پیام‌های پنهان حمله موشکی ارتش یمن به فرودگاه ریاض

شنبه شب در یک اتفاق جدید که تحولی خاص در جریان جنگ یمن محسوب می شود یک تیر موشک برکان 2 اچ یمنی ها به سمت شهر ریاض پایتخت سعودی پرتاب شد که می تواند از جهات مختلف مسئله ای مهم و تاثیر گذار در تحولات این کشور باشد. این موشک که به سمت فرودگاه ملک خالد ریاض می رفت به احتمال فراوان توسط موشک های دفاعی پاتریوت سعودی ها ساقط شده اما تصاویر منتشر شده از نوع واکنش ارتش پر ادعای سعودی، نکات فراوانی را درباره این رویارویی به ذهن متبادر می کند. برای آشنایی بهتر با این مقابله بهتر است نگاهی به تسلیحات نامتوازن دو طرف داشته باشیم.

برکان 2؛ حاصل تلاش یمنی ها در محاصره

موشک های سری برکان 2 در حقیقت مدل ارتقاء یافته برکان 1 هستند. این موشک ها بر پایه سری موشک های زمین به زمین اسکاد توسعه پیدا کرده اند و از سوخت مایع استفاده می کنند. سر جنگی این موشک در حدود 650 کیلوگرم وزن دارد.  برد آنها در حدود 800 کیلومتر اعلام شده است. منابع رسانه ای بردهای مختلفی را برای این موشک اعلام کردند اما یکی از حوادث مهم دیشب، رسیدن برد این موشک به 900 کیلومتر است زیرا نزدیک ترین محل در دست نیروهای حوثی و ارتش یمن به این فرودگاه حدود 900 کیلومتر فاصله با این فرودگاه دارد و بعید نیست این برد، به 1 هزار کیلومتر هم رسیده باشد.

موشک برکان 2 اچ

با توجه به بررسی ظواهر و تصاویر منتشر شده از مدل موشک برکان 2 و مقایسه آن با برکان 1 این نکته حائز اهمیت است که با تغییر شکل ظاهر سر جنگی این موشک، با طراحی پیشرفته تر و با رعایت بیشتر مسائل طراحی آیرودینامیک مواجه هستیم که متخصصان یمنی با دانش خود، جهت استفاده بهتر از ذخائر موشکی به جا مانده از سالها قبل، از آن بهره گرفته اند و این طراحی جدید، می تواند سرعت بیشتری را در زمان شیرجه به سمت هدف برای موشک بالستیک مذکور تامین کند.

موشک پاتریوت، محصولی با علامت سوال های فراوان

در مقابل، سعودی ها با شلیک 5 تیر موشک از سامانه مشهور و پر ادعای پاتریوت در نهایت موفق شدند موشک برکان 2 اچ یمنی ها را ساقط کنند. در فیلم منتشر شده از این حادثه شلیک 4 موشک مشخص است اما اگر به لحظه اولیه شروع فیلم دقت کنیم رد شلیک یک موشک دیگر نیز دقیقا مشخص می شود. با توجه به اینکه هر تیر از این موشک ها در حدود 3 میلیون دلار قیمت دارند، مشخص می شود که آنها چه هزینه قابل توجهی را برای زدن یک موشک قدیمی صرف کرده اند. ارتش سعودی از جمله دارندگان قدیمی موشک پاتریوت است که در حال حاضر دو مدل 2 و 3 این موشک در اختیار عربستان است.

موشک پاتریوت ۳

سعودی ها نزدیک به 600 تیر مدل پاتریوت 3 را در سالهای اخیر سفارش داده اند و تبدیل به یکی از کاربران بزرگ این موشک شده اند. سامانه پاتریوت ۳ آخرین مدل از سامانه های دفاعی ساخته شرکت ریتهون است که وظیفه اصلی آن دفاع در برابر موشک های بالستیک به حساب می آید. برد این سامانه بر علیه موشک های بالستیک در حدود ۲۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری آن در حدود ۲۴ کیلومتر است. سرعت موشک در این مدل حدودا ۴  برابر سرعت صوت است و البته فاقد مواد منفجره در سرجنگی است و صرفا با انرژی حاصل از برخورد با هدف، آن را نابود می کند

پاتریوت 2 سری GEM-T

در درگیری شب گذشته در ریاض همان طور که در بالا نیز اشاره شد شاهد شلیک 5 تیر موشک پاتریوت از یک نقطه بودیم و تنها مدلی از پرتابگرهای پاتریوت که بیش از 4 موشک در لانچر وجود دارد، لانچرهای پاتریوت 3 است.

