«ناتوی عربی» به دنیا نیامده، سکته کرد!

(روزنامه مردم سالاري – 1396/03/07 – شماره 4327 – صفحه 15)

هفته گذشته سخنانی به نقل از امیر قطر در رسانه‌ها منتشر شد که واکنش تند کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی را در پی داشت. وی گفته بود : اتخاذ رویکرد خصمانه علیه ایران عقلانی نیست و روابط قطر با آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ دچار تنش شده است. روزنامه سبق چاپ عربستان به نقل از امیر قطر گفت: ایران یک قدرت بزرگ است و ایجاد تنش با آن صحیح نیست. همچنین در ادامه سخنان شیخ تمیم بن حمد آل خلیفه آمده است: کشور قطر توانست همزمان با آمریکا و ایران روابط محکمی‌ایجاد کند و با توجه به اینکه ایران نقش زیادی در منطقه و جهان اسلام دارد نمی‌توان آن را نادیده گرفت و ایجاد تنش با ایران صحیح نیست، زیرا ایران یک قدرت بزرگ است و همکاری با آن ثبات منطقه را تضمین می‌کند و کشور قطر به خاطر ایجاد استقرار در کشورهای همسایه تمایل به همکاری دارد.

خبرگزاری رسمی‌قطر اما پس از انتشار اظهاراتی منتسب به امیر قطر اعلام کرد که سایت این خبرگزاری هک شده است. این خبرگزاری اعلام کرد: به نقل از امیر قطر مطلبی منتشر شده بود که در آن گفته بود دشمنی با ایران عقلانی نیست. دفتر ارتباطات دولت قطر نیز در ادامه اعلام کرد که یک شرکت ناشناس خبرگزاری رسمی‌قطر را هک و اظهاراتی غلط را به نقل از تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر منتشر کرده است. خبرگزاری رسمی‌قطر نیز اعلام کرد که پس از این اتفاق، سایت خبرگزاری خراب بوده و به نظر می‌آید که هدف از این کار تخریب روابط قطع با دوستانش در خلیج‌(فارس) بوده است. بنابر اعلام خبرگزاری رسمی‌قطر، هکرها همچنین توانسته بودند در ساعات نیمه شب، کنترل حساب توئیتری خبرگزاری را به دست بگیرند. آنها در این مدت سه پیام به نقل از وزیر امور خارجه قطر منتشر کرده بودند.

یک روزنامه سعودی در این باره نوشت: انتشار سخنان امیر قطر در تمام رسانه‌ها هک خبرگزاری قطری را نفی می‌کند. روزنامه الوطن عربستان نوشت: انتشار سخنان امیر قطر در مورد روابط خوبشان با ایران و حزب الله در تمام رسانه‌ها، خبر هک شدن خبرگزاری قطری را نفی می‌کند. الوطن در ادامه نوشت: سخنان تمیم‌ بن ‌حمد، امیر قطر واکنش‌های عربی و بین‌المللی زیادی داشت اما دیوان پادشاهی و وزارت خارجه قطر سکوت اختیار کرده است.

علی موسوی خلخالی روز گذشته در تشریح این موضوع در مطلبی برای دیپلماسی ایرانی نوشت: اظهارات روز پنج شنبه شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر که اظهارات منسوب به شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر کشورش را رد کرد و گفت که در پی هک شدن خبرگزاری رسمی‌قطر این اظهارات دروغ منتشر شدند، هیچ کدام از طرف‌های ناراضی را راضی نکرد. هیچ کس حاضر نشد حرف‌های وزیر امور خارجه و دیگر مقامات قطری را بپذیرد و باور کند که واقعا آن چه از امیر قطر نقل شده است، دروغ بوده و وی واقعا چنین اظهاراتی بیان نکرده است. هیچ کس حتی باور ندارد که هکی در کار باشد و خبرگزاری رسمی‌قطر آن طور که مقامات قطری می‌گویند، هک شده باشد. منتقدان قطر می‌گویند که آن چه به امیر قطر منسوب شد با سیاست‌های دو دهه اخیر این کشور در قبال منطقه کاملا تطابق دارد. به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در کنفرانس مطبوعاتی‌ای که وزیر امور خارجه قطر در دوحه به همراه یوسف جراد عمر احمد، همتای سومالیایی خود برگزار کرد، به دلیل حملات شدیدی که به دولت قطر طی روزهای اخیر شده است، نوعی از دست پاچگی مشهود بود.

