طرح نظام پارلماني؟ هدف؛ نااميدكردن مردم

(روزنامه آرمان ـ 1396/07/16 ـ شماره 3436 ـ صفحه 7)

** اصلاح‌طلبان از سال92تاکنون به صورت تمام قد از آقای روحانی حمایت کرده‌اند. شرایط کشور در چهار سال گذشته نیز به صورتی بود که نیاز بود اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل در یک جبهه قرار بگیرند تاخطر حضور مجدد تندروها در قدرت از بین برود. اجماع اصلاح‌طلبان با اصولگرایان معتدل نیز دارای محاسن و مواهبی بود که باعث شد دولت آقای روحانی با پشتوانه بیشتری در مسیری که در پیش گرفته بود حرکت کند. نکته دیگر اینکه در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال94 صلاحیت اغلب چهره‌های اصلاح‌طلب تایید نشد و امکان حضور در رقابت‌های انتخاباتی را پیدا نکردند. در نتیجه جریان اصلاحات تلاش کرد با یک استراتژی سیاسی از بین اصولگرایان معتدل از افرادی که دارای قرابت فکری با گفتمان اصلاحات بودند در لیست خود استفاده کند. با این وجود شرایط کشور و همچنین جریان اصلاحات در سال98 و 1400 با سال92 و 94 متفاوت است و جریان اصلاحات به دنبال این است که براساس مقتضیات هر مقطع زمانی سیاست‌های خود را جلو ببرد. بدون شک اولویت اول جریان اصلاحات در انتخابات98 و 1400 این است که با نیروها و افراد اصلاح‌طلب در رقابت‌های انتخاباتی حضور پیدا کند و اگر شخصیت‌های جریان اصلاحات با موانع نهادهای نظارتی مواجه نشود قصد ائتلاف با اصولگرایان معتدل را نداریم. با این وجود اگر چهره‌های اصلاح‌طلب موفق نشوند در کانال نهادهای نظارتی عبور کنند احتمال تجدید نظر در این دیدگاه وجود دارد. البته این نکته را نیز باید عنوان کنم قضاوت و اظهار نظر در این باره که اصلاح‌طلبان با چه استراتژی در انتخابات آینده شرکت خواهند کرد زود است. در شرایط کنونی ما تنها می‌توانیم درباره گمانه زنی‌ها و احتمال صحبت کنیم و به صورت دقیق نمی‌توانیم درباره واقعیت‌های سیاسی کشور صحبت کنیم. بدون شک در ماه‌های آینده اتفاقاتی در فضای سیاسی کشور خواهد افتاد که در چگونگی تصمیم اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات تأثیرگذار خواهد بود.

* برخی از کارشناسان اظهارات آقای عارف در این زمینه را جدا شدن مسیر جریان اصلاحات از اصولگرایان معتدل تعبیر کرده‌اند. آیا آقای عارف تصمیمات اتاق فکر جریان اصلاح‌طلبی را رسانه‌ای کرده‌اند و یا این اظهارات دیدگاه‌های شخصی ایشان بوده است؟

** آقای عارف یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار جریان اصلاحات است و به دلیل سابقه ممتاز در گذشته و همچنین درایت و توانمندی در عرصه سیاسی مورد احترام همه جریان‌های سیاسی ایران قرار دارد. در نتیجه دیدگاه‌های آقای عارف برای همه ما و به خصوص اعضای فراکسیون امید دارای احترام است و ما با نگاه همراه با احترام به مواضع ایشان نگاه می‌کنیم. با این وجود دیدگاه شخصی بنده این است که تا آغاز رقابت‌های انتخاباتی زمان زیادی وجود دارد و ممکن است در این مدت اتفاقاتی در فضای سیاسی ایران رخ بدهد که استراتژی جریان اصلاحات را تغییر بدهد. ما باید تلاش کنیم در هر مقطع زمانی بهترین تصمیم را برای همان مقطع اتخاذ کنیم تا زمینه موفقیت بیشتری پیدا کنیم. مسأله مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که اگر کاندیدای مورد نظر جریان اصلاحات با موانع نهادهای نظارتی مواجه نشوند هیچ دلیلی برای ائتلاف با اصولگرایان وجود ندارد و جریان اصلاحات به عنوان یک جریان نخبه ساز و نخبه پرور با لیست کامل اصلاح‌طلبی در انتخابات شرکت خواهد کرد. عقل سیاسی درباره یک جریان سیاسی حکم می‌کند که هنگامی که از ظرفیت کافی برای پیروزی در انتخابات برخوردار است دست ائتلاف به سمت کسی دراز نکند. با این وجود اگر جریان اعتدالگرا تصمیم دارد در انتخابات آینده با جریان اصلاحات ائتلاف کند ما از پیشنهاد آنها استقبال کنیم و ظرفیت‌های مردمی جریان اصلاحات را در اختیار آنها قرار خواهیم داد.

