میزان کتاب هایی که زودتر از موعد بازیافت می شوند، کمتر شده اما همین میزان کم هم به مرور بر صنعت نشر کشور ضرری جدی می زند. هزینه های مالی، زمان، انرژی و اندیشه همگی در کنار هم خبر از یک زیان ملی می دهد.
مهدی سلطانی مسئول فروش انتشارات سیمای دانش آمار کتاب‌های خمیر شده این انتشارات را در سال‌های اخیر بسیار پایین و زیر یک درصد می‌داند و می‌گوید: «ما چون بیشتر کتاب‌هایمان دانشگاهی است، با تغییر آیین نامه یا ورژن کتاب‌ها یا تغییر سرفصل درسی مجبور می شویم کتاب‌ها را از رده خارج کنیم.»
سیدعباس حسینی نیک بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان اعتقاد دارد، راه حل هایی برای این معضل وجود دارد. او می‌گوید: «یکی از خواص تکنولوزی‌های جدید پیشگیری از خمیر شدن کتاب‌هاست. بدین صورت که در سیستم افست برای تیراژی که ناشران مجبورند داشته باشند، حداقلی وجود دارد. یعنی ناشران نمی‌توانند تیراژ کتاب را کمتر از حد مشخصی قرار دهند. اما در سیستم جدید حداقل تیراژ مطرح نیست و با سیستم دیجیتال می‌توان از یک تا 500 کتاب (به تعداد مورد نیاز و با صلاحدید ناشر) منتشر شود. البته در مورد کتاب های درسی طبیعی است که چاپ محدود مقرون به صرفه نیست. راه حل بعدی این است که ناشران تیراژ نوشته شده کتاب را در یک نوبت منتشر نکند بلکه در طی دفعات تکرار شود.»
سلطانی در این ارتباط می‌گوید: «وقتی تیراژ پایین باشد، عملا سود کتاب پایین می‌آید. کتاب زمانی می‌تواند سوددهی داشته باشد که تیراژ بالا داشته باشد. بنابراین برای این نوع کتاب‌های پرفروش افست به صرفه است. در حال حاضر هم چاپ‌های دیجیتال داریم اما بیشتر برای تست کردن فروش یا عدم فروش کتاب است.»
قانون حمایت از حقوق مولفان، نوشتن تیراژ در کتاب را ضروری اعلام کرده و بدیهی است ننوشتن آن تخلف محسوب می‌شوند.
حسینی نیک در این خصوص می‌گوید: «الزام قانون در صورتی است که پدیدآورنده اصرار بر ثبت تیراژ داشته باشد. ولی در صورت توافق با ناشر، شاکی خصوصی در این زمینه وجود ندارد و ناشر می‌تواند تیراژ را عنوان نکرده و خود این مسئله می‌تواند کمکی به هدر نرفتن این سرمایه ملی باشد.»
اما مهدی سلطانی مسئول فروش انتشارات سیمای دانش نظر دیگری دارد. او می‌گوید: «وزارت ارشاد نبودن تیراژ در کتاب را قابل قبول نمی‌داند و به زعم آنها باید حتما هر کتاب تیراژ داشته باشد؛ چرا که ارشاد به این آمار نیاز دارد. هرچند تعدادی از ناشران رعایت نمی‌کنند.»
کتاب‌های بلااستفاده چه به دلیل ضعف و یا به هر دلیلی سرنوشتی جز وارد شدن زودهنگام به چرخه بازیافت ندارند. این اتفاق ضرر مالی زیادی به ناشر و به تبع آن سیستم مالی صنعت نشر و سرمایه ملی می‌زند. بنابراین باید فکری به حال این ضعف بزرگ صنعت نشر کرد.