امیر قطر در اظهارات هفته گذشته‌اش که بعد از سفر جنجالی و پرخرج و پرسرو صدای ترامپ به عربستان سعودی انجام شد و ریاض روی آن بسیار مانور داد و آن را سفری تاریخی توصیف کرد، گفت که ایران یکی از کشورهای قدرتمند جهان اسلام است که نمی‌توان نسبت به توانایی‌های آن بی‌تفاوت بود و باید کشورهای منطقه از در گفت‌و‌گو و تعامل با آن در آیند. وی همچنین به سیاست‌های متحدانش در شورای همکاری خلیج فارس و آمریکایی‌ها حمله کرد و آنها را به عدم توانایی در درک واقعیت‌ها متهم کرد. امیر قطر همچنین رسانه‌های منطقه و غربی به خصوص آمریکایی را متهم کرد که علیه قطر خبرپراکنی می‌کنند و تلاش دارند علیه قطر توطئه کنند.

این در حالی است که بعد از آن که اظهارات امیر قطر جنجال گسترده‌ای در میان کشورهای عربی به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به وجود آورد و برخی سیاستمداران عربی خواستار عذرخواهی او شدند، او حاضر به عذرخواهی نشد و گفت که در پس تمامی‌این رفتارها توطئه‌ای نهفته است. حتی شبکه الحدث عربستان گزارش داد که قطر سفرای خود از بحرین، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را فراخوانده و این کشورها نیز سفرای خود را از قطر فراخوانده‌اند. البته الحدث گزارش داد که قطر خود از سفرای این سه کشور خواسته است که خاک قطر را ترک کنند. امیر قطر در توجیه این اظهارات نیز گفت که از حرف‌هایش سوءبرداشت شده و فراخواندن سفرای قطر از کشورهای مزبور به معنای قطع رابطه با آن کشورها نیست.

شیخ محمد بن‌عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر در این باره گفت که کشورش در معرض حملات رسانه‌ای «توهین‌آمیزی» است و قطر بر این حملات پیروز خواهد شد. چهارشنبه هفته گذشته امارات متحده عربی و عربستان شبکه الجزیره، خبرگزاری قطر و رسانه‌های منسوب به قطر را فیلتر کردند و دسترسی آنها را از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای خود قطع کردند.

شیخ محمد عبدالرحمان گفت: «حمله مستمری به کشور قطر به ویژه در ایالات متحده جریان دارد. خودم شخصا 13 مقاله را طی پنج هفته گذشته دیده‌ام که نویسنده‌های مختلفی در ایالات متحده نوشته بودند که همگی علیه قطر بودند.» ناظران امور کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس می‌گویند که قطر انتظار داشت با گفتن این که اظهارات منسوب به شیخ تمیم دروغ بوده‌اند و حمله هکری به خبرگزاری‌های قطری صورت گرفته و هکرها این اظهارات را منتشر کرده‌اند، از تنگنا خارج شود و کشورهای منتقد این توجیه را بپذیرند اما می‌بیند که هیچ کس این قصه را نپذیرفته و حتی می‌گویند که خود قطری‌ها هم نتوانسته‌اند خودشان را قانع کنند که واقعا حمله ای هکری صورت گرفته است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش داشتند سفر ترامپ به عربستان و دیدارش با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را بسیار مهم جلوه دهند و وانمود کنند که دستاوردهای سیاسی بسیاری به دنبال داشته و توانسته است که صف واحدی را با اتحاد با آمریکا ایجاد کند، اما اظهارات امیر قطر این شوی سیاسی را به هم زد و یکپارچگی مورد ادعای آنها در میان کشورهای عربی و اسلامی‌را از بین برد. حالا آنها قطر را متهم می‌کنند که تلاش دارد در میان کشورهای عربی و اسلامی‌شکاف ایجاد کند. اکنون برای بسیاری این سوال پیش آمده که چه چیزی پشت پرده وجود دارد که سبب شده است قطر سازی مغایر با ساز حکام عربستان و امارات بنوازد و مطابق با سیاست‌های آنها عمل نکند.