* چرا آقای عارف درباره کارت زرد نمایندگان به وزرای دولت به آقای روحانی پیام دادند؟

** کارت زرد به وزرای دولت آقای روحانی تصمیم فراکسیون امید نبوده و این مسأله هیچ ارتباطی به فراکسیون امید ندارد. برخی از نمایندگان تصمیم گرفته‌اند از وزرای دولت سوال کنند و در نهایت از پاسخ‌های آنها قانع نشدند و به همین دلیل به وزرا کارت زرد داده‌اند. در هیأت رئیسه فراکسیون امید نیز که بنده در آن حضور دارم هیچ گونه صحبتی درباره حمایت و یا عدم حمایت از وزرا در زمان طرح سوال مطرح نشد. نکته دیگر اینکه اگر آقای عارف تصمیم داشته باشد به آقای روحانی پیام بدهد هیچ نیازی به بلندگو و رسانه نیست و ایشان به صورت دونفره و رودررو دیدگاه‌های خود را با آقای روحانی مطرح می‌کنند. در فراکسیون امید نیز چنین موضوعی که فراکسیون به آقای روحانی پیام بدهد وجود نداشته و به نظر می‌رسد برخی از رسانه‌ها اظهارات آقای عارف را به شکلی تفسیر کرده‌اند که گویا ایشان قصد داشته‌اند به آقای روحانی پیامی را منتقل کنند.

* چرا در حالی که تنها چند ماه از آغاز به کار دولت دوازدهم گذشته است نمایندگان مجلس به دو وزیر کابینه کارت زرد داده‌اند. آیا برای این گونه اقدامات زود نیست؟

** برخی از مسائل مجلس به زمان نیاز ندارد و نمایندگان براساس شرایط موجود تصمیم‌گیری می‌کنند. آقای رحمانی فضلی و ربیعی که تاکنون از مجلس کارت زرد گرفته‌اند در چهار سال گذشته نیز وزیر بوده‌اند و نمایندگان با توجه به عملکرد چهار سال گذشته ایشان به این نتیجه رسیده‌اند که باید به این وزرا کارت زرد نشان بدهند.

* مجلس به 12 وزیر از16 وزیر دولت آقای روحانی بالای200 رأی داده است. با این حال هنوز دو ماه از آغاز کار دولت نگذشته به دو وزیر دولت کارت زرد نشان داده است. آیا این رفتار نشان دهنده نوعی تناقض در مواضع مجلس نیست؟

