در ایران گرفتار تفکر استخاره‌‌ای هستیم

(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1396/04/18 ـ شماره 4358 ـ صفحه 13)

به گزارش «انتخاب» بیژن زنگنه در مراسم اکران خصوصی مستند نامه‌های یک جاسوس نفتی، ساخته مهدی افشارنیک، گفت: این فیلم قطعا بسیار دیده خواهد شد و امیدواریم اثر گذار باشد.‌ من به شخصه به مسایل فرهنگی علاقه مند هستم و مباحث بسیاری درباره تاریخ نفت دارم که بازگو کنم اما‌ نمی‌توانم چیزی بنویسم و یا بگویم، به این خاطر که اکنون همه چیز زنده است، و افراد هستند و برای گفتن حرف‌هایم باید آنقدر مراقبت کنم که تقریبا باید سکوت کنم! به این دلیل که بسیاری از روایت‌های رایج را قبول ندارم و اعتقادم با آن روایت رایج متفاوت است؛ بنابراین فعلا مصلحت نیست چیزی بگویم.‌ متاسفانه همه نشسته‌ایم و منتظریم نفت کشور را زنده کند، نفت مگر چقدر درآمد دارد؟! نفت‌ می‌تواند موتور محرک باشد بخصوص در مرحله توسعه، اما برای آینده تنها‌ نمی‌توان به نفت فکر کرد.‌

درباره شاه و مصدق و شوروی حرف دارم

او ادامه داد: صحبت‌های بسیاری دارم در مورد نقشی که در آن زمان شاه در نفت داشته است، کارهایی که کرده‌اند برنامه‌ها، راهبردهایی که در زمان مصدق بوده، جاهایی که رفتند، کارهایی که شد، نقشی که روس‌ها و اتحاد جماهیر شوروی داشتند و کارهایی که کردند.‌ بحث‌های بسیاری وجود دارد و اینکه باید ببینیم اکنون افکار ما کجاست و چه کسانی برآن تاثیرگذارند.‌

وزیر نفت افزود: این فیلم شروعی بود و امیدواریم ادامه پیدا کند.‌ حضور نخبگان و کارشناسان را در این مراسم نشانه خوبی برای تغییر‌ می‌دانم.‌ باید به تحول صنعت نفت فکر کنیم و به صنعت نفت ایران به آن اندازه که اهمیت دارد اهمیت دهیم.‌

او در ادامه گفت: مساله‌‌ای که حدود ۱۶۰ تا۱۷۰ سال است گرفتار آن هستیم؛ دعوای روس و انگلیس در ایران است، در ابتدا روس و انگلیس، شرق و غرب تلقی‌ نمی‌شدند و پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷شرق و غرب مطرح شد.‌ پس از دعوای روس و انگلیس، مارکسیسم آمد و از دهه پنجم مارکسیسم اسلامی به ایران وارد شد و بر تفکر مسلمانان تاثیر عمیقی برجا گذاشت و بی شک تعیین کننده ترین و اثرگذارترین تفکرات حتی بیش از تفکرات علوی و فاطمی بوده است.‌ شخصا هم همیشه سعی‌ می‌کنم آثار مارکسیسم اسلامی را از ذهن خود پاک کنم؛ اما‌ نمی‌شود.‌او با اشاره به صحبت‌های افشارنیک گفت: ما در ایران گرفتار تفکر استخاره‌‌ای هستیم، همه چیز را سریعا‌ می‌خواهیم بدانیم خیر است یا شر.‌ درحالیکه زندگی مانند کامپیوتر صفر و یک نیست، بلکه مجموعه‌‌ای از خیر و شر است.‌ جامعه و روابط انسان و روابط بین الملل بسیار پیچیده است، اصلا‌ نمی‌توان با یک کلمه خوب یا بد، خیر یا شر روابط را حل کرد.‌ اینکه صراحتا بگوییم این کار به نفع است یا به ضرر، خارجی خوب است یا بد را‌ نمی‌توان در قالب یک کلمه پاسخ داد.‌ پاسخ دادن به این گونه سوالات عقلانیت‌ می‌خواهد و سخت ترین کار عالم عقلانیت و فکر کردن است، باید یاد بگیریم بیش از پیش فکر کنیم؛ چراکه با احساس‌ نمی‌توان تصمیم گیری کرد.‌

اینکه «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه؟!

