دستاوردهاي نشست هامبورگ چه بود؟

(روزنامه هفت صبح ـ 1396/04/19 ـ شماره 1779 ـ صفحه 7)

در نشستي كه با خشونت و ناآرامي همراه شد، آنگلا مركل، ‌صدر اعظم آلمان، آخرين سخنان خود را در حاشيه اجلاس با بيان مراتب تشكر خود خطاب به نمايندگان نيروهاي پليس ايراد كرد. آنها بودند كه در طول اين اجلاس پراهميت با زحمت و تلاش امنيت سران و نمايندگان 20 كشور بزرگ جهان را تأمين كردند. صدر اعظم تعرضات خشونت‌آميز مخالفان روند جهاني شدن طي دو شب پياپي را به شدت محكوم كرد. او گفت: «كساني كه چنين رفتاري در پيش گرفتند در فكر انتقاد سياسي نيستند. كساني كه چنين رفتار مي‌كنند، خود را خارج از جماعت دموكراتيك قرار مي‌دهند.» مركل قول داد زياني كه به قربانيان خشونت‌هاي اخير وارد آمده، جبران خواهد شد. برخي از ساكنان هامبورگ، به ويژه در محلاتي كه آشوبگران فروشگاه‌ها را چپاول كردند و خودروها را به آتش كشيدند، از عملكرد پليس ناخشنود هستند. آنها به ويژه از اولاف شولتس، شهردار هامبورگ انتقاد مي‌كنند كه بدون دورانديشي كافي اجلاس را به هامبورگ كشاند، بي‌آنكه براي برقراري امنيت آن چاره‌انديشي كند. نيروهاي پليس با حدود 20 هزار مأمور از آلمان و كشورهاي همسايه تا آنجا كه توانستند امنيت را برقرار كردند و از مخالفان كسي موفق نشد به محل نشست نفوذ كند. سران كشورهاي بزرگ صنعتي، اقتصادهاي مهم آينده و اعضاي اتحاديه اروپا اسنادي به تصويب رساندند كه اهميت آنها يكسان نيست. براي نمونه همه اتفاق نظر داشتند كه بازارهاي مالي بايد همچنان تحت كنترل باشند، منابع مالي تروريسم و راه‌هاي فرار مالياتي بايد مسدود شود. اين درسي است كه از بحران سال 2008 گرفته مي‌شود.

در عرصه محيط زيست اما، ‌اختلاف نظر بيش از پيش مشهود بود: در اين حوزه ايالات متحده در برابر 19 كشور ديگر قرار گرفت، زيرا اين كشور با بيرون رفتن از پيمان زيست بومي پاريس، به توافق‌هاي آن پشت پا زده است. دونالد ترامپ در هامبورگ نيز بار ديگر نشان داد كه حاضر نيست در امر محيط زيست و به ويژه معضل گرمايش زمين نگراني‌هاي جامعه بين‌المللي را درك كند. مركل از اين كه ايالات متحده تعهدات خود را فسخ مي‌كند، ابراز تأسف كرد: «از اينكه همه كشورهاي ديگر به مصوبات پيمان پاريس پايبند هستند، سپاسگزارم.» او تأكيد كرد كه مصوبات پيمان پاريس بايد به سرعت به مرحله اجرا گذاشته شود. دونالد ترامپ تنها اين تعهد را قبول كرد كه آمريكا به كشورهاي ديگر كمك مي‌كند تا سوخت‌هاي فسيلي از اين پس با زيان كمتري به مصرف برسد. اين در شرايطي است كه پيمان پاريس كشورها را ملزم مي‌كند كه در درازمدت از سوخت‌هاي فسيلي مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز دست بكشند. رئيس‌جمهوري آمريكا از اينكه در عرصه محيط زيست تنها مانده بود، به‌هيچ‌وجه ناراحت به نظر نمي‌رسيد. او از آنگلا مركل به خاطر «هدايت اجلاس به شكلي عالي» قدرداني كرد. ترامپ از اين فرصت براي نخستين ديدارهاي دوجانبه استفاده كرد. او نشان داد كه ديدارها و گفت‌وگوهاي دوجانبه را به محاوره و مشاوره در سطح بين‌المللي ترجيح مي‌دهد. در همين راستا او نخستين ديدار روياروي خود را با ولاديمير پوتين برگزار كرد. سران دو كشور آمريكا و روسيه به توافق‌هايي معين در بحران سوريه دست يافتند كه از نظر ديپلمات‌هاي آمريكايي براي ترامپ يك پيروزي است، زيرا اين كشور عملا از روند تحولات سوريه بيرون افتاده است. گفته مي‌شود سران دو كشور درباره دخالت احتمالي روسيه در انتخابات آمريكا نيز سخن گفته‌اند، هرچند پوتين از بنياد منكر چنين چيزي است.

در كنفرانس مطبوعاتي پس از اين ديدار، ‌پوتين از اينكه مبنايي براي همكاري با آمريكا پديد آمده است، ابراز خرسندي كرد. سران گروه 20 بر سر روابط و مقررات تجارتي كارزاري واقعي به راه انداختند تا سرانجام توانستند به توافق‌هايي چند دست يابند كه موانع را بر سر سير آزاد تجارت به حداقل مي‌رساند. سازمان تجارت جهاني در آينده نيز، در صورت بروز جدل،‌ يگانه مرجع داوري خواهد بود. هم آمريكا و هم چين بايد محدوديت‌هايي را بپذيرند و بازار خود را به روي رقباي خارجي باز كنند. ترامپ كه در كارزار انتخاباتي خود وعده داده بود بازار آمريكا را تا حد ممكن به روي كالاها و سرمايه‌هاي خارجي ببندد، با اينكه ارجحيت خود را انعقاد قراردادهاي تجارتي دوجانبه با كشورهاي گوناگون دانست،‌ اما سرانجام نظر خود را به سود تعامل با جهان تعديل كرد. آنگلا مركل در اين باره گفت: «بياييد قبول كنيم كه همه ما از همكاري و تعامل بيشتر نفع مي‌بريم تا از تكروي.» همه با نظر او موافقت كردند. در اين نشست آنگلا مركل چندين بار بر اهميت تعامل با كشورهاي آفريقايي سخن گفت و تأكيد كرد سرمايه‌گذاري خارجي مي‌تواند به رشد و پيشرفت آفريقا كمك كند. رشد اقتصادي مي‌تواند دورنماي آينده را براي جوانان آفريقا بهتر كند و آنان را از مهاجرتي پرخطر به اروپا باز دارد. كشورهاي اتحاديه اروپا هنوز از سطح مناسب سرمايه‌گذاري در آفريقا بسيار دور هستند. ميزان سرمايه‌گذاري خارجي آلمان در آفريقا حدود تنها يك درصد است. تنها چين است كه با رشدي روزافزون به سرمايه‌گذاري در اقتصاد آفريقا توجه دارد. گروه 20 كه تمام اهرم‌هاي تعيين‌كننده در اقتصاد و سياست جهان را در دست دارد، ‌بايد در مبارزه با بيماري‌هاي اپيدميك و ناروايي‌هاي اجتماعي و فرهنگي فعال شود. در همين راستا تأكيد شد كه بالندگي زنان و رشد آموزش دو عنصر مهم در پيشرفت و توسعه هستند كه بايد مورد توجه قرار گيرند.

ش.د9602141