ساحت حقیقی فضای مجازی

(روزنامه مردم سالاري – 1396/04/14 – شماره 4355 – صفحه 1)

طبق برخی برآوردها، حدود 50 میلیون نفر از شهروندان ایرانی عضو شبکه‌های اجتماعی اینترنتی هستند که کانال تلگرام با 40 تا 45 میلیون نفر، در رده نخست این شبکه‌هاست و پس از آن کانال اینستاگرام و سپس سایر کانالها در شبکه‌های اجتماعی. در شنبه هفته جاری که جلسه شورایعالی فضای مجازی به ریاست دکتر روحانی برگزار شد، رئیس جمهور اظهار داشت که ارتباطات و فضای مجازی را نمی‌توان از زندگی مردم حذف کرد؛همزمان با مبارزه با تهدیدها، جامعه باید از فرصت‌های فضای مجازی بهره‌مند شود. در پاییز سال گذشته نیز مهندس زنگنه وزیر نفت در اظهار نظر جالبی تاکید کرد که در چند سال آینده، حکومت مطلق، دست شبکه‎های مجازی است و تلویزیون نیز تابع این رسانه‎ها می‌شود.

در فضای مجازی کسی نمی‌تواند جلو کسی را بگیرد و شبکه‎های مجازی که بیش از پول به تدبیر نیاز دارند، به یک ابرقدرت در جهان بدل می‌شوند. همزمان، رئیس سازمان بهزیستی نیز اظهار کرد که: بی‌توجهی به تهدیدات در حوزه فضای مجازی منجر به تهدیدهای فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و حتی امنیتی می‌شود. ایشان همچنین افزود که امروزه، فضای مجازی وارد خانواده‌ها شده است و ما شاهد افسردگی، انزوا، تغییر رفتار و سبک زندگی هستیم. رئیس سازمان بهزیستی افزایش طلاق، اعتیاد و اختلالات روحی و روانی را از جمله آسیب‌های دیگر فضای مجازی عنوان کرد و گفت نهادهای علمی، تحقیقاتی و دانشگاهی همچنین سازمانهای مردم نهاد باید در این عرصه برای کاهش آسیب‌ها ورود پیدا کنند. نکته یک: جالب است بدانیم که در فضایی که به خطای مصطلح، فضای مجازی می‌نامیم طبق اظهار نظر صریح برخی حقوقدانان برجسته، دوست شدن زن با مرد در شبكه‌هاى اجتماعی مانند تلگرام می‌تواند مشمول ماده 637 كتاب پنجم قانون مجازات اسلامى جمهورى اسلامى ايران، يعنى «رابطه نامشروع» باشد.

نکته دو: در این هفته، در کشور آلمان، قانونی به تصویب رسید که شبکه‌های اجتماعی در این کشور، اخباری را که «آشکارا محتوای غیرقانونی» دارد را اگر از صفحات خود حذف نکنند، با جریمه‌ای معادل بیش از ۵۰ میلیون یورو روبرو خواهند شد. به این ترتیب، از اکتبر سال جاری فیس بوک، یوتیوب و سایر سایت‌های با بیش از دو میلیون کاربر، باید پست‌هایی را که اشاعه دهنده تنفر و یا مفاهیمی‌از جرم باشد را ظرف ۲۴ ساعت از سایت های خود حذف کنند. در عین حال، محتوای مطالبی که غیرقانونی بودن آن‌ها محرز نیست نیز باید ظرف ۷ روز ارزیابی و تعیین تکلیف شود.