برخی از تحلیلگران عرب مدعی اند که پادشاه عربستان، امیر سلمان بن عبدالعزیز، از زمانی که به پادشاهی رسیده تلاش کرده است با وجود عدم رضایت از سیاست‌های قطر با آن مدارا کند و اجازه ندهد که تفاوت دیدگاه‌ها در ویترین سیاسیش نمایان باشد. اما قطر با سیاست‌های خودمحوری اش تلاش‌های ملک سلمان را به باد داده است. حتی می‌گویند که ملک سلمان توانست دولت عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر را قانع کند که با وجود خصومت‌های قطر با او که در پی سرنگونی حکومت اخوان‌المسلمین در مصر به رهبری سیسی در سال 2013 به وجود آمد، نسبت به آن رویکرد خصمانه نداشته باشد و به حملات رسانه‌ای قطر که آشکارا در جهت حمایت از اخوان‌المسلمین است، پاسخی ندهد.

با وجود این که دوحه خیلی خوب می‌داند که کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به مصر به عنوان یک قدرت منطقه‌ای که می‌تواند در معادلات منطقه توازن ایجاد کند و باعث حمایت و تقویت از مواضع کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس شود، نیاز دارند اما توجهی به آنها نمی‌کند و با در اختیار گذاشتن خاک خود در اختیار نیروهای اخوان‌المسلمین که به دلیل سرکوب‌های شدید حکومت فعلی از مصر فرار کرده‌اند، تلاش می‌کند آنها را دوباره به قدرت بازگرداند و به تمایلات ریاض توجهی نکند. قطر حتی بر سر چگونگی رویارویی با تروریسم در عراق و سوریه با عربستانی‌ها و کشورهای متحد آنها در شورای همکاری خلیج فارس اختلاف نظر عمیق دارد و بر خلاف این کشورها که ایران را تهدیدی برای خود می‌دانند و می‌گویند باید جلوی نفوذ روزافزون ایران را گرفت، اعتقادی به تهدیدآمیز بودن ایران ندارد بلکه بر عکس به دنبال تعامل با ایران است.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس همچنین قطر را متهم می‌کنند که از اخوان المسلمین که در فهرست گروه‌های تروریستی در کشورهایشان قرار گرفته است، حمایت می‌کند تا در امور داخلی کشورهای عربی به واسطه حمایت از آنها دخالت کند. آنها همچنین قطر را به حمایت از گروه‌های تندروی تروریستی متهم می‌کنند و می‌گویند که دوحه با پول از آنها پشتیبانی می‌کند. قطر تمامی‌این اتهام‌ها را رد می‌کند. متخصصان امور کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می‌گویند که دوحه اعتنایی به امنیت ملی کشورهای این حوزه و جهان عرب ندارد و دلیل آن هم اصرارش به حمایت بیشتر از اخوان‌المسلمین است، در حالی که اخوان المسلمین ثابت کرده است که قصد سرنگونی حکومت‌ها در کشورهای این مناطق را دارد و برای تسلط بر نهادهای حیاتی این کشورها تلاش می‌کند.

کارشناسان همچنین می‌گویند که حملات قطر بعد از نشست آمریکایی – عربی – اسلامی‌ریاض به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و ایالات متحده نشان می‌دهد که روابطی سری میان قطر با ایران وجود دارد که از کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس پنهان است. نگرانی آنها زمانی فزونی می‌گیرد که می‌بینند رابطه بسیار گرمی‌میان قطر با ترکیه، رقیب دیرینه عربستان وجود دارد.

هفته گذشته وزیر امور خارجه قطر هم زمان با سفر ترامپ به عربستان و خاورمیانه به عراق رفت و از بغداد خواست که با تشکیل کمیته‌ای مشترک میان تهران و دوحه این کشورها به حل مشکلات خاورمیانه بپردازند.

http://www.mardomsalari.net/4327/page/15/14229

ش.د9600530