همه آنچه روحانی از وضعیت اقتصاد ایران نگفت

۱- توزیع برابری درآمد

روحانی در گفتگوی تلویزیونی خود، بالا بردن درآمد مردم و توزیع عادلانه را دو هدف اصلی دولت در بخش اقتصاد عنوان کرد و گفت:

ایجاد عدالت و کوتاه‌کردن و کم کردن نابرابری‌ها بین مردمی که در دهک‌های پایین و دهک‌های بالا قرار دارند، از برنامه‌های دولت است.

روحانی گویا آمارهایی که توسط دستگاه‌های دولتی در این باره منتشر شده را نگاه نکرده است.

زیرا بر اساس گزارش مرکز آمار و بانک مرکزی، ضریب جینی در دولت یازدهم به بدترین وضع خود رسیده و فاصله پولدارها و فقرا بیشتر شده است.

اما روحانی در گفتگوی خود تاکید کرد که همان سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم را ادامه خواهد داد. اکنون این سوال مطرح است که اگر آن سیاست‌ها درست بود،چرا به تشدید شکاف طبقاتی انجامید؟ و دولت دوازدهم چطور می‌خواهد با ادامه سیاست‌هایی که به تشدید فاصله طبقاتی انجامیده به جنگ توزیع ناعادلانه درآمد در کشور برود؟

۲- اشتغال

روحانی مجددا آمار نادرستی از میزان اشتغالزایی دولت قبل ارائه کرد. روحانی خاطرنشان کرد:

در بحث رونق زندگی مردم یکی از مسایل بسیار مهم مسأله اشتغال است. در اشتغال یک عقب‌ماندگی‌هایی از گذشته داریم.

یعنی از سال ۸۵ تا ۹۲ تقریباً اشتغال خالص ما صفر بوده و از سال ۹۳ تحرک خوبی در زمینه اشتغال شروع شده است؛ متوسط اشتغال خالص از پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶ ، سالانه به طور متوسط ۶۸۵ هزار اشتغال خالص بوده است.

آمار روحانی در شرایطی است که بر اساس گزارش مرکز آمار در ابتدای سال ۸۵ تعداد شاغلان در کشور حدود ۱۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود که در ابتدای تابستان سال ۹۲ به هنگام تحویل دولت به روحانی تعداد شاغلان به ۲۲ میلیون و ۱۷۰ هزار نفر رسید.

بنابراین از ابتدای سال ۸۵ تا بهار سال ۹۲ بیش از ۲.۱ میلیون شغل ایجاد شده است. بنابراین مشخص نیست چرا روحانی اصرار دارد به مردم آمار بدهد که در دوره دولت قبل، خالص اشتغال صفر بوده است؟

 ۳- بودجه عمرانی

  روحانی درباره رقم تخصیص بودجه عمرانی بیان کرد:

ما در این ۱۰۰ روز اول فعالیت دولت دوازدهم، ۲۵ هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی اختصاص دادیم و این یک تحول بسیار خوبی در این صد روزه بوده است. ۲۵ هزار میلیارد تومان هم تخصیص داده شده و هم پرداخت شده است. این در مجموع تا پایان سال رقم قابل ملاحظه‌ای در بودجه عمرانی خواهد بود.

آمار روحانی درباره بودجه عمرانی در حالی است که گزارش رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد در ۶ ماه اول امسال فقط ۷۸۰۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی پرداخت شده که کمترین رقم در سالیان اخیر است.

  پس از انتشار آمار بانک مرکزی، مسئولان دولتی به طور شفاهی آمار و ارقامی از بودجه عمرانی بیان کرده‌اند اما مستندات آن ارائه نشده است. مثلا به گزارش ایرنا، سخنگوی دولت دوم آبان ماه گفت:  تا اول آبان ماه ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای طرح‌های عمرانی تخصیص یافت.

هفتم آذرماه نیز رحمت‌الله اکرمی معاون نظارت مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه دار کل کشور اعلام کرد: از ابتدای امسال تاکنون بیش از۲۸ هزار میلیارد تومان اعتبار نقدی و غیرنقدی به طرح های عمرانی پرداخت شد.