مباحث مربوط به فضای سایبر برای مدیریت جامعه و سبک زندگی امروز از چنان اهمیتی برخوردار است که در پیام منسوب به علامه حسن‌زاده آملی، نکات دوازده‌گانه بسیار مهمی را به کاربران به این شرح گوشزد شده است. ایشان فرموده‌اند که 1- حق را با یاد کردن و تکرار کردنش زنده کنید ۲- باطل را با ترک کردنش نابود کنید. ۳ - از تصاویر مبتذل و غیر اخلاقی پرهیز کنید. ۴ - از بحث‌های بیهوده بپرهیزید. ۵ - از جوک‌هایی که دین و عبادات و مقدسات و اشخاص و ملت‌ها و قومیت‌ها را مسخره می‌کند، بپرهیزید. ۶- مصدر نقل شایعات نباشید و قبل از نقل و انتشار هر حدیث یا روایت یا داستان و خبری از صحت آن مطمئن شوید. ۷- بگذارید آن کلامی که می‌فرستید به ‌نفع شما گواهی دهد نه علیه‌تان. ۸- خودتان را کلید خیر و قفل شر قرار دهید. ۹- هر متنی و پیامی که می‌فرستید به ‌منزله تأیید و با امضای شماست.

نگو که به من رسیده و کپی کرده‌ام.-10 تمام سعی خودتان را برای استفاده بهینه از این تکنولوژی به کار بگیرید و از آن برای آموزش مسائل دینی و فرهنگی و علمی و آموزشی استفاده کنید یعنی به‌عنوان یک اصلاحگر به‌تمام معنا و نیت خودتان را درست و خالصانه کنید.11- برای بیان حق مجاملات و رودربایستی را کنار بگذارید٬ انسانیت وحق بر هر چیز مقدم و شایسته‌تر هستند. 12- تصویر پروفایل شما و پیام‌هایتان معرف شخصیت شماست. حضرت آیت‌الله جوادی آملی نیز در آذر ماه سال گذشته و در دیدار جمعی از فرهیختگان با ایشان فرمودند که کاربرد لفظ «مجازی» برای رسانه‌های سایبری، نادرست است؛ ایشان در ادامه اظهار کردند: فضای مجازی حقیقتاً مجازی نیست! جایی که اندیشه مبادله می‌شود و می‌تواند تاثیر بپذیرد و اثر بگذارد، فضای حقیقت است. بنابراین ما با فضای حقیقی رو به رو هستیم.

نگارنده نیز در شهریور ماه سال 1395، طی یادداشتی با عنوان «فضای مجازی، جایگزینی ناکارآمد برای سایبر» در ستون سرمقاله، دلایل خود را در این باب، به صورت مستند و تحلیلی بیان کرده است.

نتیجه‌گیری: بی‌هیچ شک و تردید، قرن بیست و یکم را باید قرن فضای سایبر نامید. فضای سایبر در سبک زندگی، مدیریت جامعه، فرهنگ سازی، تبادل اطلاعات، تبادلات مالی، سیستمهای کنترل صنایع و به طور خلاصه در تمام علوم بشری، نقش تعیین کننده‌ای را داشته و خواهد داشت و بر اهمیت و گستره نفوذ آن، روز به روز افزوده می‌شود امروزه، یکی از شاخه‌های بسیار مهم در علوم نظامی، نبرد سایبری و دفاع سایبری است که از واژه سایبر به جای مجازی استفاده می‌شود چرا که واژه‌های نبرد مجازی و دفاع مجازی دراین باره به هیچوجه کاربرد صحیحی ندارد.

کلام پایانی: کاربرد عنوان فضای مجازی برای فضای سایبر،اگرچه به دلایلی که مستقلا مورد واکاوی قرارخواهد گرفت در حال حاضر متداول شده، اما لازم است تا شورایعالی فضای مجازی به این مهم، یک بازنگری جدی داشته باشد تا از تبادر ناقص و بعضا خطایی که حداقل برای کاربران، از عنوان فضای مجازی برای فضای سایبر (که مبتنی بر علوم سایبری است) رخ می‌دهد پیشگیری شود. انشاء‌الله دراین باره به زودی مباحث مهم دیگری ارائه خواهد شد تا به فضل الهی و با کمک یکدیگر، به این مهم دست یابیم.

http://www.mardomsalari.net/4355/page/1/16676

ش.د9602926