** رأی بالای مجلس به وزرای پیشنهادی آقای روحانی یک پیام مهم برای دولت بود که مجلس دهم قصد تعامل و همکاری با دولت منتخب مردم را دارد و قصد ندارد مانند مجلس گذشته در مسیر دولت کارشکنی کند. فراکسیون امید در انتخابات ریاست جمهوری برای آقای روحانی سنگ تمام گذاشت و از تمام ظرفیت‌های خود برای پیروزی ایشان در انتخابات استفاده کرد. بسیاری از نمایندگان عضو فراکسیون امید درطول مبارزات انتخاباتی سخنرانی‌ها و فعالیت‌های زیادی در راستای حمایت از کاندیداتوری آقای روحانی انجام دادند. در شرایط کنونی نیز که آقای روحانی کابینه دولت دوازدهم را تشکیل داده‌اند موضع فراکسیون امید حمایت صددرصدی از دولت آقای روحانی است. با این وجود قرار نیست فراکسیون امید دست از وظایف نظارتی خود نسبت به دولت بکشد. نگاه فراکسیون امید به عملکرد آقای روحانی یک نگاه متعهدانه و دلسوزانه است و بدون شک آنجا که احساس می‌شود باید به دولت تذکر داد بدون درنگ این کار صورت خواهد گرفت. در نتیجه کارت زرد نمایندگان مجلس به وزرای دولت به معنای مخالفت مجلس با دولت نیست و نباید چنین برداشتی از این مسأله صورت بگیرد.

* برخی از تحلیلگران سیاسی انتقادات جدی به عملکرد و ساختار فراکسیون امید در مجلس دهم وارد می‌دانند. شما به عنوان سخنگو و یکی از اعضای هیأت رئیسه فراکسیون فکر می‌کنید چقدر از اهداف اولیه تشکیل فراکسیون امید تحقق پیدا کرده است؟

** فراکسیون امید از ابتدای شکل‌گیری تاکنون اقدامات تأثیرگذاری انجام داده است که پیامدهای مهمی برای جریان اصلاحات و کشور به همراه داشته است. به عنوان مثال عملکرد فراکسیون امید در موضوع ماده 10 قانون احزاب و هیأت نظارت بر انتخابات شوراها بسیار دقیق و حساب شده بود و که پیامدهای مهمی نیز به همراه داشت. عملکرد موثر فراکسیون امید در موضوع هیأت نظارت بر انتخابات شوراها به شکلی بود که بسیاری از چهره‌های اصلاح‌طلب تأیید و موفق شدند در رقابت‌های انتخاباتی شرکت کنند. به نظر من آمار بالای حضور چهره‌های اصلاح‌طلب در انتخابات شوراها با اندازه‌ای بود که حتی ممکن است در آینده نیز تکرار نشود. با این وجود مهم‌ترین ایرادی که بنده به فراکسیون امید وارد می‌دانم این است که هنوز تعداد واقعی خود را به مردم معرفی نکرده است تا مردم به صورت دقیق از مسائل فراکسیون آگاه باشند که برخی نتوانند اقدامات و عملکرد خود را به نام فراکسیون امید به مردم معرفی کنند. اگر تعداد اعضای فراکسیون امید به صورت رسمی به مردم معرفی شود مردم تلاش خواهند کرد انتظارات خود را با توجه به پتانسیل اعضای واقعی تطبیق دهند و از انتظارات بیشتر و غیر واقعی نسبت به فراکسیون امید خودداری کنند. برخی افراد در عمل با فراکسون امید همراهی نکردند و تنها تا زمانی که فراکسیون امید منافع آنها را تأمین می‌کرد در کنار فراکسیون بودند و پس از آن راه دیگری در پیش گرفتند. از سوی دیگر مردم گمان می‌کنند این افراد جزو فراکسیون امید هستند و با توجه به حضوراین افراد احساس می‌کنند که فراکسیون امید باید از تأثیرگذاری بیشتری در صحن مجلس برخوردار باشد. با این وجود در واقعیت چنین نیست و تعداد اعضای واقعی فراکسیون امید کمتر از آن چیزی است که مردم فکر می‌کنند. به همین دلیل این مسأله نیاز به شفاف‌سازی دارد که ان‌شاءا... در آینده این شفاف‌سازی صورت خواهد گرفت.