آمار نوبخت و اکرمی اوج تناقض را به نمایش گذاشته است. نوبخت ادعا کرده که تا اول آبان ۳۰ هزار میلیارد بودجه عمرانی اختصاص یافته اما یک ماه بعد، خزانه‌دار کشور می‌گوید ۲۸ هزار میلیارد تومان اختصاص پیدا کرده است. یعنی در یک ماه اخیر، ۲۰۰۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی برگشت خورده است؟

مشخص نیست باید اظهارات شفاهی مسئولان دولتی را بپذیریم یا آمار بانک مرکزی را؟ ضمن آن که اگر دولت توانسته نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی پرداخت کند، چرا آنطور که خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داده ۹۰ درصد شرکت‌های پیمانکاری از بی‌پولی تعطیل شده‌اند؟

۴- یارانه‌ها

روحانی درباره یارانه‌ها اظهارداشت:

نسبت به یارانه، دولت و مجلس باید با هم تصمیم‌گیری کنند. در این زمینه مجلس سال گذشته تکلیف کرد که دولت هر کس را شناسایی کرد که وضع زندگی‌اش خوب است و نیاز به یارانه ندارد، یارانه‌اش را قطع کند.

  روحانی ادامه داد: این کار ساده و آسانی نبود. وزارت رفاه این مسئولیت را به عهده گرفت. یارانه یک تعدادی قطع شد و برخی اعتراض کردند و یارانه‌شان برگردانده شد.

هر سال تعداد یارانه‌بگیران ما اضافه می‌شود. ما سالانه بیش از یک میلیون رشد جمعیت خالص داریم و همه آنها اضافه می‌شود به یارانه‌بگیران سالانه. اما اینکه باید چه کار کرد و پرداخت یارانه‌ها باید به چه شکل باشد، با مجلس مشورت خواهیم کرد و در بودجه امسال اگر مجلس تصمیمی گرفت بر مبنای آن عمل می‌کنیم.

روحانی در حالی گفته که دولت به تصمیم مجلس درباره یارانه‌ها تمکین خواهد کرد که طی دو سال اخیر، ‌دولت عامدانه از مصوبات مجلس برای حذف یارانه پولدارها به دلایل و ملاحظات انتخاباتی خودداری کرد و حتی در زمان انتخابات قصد داشت یارانه پولدارهایی که قطع شده بود را مجددا وصل کند که پس از اعتراض‌ها از آن عقب‌نشینی کرد.

 ۵- مشکلات بانک‌ها

روحانی درباره مشکلات بانکی در گزارش ۱۰۰ روزه خود گفت:

در حال حاضر بانکها هم بنگاه‌داری می‌کنند. دستور من به وزیر اقتصاد این است که هر رییس بانکی که می‌آید، اولین شرط این است که تعهد کند، اموال راکد را بفروشد و خود این قدمی است. اما در عین حال صندوق‌های ما مشکلات زیادی دارند که باید سر جای خودش بحث شود و این مسأله را حل کنیم و بقیه موارد هم همین‌گونه است.

به هر حال معضلاتی است که در یک سال حل نمی‌شود، ولی هدف دولت این است که معضل بانک‌ها را حل کنیم که بعد اشاره می‌کنم که قدم‌های خوبی در این زمینه در این ۱۰۰ روزه برداشته شده است.

تاکید روحانی بر خروج بانک‌ها از بنگاهداری، سخن درستی است اما گویا روحانی فراموش کرده که در سال‌های  پیش هم بارها همین دستور را به بانک‌ها داده بود.

بهتر است روحانی به این موضوع فکر کند که چرا پس از چند سال، همچنان بانک‌ها از بنگاهداری خارج نشده‌اند و دستورات وی روی میز بانک مرکزی باقی مانده است؟

۶- مشکل تحریم بانکی

روحانی در گفتگوی تلویزیونی تلاش کرد ادامه تحریم‌های بانکی را منکر شود و عدم تحقق وعده‌ها درباره رفع تحریم‌های بانکی پس از برجام را به مشکل خود بانک‌های ایران ربط دهد.

 روحانی اظهار داشت:

بانک‌های ما برای ارتباط‌ با دنیا و کار با بانک‌های جهانی نیاز به یک تحول بزرگ دارند. بعضی‌ها فکر می‌کنند که مشکل بانک‌ها برجام است. یک بخش آن مربوط به برجام است. خیلی از قوانینی لازم است تصویب کنیم که این مشکلات رفع شود. اخیراً دو لایحه در ارتباط با مبارزه با پولشویی و مبارزه با تروریسم به مجلس شورای اسلامی دادیم تا بتوانیم این مشکلات را حل کنیم.

