نگاهی به ۳۰ سال اقتصاد ایران

(روزنامه اطلاعات ـ 1396/02/13 ـ شماره 26709 ـ صفحه 7)

به گزارش ایرنا ،‌ بیشترین درآمد نفتی در سی سال اخیر نصیب دولت دهم شده است ، در چهار سال زمامداری این دولت میزان درآمد نفتی کشور به رقم کم سابقه ۳۶۱ میلیارد دلار رسید ، با وجود این کشور در این دوره ۲ سال رشد اقتصادی منفی را تجربه کرد. همچنین رتبه نخست واردات کالا و خدمات با بیش از ۹۵ میلیارد دلار هم طی ۳۰ سال اخیر متعلق به دولت دهم است مسعود نیلی رئیس موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی آماری ، عملکرد اقتصادی هشت دولت پس از انقلاب را با استناد به شاخص های درآمد نفتی ، رشد اقتصادی و سرانه واردات به قیمت ثابت سال ۱۳۹۴ و طی سی سال گذشته بررسی کرده است .

بر اساس آمارهای بانک مرکزی که نیلی آنها را در جدولی گردآوری کرده ، کارنامه اقتصادی دولت?ها را به اختصار می توان چنین ترسیم کرد:

کارنامه دولت دهم : بیشترین درآمد نفتی ، کمترین رشد اقتصادی ، بیشترین واردات کالا و خدمات و تحمیل دو سال رشد منفی اقتصادی به کشور

کارنامه دولت یازدهم :‌ بالاترین نرخ رشد اقتصادی و نرخ رشد دو رقمی را تجربه کرد ، یک سال رشد اقتصادی منفی ، رکوردار مهار تورم

کارنامه خاتمی : کمترین درآمد نفتی ، پایین ترین درآمد نفتی سرانه ، بدون رشد منفی دولت آیت الله هاشمی : کمترین واردات کالا و خدمات در دور دوم ریاست جمهوری ، یک سال رشد منفی ، بالاترین متوسط رشد اقتصادی در دور اول

دولت جنگ و دفاع مقدس: کمترین درآمد نفتی ، به دلایل شرایط جنگی ۲ سال رشد اقتصادی منفی

از شعار تا عمل

مروری بر کارنامه اقتصادی دولت های سی ساله گذشته نشان می دهد ، دولت هایی که بیشتر و بهتر شعار می دهند ، کمتر عملگرا هستند و گواه این ادعا کارنامه دولت دهم است که قرار بود نفت را سر سفره مردم بیاورد ولی تورم را برای مردم به ارمغان آورد.

‎با نزدیک شدن به دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هم بار دیگر شاهد شعارهایی چون ایجاد ۵ میلیون شغل و دو و نیم برابر کردن درآمد کشور از سوی برخی کاندیداها هستیم .

برخی نامزدهای ریاست جمهوری با شعارهایی وارد کارزار مبارزه انتخاباتی شده اند و وعده هایی به مردم می دهند و ادعا می کنند که می توانند مشکلات مردم را بویژه در زمینه اقتصاد و معیشت برطرف کنند. اعداد و ارقامی که از سوی برخی از کاندیداها ارائه می شود بنا به گفته کارشناسان و محققان قابل تحقق نیست و در واقع شعارهایی برای جذب آرای مردم است.

در این گزارش مروری خواهیم داشت به عملکرد دولت ها در سی سال اخیر از ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵تا فاصله شعار و عمل مشخص شود .

بیشترین درآمد نفتی در دولت دهم

براساس آمارها، بیشترین درآمد نفتی کل دوره مربوط به دولت احمدی نژاد (دولت دهم) با بیش از ۳۶۱میلیارد دلار و کمترین درآمد نفتی مربوط به دوره ریاست جمهوری مقام معظم رهبری در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ با ۱۰۱ میلیارد دلار و دور اول دولت خاتمی (دولت هفتم) با ۱۰۲میلیارد است.

درآمد نفتی دولت یازدهم ۱۸۸میلیارد و ۶۵۲ میلیون دلار و دولت هاشمی رفسنجانی به ترتیب در دوره اول ۱۳۴ میلیارد و ۸۰میلیون دلار و در دور دوم ۱۰۸ میلیارد و ۵۸ میلیون دلار است .

درآمد نفتی احمدی نژاد در دولت نهم ۳۴۸ میلیارد و ۸۸ میلیون دلار و خاتمی در دولت هشتم ۱۸۲ میلیارد و ۸۴ میلیون دلار است .

براساس آمار این پژوهشگر، بیشترین درآمد نفتی سرانه با رقم ۱۲۱۴ دلار مربوط به دولت احمدی نژاد (دولت نهم) و کمترین درآمد سرانه با ۴۰۶ دلار مربوط به دولت خاتمی (دولت هفتم) است.

همچنین به ترتیب بیشترین درآمدهای نفتی سرانه دولت ها عبارتند از دولت دهم ۱۱۹۸ دلار، دولت هشتم ۶۶۸ دلار، دولت پنجم ۶۰۵ دلار ، دولت یازدهم ۵۹۸ دلار، در دوره جنگ ۴۹۵ دلار و دولت ششم ۴۵۵ دلار است.

دولت یازدهم رکوردار رشد اقتصادی

براساس آمار ، هاشمی رفسنجانی دولت پنجم را با رشد اقتصادی یک دهم دریافت و با رشد اقتصادی ۱ر۳ به دولت بعد تحویل داد، سید محمد خاتمی دولت هفتم را با رشد اقتصادی ۱ر۳ دریافت و با رشد اقتصادی ۵ر۵ به دولت بعد تحویل داد. محمود احمدی نژاد هم دولت را با رشد اقتصادی ۵ر۵در اختیار گرفت و با کمترین رشد اقتصادی یعنی منفی ۴ر۴به روحانی تحویل داد.