اما نگاهی به عملکرد موشک پاتریوت سوالات زیادی را در ذهن ایجاد می کند. این موشک اولین بار در جریان عملیات طوفان صحرا وارد عمل شد و برخلاف آنچه آمار رسمی این موشک گفته می شود در سالهای بعد از طوفان صحرا کارشناسان زیادی درباره آمار اعلامی از موفقیت پاتریوت اعلام نظر کردند. برخی حتی مثل پرفسور تئودور پوستول از دانشگاه ام آی تی حتی تا به آنجا پیش رفتند که نرخ موفقیت این موشک در عملیات طوفان صحرا را زیر 10 درصد و حتی صفر اعلام کردند. به هر حال مبحث عملکرد موشک پاتریوت در عملیات طوفان صحرا تا همین امروز همچنان محل بحث و اختلاف بین صاحب نظران است.

پرتاب گر موشک پاتریوت 3

پاتریوت در سالهای بعدی هم در جریان حمله مجدد به عراق در سال 2003 و البته در خدمت رژیم صهیونیستی و در خدمت ارتش سعودی در جریان حمله به یمن وارد عمل شده است. در مواردی موفق عمل کرده و در مواردی نیز شکست خورده است اما درگیری دیشب از جهت دیگری قابل بررسی است. عربستانی ها 5 تیر موشک با بهای کلی 15 میلیون دلار با احتساب قیمت هر تیر حدودا 3 میلیون دلار را به سمت یک موشکی که می توان به نوعی آن را اسکادی ارتقاء یافته دانست شلیک کردند. ارزش موشک شلیک شده توسط یمنی ها در گرانترین حالت حدود 1 میلیون دلار تخمین زده می شود. اینجا و در برابر یک اسکاد ارتقاء یافته 5 موشک شلیک شده است ، در صورت رو به رو شدن با یک حمله همزمان توسط چندین موشک سعودی ها چه خواهند کرد ؟  

شلیک 5 موشک نشان می دهد هدف گیری یمنی ها درست بوده است و سیستم شناسایی پاتریوت به درستی تشخیص داده است موشک در حال نزدیک شدن به نقطه حساسی است و باید با آن درگیر شد. آیا عدم اطمینان از موفقیت پاتریوت باعث شده است که 5 موشک به سمت هدف شلیک شود؟ چند موشک برای مقابله با مهاجمین لازم است و تا چه زمانی می توان این نوع شلیک را ادامه داد؟ اگر سعودی ها با دشمنی قوی تر دارای تعداد بسیار بیشتر از موشک های بالستیک با سرعت ، مانور پذیری در مرحله نهایی و قدرت تخریب بیشتر رو به رو شوند چه خواهد شد؟

نکته بعدی این که چطور است بعد از بیش از 2 سال جنگ و در حالی که یمنی های در محاصره نه نیروی هوایی و نه دفاع هوایی دارند و جنگنده های سعودی و هواپیماهای شناسایی و پیش اخطار (آواکس) آنها تمام مناطق را تحت پوشش خود دارند همچنان شاهد شلیک موشک هایی با برد بیشتر نیز هستیم. در حقیقت مقابله با پرتابگرهای متحرک موشک بالستیک را شاید بتوان کابوسی برای هر ارتش دانست. از پرتابگرهای متحرک موشک وی 2 در جنگ جهانی دوم تا پرتابگرهای اسکاد ارتش عراق در عملیات طوفان صحرا تا پرتابگرهای راکت و موشک حزب الله در جنگ 33 روزه و البته پرتابگرهای یمنی؛ همه و همه یک مشکل برای یافتن و نابود کردن بوده اند.

حمله شب گذشته به ریاض شاید از نظر نظامی با اصابتی همراه نبود ولی حاوی درسها و نکته های فراوانی درباره بحث دفاع موشکی و ارزش حمله با موشک های بالستیک بود و قطعا هنگامی که یمنی ها به مختصات و مسیر پروازی صحیح به سمت پایتخت عربستان دست پیدا کرده اند، شاید به زودی شاهد حمله ای بزرگتر باشیم که نتوان با سراسیمگی از اصابت آن جلوگیری کرد.