* موضع فراکسیون امید درباره مسائل اخیر در خصوص رئیس دولت اصلاحات چیست؟

** این مسأله باید از راه قانونی به نتیجه برسد و فراکسیون امید نیز به دنبال این است که به صورت قانونی این مسأله را پیگیری کند. اگر اتهامی است باید مراجع قانونی ایشان را احضار کنند، اتهام وارده را به ایشان ابلاغ کنند و سپس منتظر پاسخ آن فرد باشند. دادگاه نیز پس از شنیدن سخنان فرد مورد نظر باید براساس استنادات و اظهارات فرد متهم حکم نهایی را صادر کند. به نظر من آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب ملت که با حمایت کامل جریان اصلاحات و رئیس دولت اصلاحات به ریاست جمهوری رسیده‌اند این مسأله را از طریق قانونی پیگیری کنند و برای مردم هم شفاف‌سازی کنند.

* انگیزه نمایندگان از طرح احیای نخست وزیری و تغییر نظام ریاستی به پارلمانی چیست؟ چرا این مسأله که به نظر ضروری نیز نمی‌رسد در شرایط کنونی که کشور و مردم با مشکلات زیادی مواجه هستند در مجلس طرح شده است؟

** مردم ما با مشکلات زیادی مواجه هستند و به همین دلیل ما در شرایط ایده‌آل قرار نداریم که به فکر تغییر نظام ریاستی به پارلمانی باشیم. در نتیجه طرح چنین مسائلی در شرایط کنونی ضرورت ندارد. مشکل مردم ما نظام ریاستی و یا پارلمانی نیست و این مسأله هیچ مشکلی از مشکلات کشور و مردم را حل نمی‌کند. از سوی دیگر یکی از اصول مهم نظام جمهوری اسلامی جمهوریت نظام است. به نظر می‌رسد برخی که از رأی معنادار مردم در انتخابات ریاست جمهوری سال96 ناامید هستند تلاش می‌کنند با طرح چنین مسائلی اهمیت حضور مردم را در انتخابات کمرنگ نشان دهند.

* ارزیابی شما از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حضور آقای لاریجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری چیست؟

** جریان‌های سیاسی هنوز آرایش سیاسی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری سال1400 شکل نداده‌اند. با این وجود به دلیل اهمیت انتخابات ریاست جمهوری سال1400 اتاق فکر جریان‌های سیاسی در حال تحلیل دورنمای انتخابات ریاست جمهوری سال1400 است. از گوشه و کنار نیز خبر می‌رسد که آقای لاریجانی بی‌تمایل به حضور در انتخابات ریاست جمهوری آینده نیست و احتمال حضور ایشان در انتخابات آینده حضور دارد. از سوی دیگر تحرکات آقای رئیسی در بین اصولگرایان نیز وجود دارد و احتمال حضور مجدد ایشان در انتخابات ریاست جمهوری سال1400 زیاد است. برخی عنوان می‌کنند که اگر کاندیدای جریان اصلاحات نتواند در انتخابات حضور پیدا کند احتمال حمایت اصلاح‌طلبان از آقای لاریجانی وجود خواهد داشت. با این وجود به نظر من این مسأله نیز صحیح نیست. در شرایط کنونی نظام سیاسی به این نتیجه رسیده که جریان اصلاحات از تأثیرگذاری زیادی در بین اقشار مختلف مردم برخوردار است و به همین دلیل حضور کاندیدای جریان اصلاحات در انتخابات در نهایت به سود نظام است. در نتیجه دلیلی برای عدم تأیید صلاحیت کاندیدای جریان اصلاحات وجود ندارد. در چنین شرایطی نیز جریان اصلاحات تلاش خواهد کرد با یک کاندیدای صددرصد اصلاح‌طلب در انتخابات ریاست جمهوری حضور پیدا کند که از شانس پیروزی نیز برخوردار باشد. جریان اصلاحات تلاش خواهد کرد در هر دو انتخابات آینده یعنی انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری با لیست و کاندیدای صد درصد اصلاح‌طلب در انتخابات شرکت کند و تا آنجا که امکان داشته باشد از نیروهای درون گفتمان اصلاحات برای مدیریت کشور استفاده کند.

http://www.armandaily.ir/fa/news/main/200051

ش.د9602552