بیشترین رشد اقتصادی سال پایانی کار دولت ها مربوط به دولت یازدهم با رشد ۶ر۱۱ درصد، دولت هشتم با رشد ۲ر۶ درصد، دوره جنگ با رشد اقتصادی ۲ر۶ درصد، دولت هفتم با رشد ۱ر۲ درصد، دولت پنجم با رشد ۴ر۱ درصد، دولت نهم با رشد ۲ر۱ درصد، دولت ششم با رشد ۸ر۰ درصد و کمترین رشد اقتصادی مربوط به دولت دهم با رشد منفی ۹ر۱ درصد است.

همچنین براساس آمار رئیس مؤسسه عالی آموزش وپژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، در دوران هشت ساله ریاست جمهوری خاتمی با وجود کاهش درآمدهای نفتی کشور رشد منفی اقتصادی را تجربه نکرد و در دوران جنگ تحمیلی بین سال های ۶۵ تا ۶۸ دو سال رشد منفی اقتصادی را در کشور شاهد بودیم و دوران علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس دولت های پنجم و ششم در بین سال های ۷۳ تا ۷۶، کشور با یک سال رشد منفی اقتصادی روبه رو بود و همچنین در دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، کشورمان در سال های ۸۹ تا ۹۲ دو سال رشد منفی را تجربه کرده است.

دولت یازدهم رکوردار مهار تورم

‎مقایسه دوره‌های ریاست جمهوری دولت‌های هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی نشانگر آن است که بیشترین تفاوت تورم سال پایانی با سال اول شروع به کار مربوط به دولت محمود احمدی نژاد با رقم ۵ر۲۳ و کمترین تفاوت تورم مربوط به دولت چهارساله روحانی با رقم منفی ۷ر۲۵ و سپس خاتمی با رقم منفی ۷ و در پایان هاشمی با رقم منفی یک است.

دولت دهم رکوردار واردات کالا و خدمات

همچنین میزان واردات در زمان تصدی احمدی نژاد به قیمت ثابت سال ۱۳۹۴ طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ بیشترین مقدار را در مقایسه با دولت های قبل به خود اختصاص داد. میزان واردات در دولت احمدی نژاد در سال های ۸۹ تا ۹۲ بیش از ۹۵ میلیارد دلار رسید. کمترین میزان واردات کالا و خدمات مربوط دور دوم دولت هاشمی با رقم ۲۶ میلیارد دلار است .

هاشمی رفسنجانی در دور نخست ریاست جمهوری ۵۵ میلیارد دلار ،‌خاتمی در دور نخست با ۳۸ میلیارد دلار و در دور دوم با ۵۶ میلیارد دلار ، دولت نهم با ۹۰ میلیارد دلار و دولت یازدهم با ۷۷ میلیارد دلار واردات کالا و خدمات داشتند.

همچنین بیشترین متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی – متوسط رشد اقتصادی- با رقم ۵ر۷ درصد در سال های ۶۹ تا ۷۲ مربوط به دولت پنجم و کمترین رقم با نرخ ۴ر۰ درصد در سال های ۸۹ تا ۹۲ مربوط به دولت دهم است. متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در دولت یازدهم هم افزایش داشته و به رقم ۲ر۴ بعد از دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد رسیده است.

نتیجه گیری

معمولا در کشورهای توسعه یافته رشد اقتصادی در تمام زمینه‌های اقتصادی اعم از صنعت، معدن، کشاورزی، خدمات و گردشگری خود را نشان می‌دهد، اما در کشورهای در حال توسعه که متکی به یک یا دو منبع مهم درآمدی است، معمولا رشد اقتصادی با اتکا به این درآمد‌ها و آن هم در برخی از زمینه‌ها شکل می‌گیرد.

در ایران بیشترین رشد اقتصادی معطوف به افزایش درآمدهای نفتی آن هم در برخی از حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی بوده و همواره مسائل سیاسی در اولویت قرار می‌گیرد. آمارها نشان می دهد در دولت‌های نهم و دهم با برخورداری از بیشترین درآمدهای نفتی ۳۲۴ر۳۶۱ میلیارد دلاری در تاریخ کشور و در شرایطی که احمدی نژاد تصدی دولت را با رشد اقتصادی ۵ر۵ درصد برعهده گرفت و با رشد اقتصادی منفی ۴ر۴ درصدی به دولت یازدهم تحویل داد ،بنابراین نمی‌توان صرفا به سبب افزایش درآمدهای نفتی امیدوار بود رشد اقتصادی قابل توجهی داشته باشیم.

آمارها نشان می دهد که در دولت نهم و دهم، شاهد دو سال رشد منفی اقتصادی در سال های ۸۹ و ۹۲ بودیم؛ این در شرایطی است در دوران پس از جنگ تحمیلی انتظاری برای رشد اقتصادی وجود نداشت، اما با این حال تنها یک سال شاهد رشد اقتصادی منفی در کشور بودیم.

بخش عمده‌ای از درآمدهای نفتی در دولت احمدی‌نژاد صرف واردات بی‌رویه میوه‌های لوکس و محصولات بنجل از کشورهایی مثل چین می‌شد. ‎به این ترتیب بررسی عملکرد دولت ها در سال های گذشته نشان می دهد عملکرد دولت سازندگی و اصلاحات بسیار قابل قبول تر از دولت احمدی نژاد بوده است که با درآمدهای بالای نفتی اقتصاد کشور را به مرز بحران کشانده است.

http://www.ettelaat.com/etiran/?p=278592

ش.د9600988