وزیر نفت با تاکید بر اینکه «واقعا باید ببینیم منافع ملی ما چیست»، گفت: این حرف‌ها که «در جهان چه کسی دوست ما است» یا «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه؟! به طور کلی برادر، دوست و رفیق همه در برابر منافع ملی تعریف‌ می‌شوند، در زندگی و روابط سیاسی امروز نیز همینطور است؛ چرا که در دنیا نیز ائتلاف بین افراد صورت‌ می‌گیرد.‌ ما به خاطر منافع ملی با برخی افراد و جریان ها دوست‌ می‌شویم، و به خاطر منافع ملی خود از برخی افراد دور‌ می‌شویم.‌ وظیفه ملی ما این است که منافع ملی را در درازمدت درنظر بگیریم؛ همچنانکه حکومت و نظام نیز اکنون همین کار را‌ می‌کند.‌ زنگنه عناصر فرهنگی را جزو اثرگذارترین عوامل دانست و افزود: باید افراد را به فکر بیندازیم تا درست تصمیم بگیرند و با احساسات تصمیم نگیرند.‌ اطلاعات باید فرآورش شوند و فکر شوند و با نظریه و تئوری سنجیده بشود؛ بنابراین باید تصمیم بگیریم، سپس آثار آن را ببینیم و درصورت لزوم اصلاح کنیم و بر آن تعصبی نداشته باشیم.‌ هیچ چیزی در رابطه‌های مادی زندگی و حوزه حکومتی مقدس نیست.‌

بهترین نوع قرارداد «امتیاز» است؛ اما الان در ایران عملی نیست

او اظهار کرد: جایی گفتم بهترین قرارداد عالم، قرارداد امتیازی است که میدانی را به شرکتی برای درازمدت و مالکیت میدان را برای ۴۰، ۵۰ سال بدهیم.‌ اما به دلایل سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی‌ نمی‌توانیم این کار را انجام بدهیم.‌ چیزی که‌ نمی‌توان از لحاظ اجتماعی و فرهنگی در آن عمل کرد، تلاش بیهوده‌ می‌کنیم و‌ نمی‌توانیم، ممکن است به طور مثال ۴۰ سال دیگر بپذیرند.‌ اما اگر چیزی اشکال دارد اصلاح‌ می‌کنیم، تغییر‌ می‌دهیم.‌ همچنانکه الگوی قراردادهای جدید نفتی را تغییرات بسیاری دادیم و با این کار، نشان داده‌ایم انسان‌های متحجری نبودیم، اهل اصلاح و تعامل هستیم.‌ اصولا اینکه ۴۰ یا ۵۰ سال بر سر حرف خود بمانیم درست نیست؛ اگر چیزی اشتباه است، باید آن را اصلاح کنیم.‌ زنگنه با تاکید بر اینکه «کلید حل مشکلات کشور تعقل و فکر کردن است»، تصریح کرد: بسیاری از چیزها نسبی است، خوبی‌ها و بدی‌ها در کنار هم هستند.‌ لازم نیست حتما با طرف مقابل خود دشمن و یا دوست باشیم.‌ جاهایی که با هم مشترکات داریم کار‌ می‌کنیم و به جلو‌ می‌رویم و جاهایی که اختلاف داریم خیر، برخی مواقع با هم دوستیم و گاهی هم با هم اختلاف داریم.‌ او با تاکید بر اینکه «نباید استدلال ما این باشد که یا باهم جنگ‌ می‌کنیم و یا برادر هستیم»، اذعان داشت: عده‌‌ای یا شعار‌ می‌دهند «آزاد باید گردد» و یا «اعدام باید گردد»؛ درحالی که بین آزادی و اعدام هزاران حکم دیگر وجود دارد. به قول بازیگر فیلم «مارمولک»، هزاران راه و مسیر برای رسیدن به خدا وجود دارد. در مسایل سیاسی و اجتماعی هم، فرد نخبه جوگیر فضا‌ نمی‌شود و سعی‌ می‌کند اثرگذار باشد.

درآمد سرانه ما با نفت به ۵ هزار دلارهم ‌ نمی‌رسد

وزیر نفت با انتقاد به صحبت‌های برخی افراد در مورد منابع نفتی ایران گفت:‌ می‌گویند ارزش ایران به این است که ثروت‌های بیکران زیرزمینی دارد، اما من چون مهندس هستم و با اعداد و ارقام سروکار دارم این مسایل و حرف‌های مبالغه آمیز همچون بیکران، عظیم، بسیار زیاد را‌ نمی‌پذیرم!

او اظهار کرد: جمع کل مخازن ما به ۱۵ هزار میلیارد دلار‌ نمی‌رسد، بنابراین درآمد سرانه به ۵ هزار دلارهم ‌ نمی‌رسد، خود این ۱۵ هزار میلیارد دلار درآمد سرانه یک سال آمریکاست.

پس ما ملت ثروتمندی نیستیم توهم ثروتمندی داریم، امابه این معنا نیست که نفت‌ نمی‌تواند بر راه انداختن موتور توسعه کشور بی‌اثر باشد.

http://www.mardomsalari.net/4358/page/13/16956

ش.د9601198