این اظهارات روحانی در حالی است که اخیرا مشکلات بانکی برای تجار ایرانی در چین و امارات و ترکیه پیش آمده که در اوج تحریم‌ها نیز خبری از آنها نبود.

تجار هم بارها گفته‌اند که علت موج جدید تحریم‌های بانکی، فشارهای آمریکا به بانک‌های خارجی برای عدم همکاری با ایران است. در این وضعیت، مشخص نیست رئیس‌جمهور ایران چرا به جای اعلام شفاف این تخلف آمریکا از برجام در اعمال فشار بانکی به شرکای تجاری ایران، توپ را به زمین بانک‌های کشورمان می‌اندازد؟

آیا با این نوع واکنش‌ها، سیگنال اشتباه به آمریکایی‌ها داده نمی‌شود که هر چه بخواهد می‌تواند برجام را نقض کند اما دولت ایران در بالاترین سطح آن، این تخطی را نادیده می‌گیرند؟

  ۷- نرخ ارز

در حالی که قیمت دلار رسمی به بالاترین رکورد تاریخی در کشورمان رسیده و بانک مرکزی هفته‌ها است که هر روز قیمت دلار را گران می‌کند و قیمت دلار در بازار آزاد نیز در بالای ۴۱۰۰ تومان باقی مانده، روحانی از ثبات بازار ارز خبر می‌دهد.

  روحانی گفت:

در مقطعی از سال جاری هم بخاطر شایعاتی که ایجاد شد، یک رشد غیرقابل پیش‌بینی در بازار ایجاد شد که یک مقدار متعادل شد، اما در عین حال همه ساله در این فصل طبق آمار در آذر و دی، با افزایش قیمت ارز مواجه ایم که در بهمن و اسفند پایین می‌آید، امسال هم از آن قاعده کلی مستثنی نیست.

روحانی با تاکید بر اینکه برنامه دولت این نیست که از طریق افزایش نرخ ارز درآمد کسب کند، گفت: آن شایعاتی که در میان مردم است که دولت باز کم آورده و دارد دلار را گران می‌کند، اصلا دنبال این نیستیم؛ البته در بازار اقتصاد هر کالایی به دلایلی نوسانی قابل قبول دارد و همه ارزهای دنیا نرخ‌هایی دارند که در طول سال بالا و پایین می‌شود و ما هم جزو آنها هستیم، اما اینکه ما تعمداً نرخ ارز را بالا ببریم تا درآمد دولت را تأمین کنیم ، واقعا وجود ندارد.

  روحانی اظهار داشت: تلاش دولت‌های یازدهم و دوازدهم بر این بوده که نرخ  ارز متعادل باشد و آنچه نیاز ارزی ماست با درآمد ارزی ما اعم از نفت، میعانات و صادرات غیرنفتی متعادل بوده و در مجموع تراز ما مثبت است.

رییس جمهور افزود: مردم نباید نگران باشند از اینکه امسال یا در سال‌های آینده نوسان شدیدی در نرخ ارز ایجاد خواهد شد، چراکه برنامه دولت این نیست و بنای ما هم بر این نیست؛ آرامش، مهم‌ترین اصل مدنظر دولت در اقتصاد است.

اگر سخنان روحانی درست است، این سوال مطرح می‌شود که چرا دولت برای کاهش قیمت دلار و پایین آمدن آن به زیر ۴۰۰۰ تومان اقدامی نکرده است و شاهد گرانی دلار است؟

۸- تراز تجاری مثبت

روحانی در گزارش ۱۰۰ روزه گفت:

در سال‌های اخیر وضعیت صادرات غیرنفتی خوب بوده است و حتی در ۲ سال اخیر صادرات از واردات بیشتر بود و امسال هم رشد صادرات خیلی خوب خواهد بود.

با این سخنان روحانی به نظر می‌رسد رئیس دولت دوازدهم از آمار تجارت خارجی کشور در سال جاری بی‌خبر است. بر اساس گزارشی که همین هفته گمرک منتشر کرد، حجم واردات به کشور ۱۷ درصد افزایش یافته و در مقابل، صادرات غیرنفتی رو به کاهش گذاشته است.

در ۸ ماه اول سال جاری، تراز تجاری کشور منفی ۴ میلیارد دلار بوده اما گویا روحانی تمایلی ندارد یا شاید هم خبر ندارد که دیگری خبر از مازاد تراز تجاری نیست و او آمار سال قبل را به مردم می‌دهد.